بویایی پریشی یا پاروسمی

در این مقاله درباره پاروسمی میخوانیم:

• علل پاروسمی
• عوارض پاروسمی
• تشخیص و درمان پاروسمی
• کووید-19 و پاروسمی یا بویایی پریشی

بویایی پریشی یا دریافت بوهای ناخوشایند از چیزهایی که واقعا بدبو نیستند یا مخدوش شدن رایحه های آشنای قبلی میتواند نوعی بیماری عصبی باشد که در آن دریافت و انتقال پیام بویایی از بینی به مغز دچار نقص شده است و به آن پاروسمی یا بویایی پریشی گویند.

پاروسمی زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های گیرنده بو به نام نورون‌های حسی بویایی، در بینی شما، بوها را تشخیص نمی‌دهند و بنابراین بطور صحیح در مغز پردازش و ترجمه نمیشود. در بسیاری از مبتلایان به بویایی پریشی، رایحه ها معمولاً بوی بد یا حتی تهوع آور هستند. به عنوان مثال، گاهی این افراد در بو کردن یک میوه با رایحه دلپذیر، بوی گوشت گندیده و تهوع آور را استشمام میکنند. پاروسمی پس از عفونت ویروسی شایع است. بسیاری از افرادی که به کورونا مبتلا شدند بعد از این بیماری دچار پاروسمی شدند.

علل پاروسمی

چندین چیز ممکن است باعث پاروسمی شود. مهمترین عوامل ابتلا به پاروسمی:

• عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی
• آسیب سر
• عفونت های سینوسی
• برخی سموم و داروها
• تشنج در بخشی از مغز به نام لوب تمپورال
• تومورهای مغزی
• کووید -19
• خشکی دائمی دهان

تشخیص و درمان پاروسمی

اگر فکر می کنید که ممکن است مبتلا به پاروسمی باشید، با پزشک خود صحبت کنید. هیچ آزمایش استانداردی برای این وضعیت وجود ندارد .ممکن است شما از Sniffin' Sticks برای بررسی میزان تشخیص بوهای روزمره استفاده کنید تا ببینید آیا سیستم بویایی و بافت های مربوط به حس بویایی شما، همانطور که باید فعالیت کند، کار می کنند یا خیر.

پزشک همچنین یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و در مورد سابقه پزشکی شما می پرسد تا مشکلات اساسی اساسی مانند تومورهای مغزی را بررسی کند.

آنها ممکن است سعی کنند وضعیت مشابهی به نام فانتوسمی را رد کنند. برخلاف پاروسمی، که در آن بینی شما هنوز قادر به بوییدن چیزی است، فانتوسمی زمانی است که گیرنده های بویایی شما "توهم" می کنند و بوهایی را که وجود ندارند تشخیص می دهند. بوها ممکن است از خوب تا ناخوشایند متغیر باشد. فانتوسمی ثابت نیست. می تواند بیاید و برود.

همچنین ممکن است پزشک به شما توصیه کند که برای رد آسیب عصبی یا آسیب سر به متخصص مراجعه کنید. این می تواند شامل موارد زیر باشد:

• متخصصین گوش و حلق و بینی
• متخصصین مغز و اعصاب
• متخصصین آلرژی

پزشک شما می تواند برای درمان پاروسمی دارو تجویز کند. مطالعات نشان داده اند که این داروها احتمالا علائم بویایی پریشی را کاهش دهند:

• کلونازپام
• فنی توئین
• توپیرامات
• والپروئیک اسید

اگر داروها مؤثر نباشند، ممکن است برای برداشتن گیرنده های حسی آسیب دیده (مخاط بویایی) در حفره بینی نیاز به جراحی باشد. اما از آنجایی که این یک روش پیچیده با خطرات عمده است، پزشکان فقط در صورت لزوم جراحی را توصیه می کنند.

هیچ درمان قطعی برای پاروسمی وجود ندارد اما در اکثر موارد یعنی بیش از 90 درصد از مبتلایان، حس بویایی بعد از مدتی باز میگردد و مخدوش شدن بوها از بین میرود. همانطور که بیان شد بعد از عفونت های ویروسی مشکلات بویایی شایع است. اگر مدت زمانی که فرد حس بویایی خود را از دست داده است بیش از یک ماه باشد باید به متخصص مراجعه کند.

کووید-19 و پاروسمی

در برخی از مقالات به این موضوع اشاره شده است که 25 درصد افراد مبتلا به کورونا، بعد از بهبودی برای یک دوره پاروسمی را تجربه کرده اند. پاروسمی درواقع مخدوش شدن حس بویایی یا دگرگونی در دریافت رایحه هاست که معمولا بصورت موقت اتفاق می افتد. نوع دیگری از اختلال بویایی نیز وجود دارد که در آن فرد قادر به دریافت سیکنال بو ها نیست و حس بویایی را بصورت کامل از دست میدهد این مورد نیز که در اکثر مواقع موقتی است آنوسمی نام دارد.

بسیاری از افراد بعد از کورونا حس بویایی خود را برای مدت کوتاهی از دست دادند با این حال در برخی از مواقع فرد ابتدا بصورت کامل توانایی این حس را از دست داده و بعد از مدت زمانی از بازگشت حس بویایی، بویایی پریشی یا پاروسمی را تجربه کرده است.

تقریباً نیمی از افراد مبتلا به کووید-19 که در یک مطالعه شرکت کردند، بیماری پاروسمی را حدود 2.5 ماه پس از عفونت اولیه خود گزارش کردند و حداقل برای 6 ماه دچار آن بوده اند. به گفته برخی، بوی کووید؛ تند، ترشیده یا شبیه گوشت گندیده بود.

یک مطالعه بین‌المللی دیگر نشان داد که 7 درصد از افراد پس از ابتلا به کووید-19، حس بویایی بدی را گزارش کردند. اما کارشناسان می گویند که برای درک بهتر اینکه چگونه این بیماری بر بو و طعم تأثیر می گذارد، به اطلاعات و مطالعات بیشتری نیاز دارند.

عوارض پاروسمی

حواس شما نقش مهمی در زندگی روزمره شما بازی می کند. بوهای خوب اغلب می توانند خلق و خوی شما را بهبود بخشند و شادی به ارمغان آورند. از طرف دیگر، تغییر حس بویایی می تواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی شما داشته باشد. می تواند منجر به مشکلاتی مانند:

• از دست دادن اشتها
• کاهش وزن
• افسردگی

زمانی که فرد نتواند بخوبی رایحه ها و بوهای اطراف را درک کند ممکن است در معرض خطراتی مانند خوردن غذای فاسد، متوجه نشدن گازهای سمی باشد. برخی از مشاغل نیز بسیار به حس بویایی وابسته هستند مانند سرآشپزها و آتش نشانان که بیماری پاروسمی ممکن است انجام فعالیت هایشان را سخت کند.