کلوزاپین

کلوزاپین برای چیست؟

کلوزاپین و وسواس

در بعضی از موارد کلوزاپین برای وسواس اجباری فکری عملی OCD تجویز میشود اما نکته مهم این است که کلوزاپین برای هر فرد مبتلا به وسواس نمیتواند عملکرد مناسبی داشته باشد و چه بسا عملکرد منفی به بار بیاورد. از این رو داروبین توصیه میکند که مصرف کلوزاپین را تنها با تجویز مستقیم پزشک انجام دهید.

روش مصرف کلوزاپین

این دارو را طبق دستور پزشک می توان همراه یا بدون غذا از طریق خوراکی مصرف کرد. اگر از قرص‌های مکیدنی استفاده می کنید، هر قرص را بلافاصله قبل از مصرف دوز، با دقت از بسته‌بندی خارج کنید. اجازه دهید که قرص ها روی زبان شما حل شود و سپس قورت دهید. نیازی نیست که قرص های مکیدنی را با آب مصرف کنید. توجه داشته باشید که هر قرص مکیدنی ای را که قبلاً به دلیل بسته بندی باز یا آسیب دیده در معرض هوا قرار گرفته اند، دور بریزید و آنها را برای دوز بعدی خود ذخیره نکنید.

اگر از شربت کلوزاپین استفاده می کنید، قبل از هر بار مصرف، بطری را به مدت 10 ثانیه به خوبی تکان دهید و دوز تجویزی را به دقت و با استفاده از قاشق مخصوص، اندازه گیری کنید. بهتر است از قاشق خانگی استفاده نکنید زیرا ممکن است دوز مناسب را دریافت نکنید.

معمولا پزشک برای کاهش بروز عوارض جانبی مانند سرگیجه، خواب آلودگی و تشنج، تجویز این دارو را با دوز کم شروع کرده و به تدریج میزان آن را  افزایش می دهد از این رو دستورالعمل های پزشک خود را دقیقا دنبال نمایید. میزان دوز تجویزی شما بر اساس وضعیت پزشکی و پاسخ شما به درمان تعیین می شود. از آنجایی که کلوزاپین می‌تواند باعث کاهش گلبول‌های سفید خون شود، باید طبق دستور پزشک، آزمایش‌های خون را به طور منظم انجام دهید. 

برای دریافت بیشترین اثربخشی از کلوزاپین، آن را به طور منظم و در ساعت های مشخص شده مصرف نمایید.

قطع مصرف کلوزاپین

به هیچ عنوان مصرف کلوزاپین را بدون مشورت با پزشک قطع نکنید. برخی از شرایط ممکن است با قطع ناگهانی دارو بدتر شوند. همچنین با قطع مصرف این دارو ممکن است علائمی مانند تعریق شدید، سردرد، حالت تهوع، استفراغ و اسهال را تجربه کنید. برای جلوگیری از بروز این علائم، پزشک ممکن است دوز شما را به تدریج کاهش دهد. برای جزئیات بیشتر با پزشک خود و یا مسئول داروخانه مشورت کنید. هر گونه علائم جدید یا بدتر شدن را فورا گزارش دهید.

اثر بخشی کلوزاپین گاهی بلافاصله بعد از مصرف مشخص نمیشود بلکه ممکن است چند هفته طول بکشد تا تاثیر دارو خود را نشان بدهد. اگر تغییری احساس نکردید یا اوضاع بدتر شد حتما با متخصص صحبت کنید.

موارد احتیاطی کلوزاپین

ممکن است در ترکیبات داروی ضد روان پریشی کلوزاپین(Clozapine)، مواد غیرفعالی موجود باشد که اگر فرد به آنها حساسیت داشته باشد، این مواد آزاد شده و باعث ایجاد واکنش های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. به همین دلیل، قبل از مصرف این دارو، اگر به آن یا هر محصول دیگری حساسیت دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر نیز با داروساز صحبت کنید.

قبل از مصرف این دارو درصورت داشتن سابقه بیماری های زیر نیز به پزشک متخصص اطلاع دهید.

• سابقه اختلالات خونی (مانند لوسمی، تعداد کم گلبول های سفید خون)
• مشکلات روده (مانند ایلئوس فلجی، سندرم روده تحریک پذیر)
• مشکلات تنفسی
• دیابت یا سابقه خانوادگی دیابت
• سطح بالای کلسترول یا تری گلیسیرید
• گلوکوم
• مشکلات قلبی
• مشکلات کلیوی
• مشکلات کبدی
• چاقی یا سابقه خانوادگی چاقی
• تشنج
• مشکل در ادرار کردن (برای مثال: به دلیل بزرگ شدن پروستات)
• مشکلات تنفسی در خواب (آپنه خواب)

مصرف کلوزاپین ممکن است باعث طولانی شدن QT و تاثیر بر ریتم قلب شود.  طولانی شدن QT به ندرت می تواند باعث ضربان قلب سریع یا نامنظم جدی و سایر علائم (مانند سرگیجه شدید، غش) شود که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارند.

داشتن شرایط خاص پزشکی یا مصرف داروهایی که بر ریتم قلب تأثیر می گذارند، ممکن است خطر طولانی شدن QT را افزایش دهند. لذا، پیش از مصرف کلوزاپین، تمام داروهایی که مصرف می کنید را با پزشک خود بررسی کنید و در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر ایشان را مطلع کنید.

• مشکلات قلبی خاص (نارسایی قلبی، کندی ضربان قلب، طولانی شدن QT در نوار قلب)
• سابقه خانوادگی مشکلات قلبی خاص مانند (طولانی شدن QT در نوار قلبی، مرگ ناگهانی قلبی)

سطوح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون نیز ممکن است خطر طولانی شدن QT را افزایش دهد. این خطر در صورت استفاده از داروهای خاص (مانند دیورتیک ها یا "قرص های آب") یا شرایطی مانند تعریق شدید، اسهال یا استفراغ افزایش می یابد. بنابراین، با پزشک خود در مورد استفاده ایمن از کلوزاپین صحبت کنید.

این دارو ممکن است باعث سرگیجه، خواب آلودگی یا تاری دید شود. الکل یا ماری جوانا (حشیش) نیز باعث سرگیجه یا خواب آلودگی می شود. از این رو، تا زمانی که از سازگاری تاثیرات دارو با بدن خود مطمئن نشدید، رانندگی نکنید، از ماشین آلات سنگین یا کارهایی که نیاز به هوشیاری و دید واضح دارند، استفاده نکنید. از مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر نیز خودداری کنید.

قبل از انجام هرگونه عمل جراحی، به پزشک یا دندانپزشک خود درمورد استفاده از این دارو بگویید.

محصولات شربت یا قرص های محلول ممکن است حاوی شکر یا آسپارتام باشند. محصولات مایع همچنین ممکن است حاوی الکل نیز باشند. در صورت ابتلا به دیابت، بیماری کبد، فنیل کتونوری (PKU) یا هر بیماری دیگری که نیاز به محدود کردن یا اجتناب از مصرف این مواد در رژیم غذایی خود دارید، احتیاط کنید. از پزشک یا داروساز در مورد استفاده ایمن از این محصول سوال کنید.

افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه یبوست، مشکل در ادرار کردن، خواب آلودگی، سرگیجه، سبکی سر و طولانی شدن QT حساس تر باشند. خواب آلودگی، سرگیجه و سبکی سر می تواند خطر افتادن را افزایش دهد.

از آنجایی که مشکلات خلق و روان درمان نشده (مانند اسکیزوفرنی، اختلالات اسکیزوافکتیو) می تواند یک بیماری جدی باشد، مصرف این دارو را متوقف نکنید مگر اینکه با دستور پزشکتان تجویز شود. اگر قصد بارداری دارید، باردار می شوید یا فکر می کنید ممکن است باردار باشید، فوراً با پزشک خود در مورد فواید و خطرات استفاده از این دارو در دوران بارداری صحبت کنید.

هشدار:

• همانطور که کلوزاپین(Clozapine) می تواند مزایای زیادی داشته باشد،مصرف آن گاهی می تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند که در مواردی جان انسان را به خطر می اندازد. به همین دلیل، کلوزاپین زمانی استفاده می شود که سایر درمان ها موثر نبوده و یا نمی توانید آنها را مصرف کنید.
• مصرف این دارو می تواند باعث کاهش جدی نوع خاصی از گلبول های سفید خون و بروز بیماری نوتروپنی شود. نوتروپنی ممکن است توانایی شما را برای مبارزه با عفونت ها کاهش دهد. به همین دلیل، اگر علائم نوتروپنی شدید یا عفونت مانند گلو دردی که از بین نمی‌رود، تب، تورم غدد لنفاوی، خستگی غیرعادی، ضعف را مشاهده کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
• کلوزاپین می تواند باعث ایجاد تشنج به خصوص در دوزهای بالاتر شود. اگر سابقه بروز تشنج داشتید، به پزشک خود اطلاع دهید. هنگام مصرف این دارو، از رانندگی و سایر فعالیت هایی که در طی آن از دست دادن ناگهانی هوشیاری می تواند خطرناک باشد خودداری کنید.
• این دارو به ندرت ممکن است باعث التهاب عضله قلب (میوکاردیت) یا نارسایی قلبی شود. در صورت بروز درد قفسه سینه، ضربان قلب سریع یا نامنظم، تنگی نفس، تورم مچ پا، خستگی غیرمعمول یا افزایش وزن غیرعادی یا ناگهانی فوراً به پزشک مراجعه کنید.
• داروی ضد روان پریشی کلوزاپین می تواند باعث کاهش فشار خون یا ضربان قلب شود که این می تواند باعث سرگیجه یا غش در هنگام ایستادن شود. خطر بروز این عوارض در زمانی که برای اولین بار دارو را شروع می کنید یا دوز آن را افزایش می دهید بیشتر است. سرگیجه و سبکی سر می توانند خطر زمین خوردن را نیز افزایش دهند به همین دلیل در هنگام بلند شدن از حالت نشسته یا خوابیده به آرامی بلند شوید.
• خطر عوارض جانبی جدی (مانند سکته مغزی، نارسایی قلبی، ضربان قلب سریع یا نامنظم، ذات الریه) زمانی که این دارو توسط افراد مسن مبتلا به زوال عقل استفاده می شود، کمی افزایش می یابد. این دارو برای درمان مشکلات رفتاری مرتبط با زوال عقل تایید نشده است. در مورد خطرات و مزایای این دارو، و همچنین سایر درمان‌های مؤثر و احتمالاً ایمن‌تر برای مشکلات رفتاری مرتبط با زوال عقل، با پزشک صحبت کنید.

عوارض جانبی کلوزاپین

ازجمله عوارض شایعی که ممکن است با مصرف این دارو به وجو د بیاید و درصورت مشاهده آن باید به پزشک اطلاع داد، عبارت است از:

• خواب آلودگی
• سرگیجه
• سبکی سر
• سردرد
• لرزش (رعشه)
• مشکلات بینایی (مانند تاری دید)
• یبوست
• افزایش وزن 

بسیاری از این عوارض جانبی (به ویژه خواب آلودگی) با عادت کردن بدن به دارو کاهش می یابد. اگر هر یک از این اثرات باقی ماند یا بدتر شد، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

برای جلوگیری از ایجاد یبوست، فیبر غذایی بخورید، آب کافی بنوشید و ورزش کنید. همچنین ممکن است نیاز به مصرف ملین داشته باشید، لذا از یک داروساز بپرسید که کدام نوع از ملین ها برای شما مناسب است.

به یاد داشته باشید که هر دارویی علاوه بر مزایا و اثرات مفید، عوارض جانبی نیز دارد البته بسیاری از افراد هرگز با عوارض جانبی داروها مواجه نمیشوند. پزشک شما دارو را به این دلیل تجویز میکند که سودمندی آنرا بیشتر از عوارض جانبی احتمالی تشخیص داده است.

این دارو  همچنین به ندرت ممکن است باعث ایجاد دیابت، یا بدتر شدن آن شود. لذا، اگر علائم قند خون بالا مانند افزایش تشنگی یا ادرار دارید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. اگر از قبل سابقه ابتلا به دیابت دارید، قند خون خود را به طور مرتب طبق دستور بررسی کنید و نتایج  آرا با پزشک خود در میان بگذارید. ممکن است پزشک شما نیاز به تنظیم داروهای دیابت، برنامه ورزشی یا رژیم غذایی شما داشته باشد.

این دارو همچنین ممکن است باعث افزایش قابل توجه وزن و افزایش سطح کلسترول (یا تری گلیسیرید) شما شود. این اثرات، همراه با دیابت، ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد. خطرات و مزایای درمان را با پزشک خود در میان بگذارید.

در صورت داشتن هر گونه عوارض جانبی جدی، از جمله موارد زیر، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

• انقباضات صورت یا عضله
• تشنج
• حرکات غیرقابل کنترل
• قطع شدن تنفس در هنگام خواب
• مشکل در ادرار کردن
• یبوست شدید
• سرگیجه شدید
• غش
• تغییرات ذهنی یا خلقی
• مشکل تنفس در ورزش
• ضعف ناگهانی
• درد، قرمزی، تورم در بازوها یا پاها
• تهوع یا استفراغ مداوم
• درد معده یا شکم
• زردی چشم یا پوست

مصرف داروی روانپزشکی کلوزاپین(Clozapine) در موارد نادر می تواند باعث ایجاد یک بیماری بسیار جدی به نام سندرم بدخیم نورولپتیک (NMS) شود. در صورت داشتن هر یک از علائم زیر فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• تب
• سفتی، درد، حساسیت یا ضعف عضلات
• خستگی شدید
• گیجی شدید
• تعریق
• ضربان قلب سریع یا نامنظم
• ادرار تیره
• علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در مقدار ادرار)

واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو بعید است، اما در صورت بروز هریک از علائم شامل بثورات پوستی، خارش یا تورم (به ویژه در صورت، زبان، گلو)، سرگیجه شدید و مشکل تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.

متنی که خواندید و ملاحظه فرمودید تمام عوارض جانبی های مربوط به داروی ضد روان پریشی کلوزاپین را شامل نمیشود ممکن است که البته به ندرت اتفاق می افتد که یک فرد نوع خاصی از عوارض را با مصرف این دارو تجربه کند که در صورت بروز این اتفاق حتما با پزشک خود صحبت کنید.

تداخلات غذایی کلوزاپین

فراموشی دوز و مصرف بیش از حد کلوزاپین

اگر یک نوبت دز مصرف دارو را فراموش کردید به محض یادآوری آنرا مصرف کنید. اما اگر نزدیک به نوبت بعد بود، نوبت فراموش شده را نادیده بگیرید و دیگر مصرف نکنید. هر گونه دوز یا مقدار نوبت بعدی را در صورت فراموشی دو برابر نکنید.

اگر مصرف دوزهای خود را بیش از یک یا دو روز فراموش کردید، با پزشک خود مشورت کنید تا یک برنامه جدید برای بازگشت به دوز مصرفی خود داشته باشید. از دو برابر کردن دوز مصرفی خودداری نمایید.

اگر کسی با مصرف بیش از حد دارو دچار بحرانهای پزشکی مانند غش، مشکل تنفسی و شرایط اورژانسی شد بلافاصله با مرکز 115 تماس بگیرید یا وی را به نزدیکترین مرکز درمانی انتقال دهید.