پر خوابی

پر خوابی چیست ؟

پرخوابی اصطلاحی است که برای خواب زیاد در طول روز یا زمان زیاد در زمان خوابیدن استفاده می شود .در این اختلال افراد در طول روز دائما خواب آلوده هستند و به سختی بیدار می مانند . فرد مبتلا به اختلال پر خوابی می تواند در هر جایی مثلا محل کار یا در حین رانندگی به خواب برود .فرد دارای اختلال پر خوابی با هیپرسومنیا معمولا در طول روز در حال چرت زدن است و تمرکز کافی ندارد و در انجام کار های روزمره خود دچار مشکل می شود.

در صورتی که پرخوابی در خواب شبانه وجود داشته باشد فرد نمیتواند سحرخیز باشد و معمولا ساعات زیادی را به خواب می رود و حتی این زمان نیز نمیتواند موجب رفع خستگی شود و همچنان نیازمند خواب است .این افراد حتی پس از خواب طولانی نیز احساس شادابی نمی کنند

اختلال پرخوابی در طبقه بندی های بین المللی اختلالات خواب با نام خواب آلودگی بیش از حد در زمان بیداری تعریف می شود. این مشکل در راهنمای آماری اختلالات روانی (DSM-5) نیز به عنوان یک اختلال خواب طبقه بندی می شود .

دلایل پر خوابی چیست ؟

متاسفانه علت اصلی این موضوع که چه چیزی باعث بروز پرخوابی با هایپرسومنیا می شود شناخته نشده است . تحقیقات زیادی در این مورد انجام شده. محققان مواد شیمیایی مغز ، انتقال دهنده های عصبی در مغز و مایع مغزی نخاعی رو مورد بررسی قرار داده اند و به نظر می رسد که تغییر و بهم ریختن تنظیمات در هر یک از این موارد می تواند تاثیر زیادی بر خواب و احساس خستگی داشته باشد . موارد دیگری مانند موارد زیر نیز می تواند باعث بروز پرخوابی شود :

• صرع
• افسردگی
• مشکلات تیروئيد
• مشکلات سیستم عصبی خودمختار که دلیل بروز واکنش های غیر ارادی است .
• عوارض داروهای افسردگی یا ضد تشنج
• ژنتیک
• تومور یا آسیب به سر
• مشکلات عصبی مانند ام اس (MS) اسکلروزیس و پارکینسون
• سو مصرف مواد مخدر یا الکل یا عوارض ترک آنها
• نداشتن خواب کافی
• اضافه وزن
• آپنه خواب (قطع تنفس در خواب)
• اختلال خواب نارکلولپسی یا حمله خواب در روز

انواع مختلف پر خوابی

پر خوابی به 2 دسته مختلف تقسیم می شود

• پرخوابی اولیه
• پر خوابی ثانویه

با توجه به نوع پرخوابی این اختلال می تواند در دوران مختلفی مانند نوجوانی یا اوایل بزرگسالی ظاهر شود و نیاز به مدیریت مادام العمر داشته باشد .

پرخوابی اولیه

پرخوابی اولیه که آن را ایدئوپاتیک می نامند حالتی است که در آن پر خوابی با احساس خستگی و کمبود خواب به علت های پزشکی ایجاد نمی شود. در این نوع از پرخوابی علت شناخته شده نیست و نشانه ای از بیماری دیگری نیز وجود ندارد . در این شکل از پرخوابی، احساس  رفع خستگی حتی پس از مدت طولاتی از خب کافی مانند 9 تا 10 ساعت نیز برطرف نمی شود .

پرخوابی ثانویه

در این نوع از پرخوابی علت بروز این اختلال ناشی از مشکلی دیگر است که این مشکلات معمولا شامل یکی از موارد زیر است :

• صرع
• ام اس
• کم کاری تیروئید
• چاقی
• پارکینسون
• آنسفالیت
• مصرف دارو های خاص یا الکل
• عوارض داروهای آرام بخش
• مشکلات سیستم عصبی
• تومور یا ضربه به سر
• آپنه خواب
• افسردگی ، اختلالات دو قطبی (اختلالات خلقی )

تشخیص پرخوابی

برای تشخیص اختلال پرخوابی باید به یک متخصص خواب مراجعه کرد . پزشک برای تشخیص باید سوابق پزشکی فرد را بررسی و ازمایش هایی برای بررسی شرایط انجام دهد . استفاده از حسگر اکتی گرافی ، آزمایش پلی سومنوگرافی ، تست تاخیر خواب چند گانه ، آزمایش خون و ثبت اطلاعات در دفترچه خواب از جمله تست هایی است که پزشک برای تشخیص اختلال پرخوابی انجام می دهد.

عوارض خواب زیاد

پر خوابی می تواند عوارض را به همراه داشته باشد . احساس خواب آلودگی زیاد و عدم تمرکز کامل می تواند در برخی موارد خطراتی را به همراه داشته باشد . از جمله مشکلات و خطراتی که اختلال پر خوابی ایجاد می کند  می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• خطر تصادفات رانندگی در صورت چرت زدن در هنگام رانندگی
• عدم تمرکز کافی در محل کار
• خطرات ناشی از کارکردن با ماشین آلات که نیاز به هوشیاری دارند
• پرخاشگری و تحریک پذیری زیاد
• مشکل بیدار شدن زود هنگام و از دست دادن قرار های صبحگاهی

درمان خواب زیاد و روش های جلوگیری از خواب زیاد

تغییر سبک زندگی یکی از روش هایی است که می تواند به حل مشکل پر خوابی یا بهبود آن کمک کند . داشتن برنامه منظم  خواب و محیط مناسب برای خوابیدن برخی از این موارد است .

یکی از روش های جلوگیری از پرخوابی تنظیم زمانی برای بیدار شدن حتی آخر هفته ها است . در این روش با تمرین زمان ثابتی برای بیدار شدن میتوان بدن را عادت داد تا از این روتین پیروی کند .

مصرف الکل و کافئین می تواند بر کیفیت خواب تاثیر بگذارد پیشنهاد می شود از ساعت 3 عصر به بعد کافئین مصرف نکنید و از مصرف الکل پرهیز کنید زیرا باعث پرخوابی می شود .

به جز مواردی که در بالا اشاره شد درمان های دارویی برای درمان پرخوابی وجود دارد که در صورت لزوم پزشک برای شما تجویز خواهد کرد .برای درمان اختلال پرخوابی معمولا از داروهای تقویت کننده بیداری مانند مودافینیل، آرمودافینیل، پیتولیزانت و سوریامفتول استفاده می شود که باید حتما با تجویز پزشک باشد .

برخی داروها دیگر نیز ممکن است تجویز شود ولی مصرف آنها باید حتما تحت نظر پزشک انجام شود زیرا عوارض جانبی جدی دارند و می تواند اعتیاد آور باشند . مفتامین، متیل فنیدات یا دکستروآمفتامین از جمله این دارو ها هستند .

رواندرمانی

یکی از دلایل پرخوابی و عدم رفع خستگی بعد از خوابیدن می تواند مشکلات روحی و روانی باشد . مشکلاتی مانند اضطراب یا افسردگی می تواند دلایل این موضوع باشد . مراجعه به یک روان درمان  برای رفع این مشکلات می تواند راهی برای درمان پر خوابی باشد .