درمان گیت بیماری های دهان

انواع بیماری های دهان

بیماری های دهان به دلایل مختلفی ایجاد شده و تاثیرات گوناگونی بر افراد می گذارد. برخی از این بیماری ها را می توان در کوتاه مدت درمان کرد و برخی دیگر نیاز به درمان طولانی تری دارند. ازجمله بیماری های دهان عبارتند از:

1.تبخال دهانی

عامل ایجاد تبخال دهانی، ویروس هرپس سیمپلکس است که در دو نوع 1 و 2 وجود دارد. ویروس نوع یک تبخال دهانی است که باعث ایجاد تبخال روی لب و دهان می شود و نوع دوم آن باعث ایجاد تبخال در ناحیه تناسلی می شود. تبخال یک بیماری به شدت مسری است که می تواند تغییر شکل دهد. به عبارت دیگر، اگر دهان یک فرد مبتلا به تبخال دهانی، به ناحیه تناسلی فردی تماس داشته باشد، احتمال ابتلای فرد به تبخال تناسلی بسیار زیاد است. برعکس این موضوع نیز صادق است. بنابراین، برای جلوگیری از انتقال تبخال دهانی، از تماس دهانی، استفاده از ظروف و وسایل مشترک خودداری کنید.

2.برفک دهان

برفک دهان یا کاندیدیازیس، به دلیل رشد بیش از حد باکتری ها و مخمرهای طبیعی دهان ایجاد می شود. شیوع این بیماری در نوزادان و افراد مسن بیشتر است و ابتلا به دیابت، سیستم ایمنی ضعیف، مصرف برخی داروها ازجمله آنتی بیوتیک ها و کورتیکواستروئیدهای استنشاقی می توانند احتمال ابتلا به برفک دهان را افزایش دهند. معمولا رفع برفک های سفید از دهان کمی دردناک است. بنابراین، داروبین توصیه می کند که برای تشخیص و درمان قطعی آن به پزشک مراجعه کنید.

3.آفت دهان

آفت دهانی به زخم های کوچک سفید یا زرد رنگی که در داخل دهان ایجاد می شود، می گویند. این زخم ها معمولا دردناک هستند و عفونت، هورمون، حساسیت بیش از حد، ویتامین ناکافی و استرس می توانند رشد آن را تحریک کنند. این زخم ها می توانند روی زبان یا لثه ایجاد شوند آما معمولا بعد از یک تا دو هفته رفع می شوند.

4.لیکن پلان

لیکن پلان یک بیماری نادر است که باعث ایجاد لکه های توری سفید با برجستگی های قرمز براق روی زبان، داخل گونه، اندام تناسلی، ناخن ها، پوست سر و بدن می شود. این بیماری به صورت خفیف و مزمن است که شکل خفیف آن بدون درمان رفع شده و شکل مزمن آن ممکن است احتمال ابتلا به سرطان دهان را افزایش می دهد.

5.زبان جغرافیایی

در این نوع بیماری دهان، زبان با از دست دادن برآمدگی خود و ظهور نقاط فرو رفته و برجسته، شبیه به نقشه جغرافیا می شود. این بیماری بی خطر بوده و نیازی به درمان ندارد اما، درصورت احساس درد می توان از داروهای مسکن استفاده کرد.

6.لکوپلاکیا

لوکوپلاکیا یکی دیگر از انواع بیماری های دهان است که در واکنش به عوامل محرک مانند سیگار، دندان مصنوعی و دندان های زبر، به صورت لکه های سفید رنگ بدون درد ظاهر می شود. این بیماری می تواند زمینه ابتلا به سرطان دهان را بیشتر کند. به همین دلیل، درصورت مشاهده لکه های سفید در دهان خود، حتما به پزشک مراجعه کنید.

7.زبان سیاه مودار

این بیماری دهانی به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان، مصرف چایی و قهوه زیاد، کم شدن بزاق یا مصرف آنتی بیوتیک و کشیدن سیگار ایجاد شده و باعث ایجاد برجستگی هایی روی زبان می شود که شبیه به مو هستند. این بیماری معمولا با مسواک زدن و مصرف برخی داروها با تجویز پزشک درمان می شود.

8.پوسیدگی، تغییر رنگ و آبسه

رعایت بهداشت دهان و دندان مانند استفاده از نخ دندان و مسواک به طور منظم و مراجعه دوره ای به دندانپزشک، می تواند از بروز مشکلاتی مانند سوراخ شدن دندان، آبسه و زرد شدن دندان ها جلوگیری کند. همچنین، عفونت های دندانی ناشی از عدم رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند باعث سرایت درد به جمجمه، صورت و حتی جریان خون شود. لذا، درصورت داشتن دندان درد، گوش درد و تب، فورا به پزشک مراجعه کنید تا از ورود بیماری های عفونی به جریان خون جلوگیری شود.

9.پریودنتال

پریودنتال یا بیماری لثه ازجمله بیماری های مربوط به دهان است که به دلیل تجمع پلاک در طول خط لثه ایجاد می شود. این بیماری با قرمزی، تورم، خونریزی لثه، درد و گاهی بوی بد دهان همراه است و درموارد شدیتر می تواند لثه از دندان جدا شده و فقط یک استخوان آن را نگهدارد. حتی ممکن است که باعث لق شدن و گاهی افتادن دندان ها شود. این بیماری شامل مراحل و انواع مختلف زیر است:

• ژنژیویت (التهاب لثه)
• پریودنتیت (پیوره) عفونت لثه

10.خالکوبی آمالگام

آمالگام ماده ای در دندانپزشکی است که برای پرکردن دندان از آن استفاده می شود. اگر نقره موجود در این ماده وارد بافت نرم دهان شود، باعث ایجاد یک خال کوچک در لثه می شود که شبیه به خالکوبی است. این لکه تا زمانی که تغییر رنگ ندهد و رشد نکند، هیچ ضرری ندارد.

11.سرطان دهان

سرطان دهان یکی دیگر از بیماری های دهانی است که با علائمی مانند بی حسی بی دلیل در صورت، دهان و گردن، مشکل در جویدن و صحبت کردن و بروز زخم های دهانی خود را نشان می دهد. مسزان شیوع این بیماری در مردان نسبت به زنان بیشتر است و احتمال ازدست دادن جان به دلیل ابتلا به سرطان دهان در مردان سالمند بیشتر از زنان است. دلایل اصلی ابتلا به این بیماری عبارتند از:

• شرایط اجتماعی
• مصرف تنباکو، الکل و تنباکوی بدون دود
• قرارگرفتن در نور خورشید
• سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان
• ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV

12.نوما

نوما یک قانقاریای شدید صورت و دهان است که بیشتر در کودکان 2 تا 6 سالی که دارای شرایطی مانند (سوتغذیه، بیماری های عفونی، فقر شدید، عدم بهداشت دهان یا سیستم ایمنی ضعیف) هستند، شیوع بیشتری دارد. این بیماری به صورت یک زخم نرم ظاهر می شود و سپس به ژنژیویت نکروزان حاد تبدیل و به سرعت رشد می کند. در روند پیشرفت نوما، بافت های نرم از بین می روند و تا درگیری بافت های سخت و پوست صورت پیشروی می کند.

13.شکاف کام و لب

شکاف دهان یک نقص مادرزادی شایع جمجمه است که عمدتا به دلایل ژنتیکی، تغذیه نامناسب مادر، مصرف الکل، دخانیات و چاقی در دوران بارداری ایجاد می شود. این بیماری را درصورتیکه با جراحی درمان شود، می توان توانبخشی کرد.

14.سندرم مفصل گیجگاهی

سندرم مفصل گیجگاهی یا تی ام جی باعث پراکنده شدن درد دندان به گوش، صورت، فک یا گردن شود. عواملی مانند دندان قروچه، فشردن دهان و مواردی از این قبیل می توانند باعث بروز این سندروم شوند.  درد، سردرد، سرگیجه و مشکل در بلع از جمله علائم تی ام جی است که می توان آن را با استراحت، گرم نگه داشتن، محافظت از دندان، مصرف دارو یا درمواردی انجام جراحی درمان کرد.

15.التهاب زبان

التهاب زبان که یکی از بیماری های دهان است، معمولا به دلیل واکنش آلرژیک به یک غذا، بروز ضربه جزئی مانند گاز گرفتن ناگهانی زبان و مصرف برخی داروها ایجاد شده و باعث ظهور دانه های ریز روی زبان می شود. این دانه ها معمولا بعد از گذشت چند روز خود به خود رفع می شوند اما، درصورت ادامه التهاب حتما به پزشک مراجعه کنید.

16.سیاه شدن لثه

عدم رعایت بهداشت دندان، مصرف برخی داروها، اختلالات ژنتیکی و مصرف سیگار ازعوامل موثر در ابتلا به بیماری های دهانی مربوط به سیاه شدن لثه هستند. این بیماری معمولا با جراحی لایه خارجی لثه درمان می شود.

17.بوی بد دهان

اگرچه بوی بد دهان را نمی توان جزو بیماری های دهان به حساب آورد، اما عدم رعایت بهداشت دهان و دندان باعث رشد باکتری های دهان شده و بوی بد دهان را ایجاد می کند. علاوه براین، ابتلا به بیماری های مختلف مانند دیابت، عفونت ریه، بیماری لثه، خشکی دهان و پوسیدگی دندان نیز می توانند باعث ایجاد بوی بد دهان و احساس طعم بد در دهان شود. دربیشتر موارد، بارعایت اصول بهداشتی و مسواک و نخ دندان کشیدن می توان بوی بد دهان را از بین برد. اما گاهی ممکن است که این مشکل ناشی از بیماری خاصی باشد که با تشخیص و درمان علت آن می توان بوی بد را نیز درمان کرد. بنابراین، اگر با رعایت بهداشت دهان و دندان بازهم دچار بوی بد دهان هستید، به پزشک مراجعه کنید و علت آن را جویا شوید.

علائم بیماری های دهان

به طورکلی، بیماری ها در ابتدای شروع تا پیشرفت دارای نشانه های مختلفی هستند که این علائم بسته به نوع بیماری متفاوت است. علائم انواع بیماری های دهانی متفاوت است اما درحالت کلی، اختلالات دهانی دارای علائم مشابهی هستند که درصورت مراجعه به پزشک، می توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. البته داروبین توصیه می کند که برای مراجعه به پزشک منتظر بروز علائم نباشید، شما باید سالی 2 بار برای معاینه به دندانزشک مراجعه کنید تا درصورت وجود هرگونه مشکلی قبل بروز علائم رفع کنید. برخی از علائم هشداردهنده بیماری های دهان که با مشاهده آن باید فورا به دندانپزشک مراجعه کرد، عبارت است از:

• وجود زخم هایی که بعد از یک یا دو هفته بهبود نمی یابند
• تورم و خونریزی لثه بعد از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن
• بوی بد مزمن دهان
• حساسیت به دمای سرد و گرم یا نوشیدنی ها
• دندان درد
• دندان های شل شده
• عقب رفتن لثه
• درد هنگام جویدن یا گاز زدن
• تورم صورت و گونه
• دندان های ترک خورده یا شکسته
• خشکی دائمی دهان
• لکه های سفید در دهان یا زبان
• زبری دائمی زبان
• احساس وجود حفره در دندان

علائم فوق جزو علائم هشداردهنده بیماری های دهان است اما، اگر هریک از این علائم با تب بالا یا تورم صورت و گردن همراه بود، باید فورا کمک پزشکی دریافت کنید.

دلایل بیماری های دهان

عوامل و دلایل زیادی در بروز بیماری های دهان نقش دارند که برخی از آنها را می توان رفع کرد. با اینحال، برخی از دلایل مشکلات دهانی به دلایل مختلفی ایجاد می شوند و رفع آنها مستلزم رفع آن می باشد. ازجمله عوامل بروز مشکلات عبارت است از:

• کشیدن سیگار
• نوشیدن همزمان مایعات داغ و سرد
• رفلاکس اسید معده
• استفراغ مکرر به دلیل اسید معده
• استفاده از مسواک های سفت و کشیدن نخ دندان غیراصولی
• مصرف بیش از حد قند و شکر
• مصرف الکل
• خرابی یا پوسیدگی دندان
• داشتن عفونت
• ابتلا به دیابت
• سیستم ایمنی ضعیف
• بارداری و تغییرات هورمونی
• ژنتیک و سابقه خانوادگی
• مصرف برخی از داروهای کاهش دهنده آب دهان
• مصرف نوشیدنی های اسیدی مانند نوشابه

نحوه تشخیص بیماری های دهانی

تشخیص بیماری‌های دهانی توسط پزشک و دندانپزشک و از طریق ابزار های مختلفی صورت می‌پذیرد. پزشک ابتدا با معاینه دندان ها، دهان، لثه، گلو، فک، گونه و گردن سعی در تشخیص بیماری های احتمالی می کند. دندانپزشک ممکن است که با استفاده از ابزار مخصوص، به دندان شما ضربه بزند تا واکنش شما نسبت به آن را ببیند.

معمولا در ابتدای مراجعه به داندانپزشک، یک عکس با اشعه ایکس از شما گرفته می شود که در آن تصویر تمامی دندان ها وجود دارد. توجه داشته باشید که اگر باردار هستید، حتما به دندانپزشک بگویید زیرا، اشعه ایکس برای زنان باردار مضر است.

دندانپزشک همچنین برای بررسی پاکت لثه ای شما از ابزاری به نام پروپ استفاده می کند. این ابزار که یک خطکش کوچک است، به دندانپزشک در تشخیص بیماری لثه کمک می کند. در دهان سالم، مفق فاصله بین دندان و لثه تقریبا، 1 تا 3 میلیمتر است. اندازه بالاتر از این حد را می توان به معنای ابتلا به بیماری لثه دانست.

اگر دندانپزشک درطول معاینه متوجه هرگونه توده و ضایعات غیرطبیعی در دهان شود، ممکن است که با انجام بیوپسی یا جراحی، اقدام به درمان آن کند. درطول جراحی، قطعه کوچکی از بافت یا ضایعه برداشته می شود و برای بررسی سلول های سرطانی به ازمایشگاه فرستاده می شود.

درصورتیکه دندانپزشک مشکوک به ابتلا به سرطان دهان باشد، از آزمایش های تصویرداری ازجمله موارد زیر استفاده می کند.

• اشعه ایکس
• اسکن ام‌آرآی
• سی تی اسکن
• آندوسکوپی

درمان بیماری های دهان

توجه به این نکته ضروری است که حتی اگر به بیماری های دهان هم مبتلا نشده باشید، مهم است که هر 6 ماه یکبار به پزشک مراجعه کنید تا درصورت مشاهده علائم بیماری های لثه، عفونت یا سایر بیماری های دهانی، دندانپزشک بتواند سریعا اقدام به درمان آن کند. دندانپزشک ممکن است یکی از درمان های زیر را توصیه کند:

• جرمگیری: جرمگیری می تواند پلاک هایی که هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن جامانده اند را از بین ببرد.
• تجویز فلوراید: پزشک ممکن است بعد از جرمگیری، برای کمک به مبارزه با پوسیدگی دندان استفاده از فلوراید را تجویز کند. این ماده یک ماده معدنی طبیعی است که می تواند مینای دندان را تقویت کرده و آنها را در برابر باکتری ها و اسیدها مقاوم کند.
• آنتی بیوتیک ها: اگر درطول معاینه، علائم عفونت دهان را نشان داده باشید، دندانپزشک ممکن است برخی از داروهای آنتی بیوتیک را که به شکل ژل، دهانشویه، قرص یا کپسول هستند را تجویز کند.
• پرکردن حفره ها: معمولا برای پرکردن حفره، ترک یا سوراخ دندان از مواد پرکننده مانند آمالگام استفاده می کنند. اگر قسمت بزرگی از دندان نیاز به پرکردن داشته باشد، معمولا از روکش استفاده می کنند. روکش ها دو نوع هستند که یکی روکش ایمپلنت و بعدی روکش معمولی است که روی دندان ها قرار می گیرند.
• عصب کشی: اگر پوسیدگی دهان تمام دندان را درگیر کند و به عصب دندان برسد، ممکن است که به کانال ریشه نیاز باشد.
• پروبیوتیک ها: اگرچه از پروبیوتیک ها بیشتر برای مشکلات گوارشی استفاده می شود، اما، تحقیقات نشان داده است باکتری های سالم می توانند برای سلامت دهان و دندان مفید باشند. این داروها از ایجاد پلاک جلوگیری کرده و بوی بد دهان را درمان می کنند. همچنین، می توانند از ابتلا به سرطان دهان و بیماری لثه نیز پیشگیری کند.
• تغییر عادات روزانه: بهداشت دهان و دندان یک رویه روزانه است. دندانپزشک می تواند یاد دهد که چگونه سلامت دهان و لثه خود را حفظ کنید. آنها همچنین علاوه بر آموزش نحوه مسواک و نخ دندان کشیدن اصولی، ممکن است که مصرف دهانشویه یا نخ دندان واترپیک را نیز توصیه کنند.