نوتروپنی چیست؟

علائم نوتروپنی

خود نوتروپنی اغلب علائمی ایجاد نمی‌کند. در برخی موارد، نوتروپنی به دنبال آزمایش خون به دلیلی دیگر و به شکلی اتفاقی کشف می‌شود. نوتروپنی عارضه‌ای قابل انتظار به دنبال شیمی درمانی برای درمان سرطان است. علائم عفونت و برخی علائم اختصاصی دیگر هم ممکن است در تعدادی از بیماران دیده شود.

عارضه مهم نوتروپنی عفونت است. عفونت‌ها معمولا در غشاهای مخاطی مانند داخل دهان و پوست رخ می‌دهند.

این عفونت‌ها می‌توانند به صورت زیر ظاهر شوند:

• زخم
• آبسه (تجمع چرک)
• بثورات یا ضایعه پوستی
• زخم‌هایی که مدت زیادی طول می‌کشد تا بهبود یابند

تب نیز یکی از علائم شایع عفونت است. در تب نوتروپنیک، اغلب علت دقیق تب شناخته نمی‌شود، اما در بیشتر موارد، علت آن نفوذ باکتری‌های روده از طریق سدهای مخاطی ضعیف شده به درون خون است. تب‌های نوتروپنیک معمولاً با آنتی بیوتیک درمان می‌شوند، حتی اگر منبع عفونی آن قابل شناسایی نباشد. درمان سریع با آنتی‌بیوتیک بسیار مهم است، زیرا سیستم ایمنی ضعیف به این معنی است، که ممکن است بیماری به سرعت تشدید شود.

موارد زیر به طور کلی خطر ابتلا به عفونت را بیشتر می‌کند:

• کاهش تعداد نوتروفیل‌ها
• نوتروپنی شدید و طولانی‌مدت

علل نوتروپنی

علل نوتروپنی عبارت‌اند از:

• مشکل در تولید نوتروفیل در مغز استخوان
• تخریب نوتروفیل‌ها در خارج از مغز استخوان
• عفونت
• کمبودهای تغذیه‌ای

علل کاهش تولید نوتروفیل‌ها عبارت‌اند از:

• مشکلات مادرزادی مغز استخوان
• لوسمی و سایر شرایطی که بر مغز استخوان تأثیر می‌گذارد یا منجر به نارسایی مغز استخوان می‌شود
• قرار گرفتن در معرض تشعشعات
• شیمی درمانی

عفونت‌هایی که می‌توانند باعث نوتروپنی شوند عبارت‌اند از:

• بیماری سل
• تب دنگی
• عفونت‌های ویروسی مانند ویروس اپشتین بار، سیتومگالوویروس و هپاتیت ویروسی

تخریب نوتروفیل‌ها می‌تواند به دلیل هدف قرار گرفتن آن‌ها توسط سیستم ایمنی باشد. در برخی بیماری‌های خودایمنی این پدیده دیده می‌شود:

• بیماری کرون
• روماتیسم مفصلی
• لوپوس

در برخی افراد، نوتروپنی می‌تواند توسط برخی داروها ایجاد شود، مانند:

• آنتی بیوتیک‌ها
• داروهای فشار خون
• داروهای روانپزشکی
• داروهای صرع

درمان نوتروپنی

علت و شدت نوتروپنی در تصمیم‌گیری در مورد درمان نوتروپنی اهمیت دارد. موارد خفیف نوتروپنی ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند. با این حال داروبین به شدت توصیه میکند که در مواجهه با هر نوع بیماری و عارضه بدنی، حتما به متخصص مراجعه کنید.

رویکردهای درمان نوتروپنی عبارت‌اند از:

• آنتی بیوتیک برای تب. در تب نوتروپنیک، فرض بر این است که عفونتی وجود دارد که باعث تب می‌شود. بنابراین حتی زمانی که منبع تب پیدا نشود، بازهم باید درمان با آنتی‌بیوتیک را انجام داد.
• درمانی به نام فاکتور محرک کلونی گرانولوسیتی. این فاکتور باعث تحریک مغز استخوان، برای تولید گلبول‌های سفید بیشتر می‌شود. برای انواع مختلفی از نوتروپنی، از جمله تعداد کم گلبول‌های سفید ناشی از شیمی درمانی، می‌توان از این درمان استفاده کرد. این درمان می‌تواند در این موارد نجات‌دهنده باشد.
• در صورت امکان تغییر داروها در موارد نوتروپنی ناشی از دارو
• انتقال گرانولوسیت‌‌ها (گلبول سفید) با روشی به نام ترانسفیوژن (بسیار نادر انجام می‌شود)
• پیوند سلول‌های بنیادی ممکن است در درمان برخی از انواع نوتروپنی شدید، از جمله موارد ناشی از مشکلات مغز استخوان مفید باشد.

افراد مبتلا به نوتروپنی اغلب باید اقدامات خاصی را برای جلوگیری از ابتلا به عفونت بخصوص عفونت های قارچی انجام دهند. این اقدامات عبارت‌اند از:

• بهداشت خوب، از جمله شستن مکرر دست‌ها و مراقبت خوب از دندان‌ها، مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم
• پرهیز از تماس با افراد بیمار
• پوشیدن کفش
• بانداژ و تمیز کردن زخم‌ها و بریدگی‌ها
• استفاده از ماشین اصلاح برقی به جای تیغ
• پرهیز از تماس با فضولات حیوانی و در صورت امکان تعویض نکردن پوشک نوزادان
• اجتناب از مصرف غذاهای لبنی غیرپاستوریزه، گوشت نیم پز و میوه‌های خام، سبزیجات، غلات، آجیل و عسل
• استفاده نکردن از جکوزی‌و شنا نکردن در حوضچه‌ها و رودخانه‌ها

درمان نوتروپنی در کودکان

از آنجایی که در بسیاری از موارد، نوتروپنی در کودکی تشخیص داده میشود عملا درمان نوتروپنی در کودکان با آنچه در بالا خوانده اید تفاوت چندانی ندارد. با این حال یک نکته مهم در درمان نوتروپنی کودکان دمای بدن آنهاست. بسیار مهم است که بعد از تشخیص این بیماری حتما و بصورت دائمی دمای بدن عزیزتان را چک کنید تا از حد نرمال بالا تر نرود.