مانیتول (mannitol) از خانواده دیورتیک های اسموتیک است و برای درمان و پیشگیری فاز كم ادراري در نارسايي حاد كليه، خيز مغزي و افزايش فشار داخل جمجمه و فشار داخل چشم مورد مصرف قرار می گیرد. این دارو در به شکل سرم و در دوز 20% آی‌پی‌پی بر 500 میلی لیتر تهیه و توزیع می شود. از جمله عوارض جانبی مانیتول می توان به خشکی یا تحریک گلو و سرفه اشاره کرد. تجویز مانیتول در صورت وجود حساسیت دارویی به آن یا سابقه سرفه های خونی با احتیاط انجام می شود. برخی از محصولاتی که با مانیتول تداخل دارند عبارتنداز: آمیکاسین (استنشاق دهانی)، آمینوگلیکوزیدها، توبرامایسین (استنشاق دهانی).
موارد و نحوه مصرف مانیتول
از داروی مانیتول (mannitol) برای درمان فیبروز سیستیک استفاده می‌شود. همچنین ممکن است به بهبود تنفس کمک کند.
توصیه می شود پیش از شروع مصرف مانیتول، دوز تستی را در مطب دریافت کنید تا احتمال بروز مشکلات تنفسی مورد بررسی قرار گیرد. پیش از مصرف دارو و هر بار که مجددا آن را تهیه می کنید، بروشور اطلاعات بیمار ارائه شده توسط تولیدکننده را بخوانید و اگر هر سوالی دارید از پزشک بپرسید. روش صحیح نگهداری و استفاده از دارو و دستگاه اسپری را نیز بیاموزید.
به منظور کاهش خطر بروز عوارض جانبی (مانند خس‌خس سینه) ۵ تا ۱۵ دقیقه قبل از مصرف مانیتول از اسپری سریع‌الاثری (مانند سالبوتامول) استفاده کنید. (لطفا برای درمان خود به این مطالب اتکا نکنید و به صورت خود درمانی، دارو را تهیه نکنید. حتما با تجویز پزشک مصرف کنید.) مانیتول به شکل کپسول تولید می شود، این کپسول برای مصرف خوراکی تهیه نشده است، بلکه باید محتوای کپسول را به کمک اسپری دهانی معمولا روزی ۲ بار (یک بار صبح‌ها و یک بار حداقل ۲ تا ۳ ساعت قلب از خواب) مصرف کنید. معمولا هر دوره مصرف مانیتول شامل ۱۰ کپسول ۴۰ میلی‌گرمی می‌باشد. این دارو را همواره با استفاده از دستگاه مخصوص مصرف کنید و همراه با اسپری از دمیار استفاده نکنید.
تا قبل از مصرف دارو آن را از بلیستر خارج نکنید و دستانتان را به خوبی بشویید و خشک کنید.. ۱ کپسول را در دستگاه قرار دهید و موقع اسپری کردن دارو، سریع و عمیق نفس بکشید. هنگام استنشاق دارو، دستگاه باید صدای تق‌تق بدهد. نفستان را به مدت ۵ ثانیه حبس کنید، به داخل اسپری ندمید. تمامی محتوای کپسول را استنشاق کنید و دستگاه را باز کنید تا مطمئن شوید که تمامی دارو مصرف شده است. اگر مقداری از دارو باقی مانده است درب دستگاه را ببندید و مجددا دارو را استنشاق کنید. کپسول استفاده شده را از دستگاه خارج کنید. سپس از کپسول بعدی استفاده کنید تا دوز مورد نیاز به مصرف برسد. اگر همزمان از اسپری دیگری نیز استفاده می‌کنید، بین مصرف هر اسپری حداقل ۱ دقیقه صبر کنید.
استفاده منظم از مانیتول (mannitol) موجب افزایش عملکرد آن می شود، از این رو، می توانید برای کمک به یادآوری، هر روز آن را در زمان مشخصی استفاده کنید. بدون هماهنگی با پزشک هیچ تغییری در مصرف دارو ایجاد نکنید و اگر به‌رغم مصرف مانیتول بیماری‌تان بهبود نمی‌یابد و یا تشدید می‌شود به پزشک اطلاع دهید.
موارد احتیاطی در مصرف مانیتول
قبل از مصرف این دارو پزشک را در جریان هر نوع سابقه آلرژی دارویی و غذایی قرار دهید. ممکن است در ساخت مانیتول ازموادی استفاده شده باشد که می توانند موجب بروز حساسیت و یا سایر مشکلات شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر با داروساز صحبت کنید و اگر سابقه سرفه خونی دارید، به پزشکتان اطلاع دهید.
پیش از انجام هرگونه عمل جراحی پزشک یا دندانپزشک را در جریان تمامی داروهای مصرفی (شامل داروهای نسخه‌ای، بدون نسخه و محصولات گیاهی)قرار دهید.
عوارض جانبی مانیتول (mannitol)
هر دارو به موازات اثرات مطلوب درمانی، دارای عوارض ناخواسته ای نیز هست، از جمله عوارض مانیتول می توان به خشکی یا تحریک گلو و سرفه اشاره کرد. اگر هر کدام از این عوارض بعد از مدتی تشدید شد یا بهبود نیافت فورا به پزشک اطلاع دهید.
در موارد نادر ممکن است بلافاصله بعد از مصرف مانیتول مشکلات تنفسی یا خس‌خس‌سینه ناگهانی بروز می‌کند. در صورت بروز این مشکل از اسپری سریع‌الاثر سالبوتامول(درصورت تجویز پزشک) استفاده کرده و فورا به پزشک مراجعه کنید.
اگر حین درمان با مانیتول به عوارض جانبی جدی نظیر سرفه خونی دچار شدید، فورا به پزشک اطلاع دهید.
بروز حساسیت دارویی حین درمان با مانیتول (mannitol) بسیار نادر است، یا این حال در صورت بروز علائم حساسیت شدید از قبیل راش پوستی، خارش یا تورم (بخصوص در صورت، زبان،گلو)، سرگیجه شدید، تنگی نفس مصرف مانیتول را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید.
این مطلب حاوی اطلاعات جامعی از تمامی عوارض مانیتول نیست، لذا در صورت مشاهده سایر عوارض جانبی با پزشک تماس بگیرید.
فراموشی و مصرف بیش از حد مانیتول
اگر یک نوبت از مصرف مانیتول (mannitol) را فراموش کردید به محض یادآوری آن را مصرف کنید، اما اگر زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید، دوز بعدی را در زمان خود مصرف کنید و از دوبرابر کردن آن بپرهیزید.
اگر فردی دچار اوردوز با مانیتول شده است و عوارض حادی مانند بی‌هوشی یا تنگی نفس دارد با اورژانس تماس بگیرید. در سایر موارد فورا به پزشک مراجعه کنید.
نکات مهم در مصرف مانیتول (mannitol)
مانیتول برای بیماری فعلی شما تجویز شده است. لذا از مصرف آن در موارد مشابه یا توصیه به دیگران اکیدا خودداری نمائید.
احتمالا در حین مصرف مانیتول و به منظور بررسی روند درمان و نظارت بر عوارض جانبی نیاز به انجام برخی آزمایشات پزشکی (مانند عملکرد ریه) به صورت دوره‌ای وجود داشته باشد. تمام فعالیت‌های پزشکی و آزمایشگاهی‌را بطور منظم پیگیری کنید.
نحوه نگهداری از مانیتول
مانیتول را در دمای اتاق و بدور از نور و رطوبت نگهداری کنید. دستگاه اسپری را خشک نگهدارید و بعد از ۷ روز دور بیاندازید. تمامی داروها را از دسترس اطفال و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
باقیمانده هیچ دارویی را در فاضلاب تخلیه نکنید، اگر دوره مصرف مانیتول مصرفی شما تمام شد یا تاریخ مصرف آن به پایان رسید، باقیمانده دارو را به سطل زباله بیاندازید.
تایید شده توسط داروبین
