رژیم کتوژنیک و دیابت‌

رژیم کتوژنیک چیست ؟

کتو یک رژیم غذایی مبتنی بر مصرف کم کربوهیدرات و چربی زیاد است. در این رژيم بیشترین دریافتی بدن چربی است ، این چربی می تواند به صورتی چربی های اشباع نشده  مانند آجیل، مغز ها و آواکادو باشد یا چربی های اشباع شده مانند کره و روغن نارگیل.  حدود 20 تا 30 درصد رژیم غذایی کتو را مصرف پروتئین تشکیل می دهد، حال این پروتئین می تواند از نوع بدون چربی باشد مانند سینه مرغ یا پروتئین پرچرب مانند بیکن . نکته مهم در این رژیم محدود کردن مصرف کربوهیدرات است. هرگونه کربوهیدرات حتی غذاهایی که سالم به نظر می رسند مانند غلات ، شیر، بسیاری از میوه ها و سبزیجات باید در رژیم کتو محدود شوند ، در این رژیم دریافت کربوهیدرات بدن باید کمتر از 50 گرم در روز باشد . برای درک بهتر این موضوع بهتر است این را بدانید که یک سیب متوسط 25 گرم کربوهیدرات دارد.

رژیم کتوژنیک چگونه کار می کند ؟

بدن انرژی خود را از سوزاندن قند ( گلوکز) دریافتی از کربوهیدرات  وارد شده به آن تامین می کند . در این رژیم پس از چند روز گلوکز در بدن تمام می شود و در عوض بدن برای تامین انرژی شروع به سوزاندن چربی های خود می کند . این فرایند که کتوز تغذیه ای نام دارد اصل کارکرد رژیم کتو است .

تفاوت کتوز و کتواسیدوز چیست ؟

برای افراد دیابتی بسیار مهم است که تفاوت بین کتوز تغذیه ای و کتواسیدوز را درک کنند . هر 2 این موارد شامل کتون هستند ولی کتواسیدوز زمانی اتفاق می افتد که انسولین کافی در بدن وجود نداشته باشد و کتون ها بیش از حد تولید شوند . در این شرایط فرد علائمی مانند تشنگی بیش از حد ، تکرر ادرار ، گیجی ، ضعف و خستگی را تجربه می کند . کتواسیدوز یک وضعیت خطرناک است و در افراد مبتلا به دیابت نوع یک بیشتر شایع است .

کتور فرایندی است که با سطح کمتر و کم خطرتری از کتون ها نسبت به کتواسیدوز اتفاق می افتد . این فرایند با توجه به میزان پروتئین و کربوهیدراتی که بدن در طول روز دریافت می کند  رخ می دهد . این فرایند منجر به کاهش وزن  به ویژه در چربی های شکم و کاهش A1c  در افراد مبتلا به دیابت می شود

رژیم کتو در افراد دیابتی

بر اساس تحقیقات انجام شده افراد مبتلا به دیابت نوع 2 می توانند با استفاده از رژیم غذایی کتو لاغر شوند و سطح قند خون خود را کاهش دهند در این تحقیقات که بر روی افراد مبتلا به دیابت انجام شده بود، بیماران دیابت نوع 2 با این رژیم وزن خود را کاهش داده و به داروی کمتری نیاز پیدا کرده اند و همینطور توانسته اند طی یک سال با استفاده از رژیم کتو مقدار A1c خود را کاهش دهند .

افرادی که بدن آنها به انسولین مقاوم است می توانند از این رژیم پیروی کنند زیرا در این روش بدن به انسولین کمتری نیاز دارد.

بررسی ها در مورد افراد مبتلا به دیابت نوع 1 و رژیم کتو کمتر است با این که بررسی های محدود نشان داده که این رژیم به مبتلایان به دیابت نوع 1 نیز کمک کرده تا سطح A1c خود را کاهش دهند ولی هنوز نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه وجود دارد .

نکته مهم در خصوص رژیم کتو این است که بیشتر تحقیقات به اثر این رژیم در کوتاه مدت پرداخته است و هنوز مشخص نیست آیا این رژیم برای مدیریت دیابت در بلند مدت پاسخگو هست یا خیر

رعایت دقیق رژیم کتو ممکن است سخت باشد . مصرف کم کربوهیدرات در رژیم غذایی در بسیاری از افراد تغییر بزرگی در برنامه غذایی آنها به حساب می آید، همچنین ممکن است تا زمانی که بدن با رژیم جدید سازگار شود احساس خستگی در افراد وجود داشته باشد. بهتر است برای رعایت دقیق و موفقیت آمیز بودن رژیم برنامه غذایی متناسب با آن تهیه و از آن پیروی شود .

آیا کتو برای افراد دیابتی بی خطر است ؟‌

پاسخ این سوال به نوع دیابتی که فرد به آن مبتلا است بستگی دارد . افرادی با اضافه وزن که دیابت نوع 2 مبتلا هستند می توان با استفاده از این رژیم به نتایج خوبی دست پیدا کنند . در افراد مبتلا به دیابت نوع 1 ضروری است که قبل از شروع رژیم کتو با پزشک مشورت کنند . با این حال همه افراد مبتلا به دیابت که می خواهند رژیم کتو را امتحان کنند باید مراقب علائم کتواسیدوز باشند

عوارض رژیم غذایی کتو

رژیم غذایی کتو می توانند عوارضی مانند هیپوگلیسمی ، بیماری های قلبی ،کمبود مواد مغزی، مشکلات کبد و کلیه ، یبوست و سنگ کیسه صفرا به همراه داشته باشد که در ادامه به بررسی هر کدام می پردازیم

هیپوگلیسمی:‌ با این که رژیم کتو به کاهش A1c کمک می کند اما موضوع می تواند خطر بالاتری برای کاهش بیش از حد قند خون به حساب بیاید به خصوص در افرادی که دارو های دیابتی نیز مصرف می کنند این موضوع میتواند مشکل ساز باشد . بهتر است افرادی که می خواهند از این رژیم پیروی کنند حتما با پزشک خود مشورت کنند .

بیماری قلبی: رژیم کتو تاکید بر خوردن مقدار زیادی چربی دارد ، مصرف بیش از حد چربی های اشباع شده مانند کره می تواند روی میزان کلسترول به خصوص کلسترول LDL  ( کلسترول بد ) که با بیماری قلبی مرتبط است تاثیر بگذارد . این موضوع مهمی برای افراد مبتلا به دیابت است به این دلیل که دیابت خود احتمال ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد . از این رو بهتر است افراد از منابع چربی های سالم مانند آووکادو ،‌روغن زیتون و کانولا استفاده کنند . با این روش می توان سطح کلسترول LDL و تریگلیسرید بدن را کاهش داد

کمبود مواد مغزی: از آنجایی که در این رژیم مصرف بیشتر مواد غذایی مانند سبزیجات ، میوه و لبنیات ممنوع است ، بدن میتواند با کمبود مواد مغزی مواجه شود . مشورت با یک متخصص تغذیه آشنا با کتوز در این مورد می تواند مفید باشد .

بیماری های کلیوی و کبدی: کبد و کلیه به بدن کمک می کند تا چربی و پروتئین را پردازش کند. متخصصان فکر می کنند این رژیم باعث می شود این اندام ها بیش از حد تحت فشار قرار گیرند و برخی بر این باور هستند که اگر این اندام ها سالم باشند مشکلی برای آنها به وجود نمی آید

یبوست:‌ این موضوع که مصرف غلات کامل در رژیم کتو ممنوع است می تواند باعث کاهش فیبر و ایجاد یبوست شود

سنگ کیسه صفرا:‌ کاهش سریع وزن احتمال ابتلا به سنگ صفرا را افزایش می دهد از این رو مصرف مواد غذایی سرشار از فیبر و مواردی با چربی سالم می تواند از بروز سنگ کیسه صفرا جلوگیری کند