داروی ضد عفونت آمیکاسین

آمیکاسین (Amikacin) یک داروی ضد عفونت و ضد باکتری و متعلق به خانواده آنتی بیوتیک های آمینوگلایکوزید است و با توقف رشد باکتری ها به درمان عفونت می پردازد. این دارو به شکل آمپول 100 میلی گرم/2 میلی لیتر و آمپول 500 میلی گرم/2 میلی لیتر تولید و عرضه می شود. تجویز آمیکاسین بسته به نظر پزشک به صورت تزریق عمیق عضلانی یا تزریق وریدی صورت می گیرد و می بایست در فواصل منظم اغلب 8 ساعته دریافت شود.  فیبروز کیستیک، مشکلات شنوایی، بیماری کلیوی، کمبود مواد معدنی، میاستنی گراویس و پارکینسون از جمله شرایط پزشکی هستند که مصرف آمپول آمیکاسین در آنها نیازمند احتیاط بیشتری است. عوارض شایع آمیکاسین شامل تهوع، استفراغ، شکم درد یا کاهش اشتها بوده و در برخی موارد واکنش های محل تزریق نیز گزارش می شود. از جمله تداخلات دارویی آمیکاسین می توان به آمیفوتریسین ب، سیدوفوویر، سیسپلاتین، پلی‌میکسین ب، توبرامایسن، سفالوسپورین‌ها مانند سفالوریدین، NSAIDها مانند ایبوپروفن اشاره کرد.

موارد استفاده آمیکاسین

داروی آمیکاسین (Amikacin) به دسته آنتی‌بیوتیک‌های آمینوگلایکوزید تعلق دارد و برای درمان و پیشگیری از بسیاری از عفونت‌های باکتریایی مورد استفاده قرار می گیرد. مکانیسم عمل این دارو بر متوقف کردن رشد باکتری‌ها استوار است.

نحوه مصرف آمیکاسین

آمیکاسین مطابق دستور پزشک و به صورت تزریق وریدی یا عضلانی دریافت می شود. دفعات مصرف معمولا سه بار در روز و هر ۸ ساعت یک بار  مطابق با نظر پزشک تعیین می شود. تنظیم دوز آمیکاسین به وضعیت بیماری، وزن و واکنش بدن به درمان بستگی دارد. برخی تست های آزمایشگاهی از قبیل تست عمکرد کلیه و سطح دارو در خون می تواند به تنظیم دقیق تر دوز دارو کمک کند.

اگر تزریق آمپول آمیکاسین را خودتان در منزل انجام می دهید، همه دستورالعمل‌های آماده‌سازی و مصرف را از متخصص بیاموزید. پیش از مصرف، دارو را از نظر وجود ذرات اضافی و تغییر رنگ بررسی کنید و در صورت وجود هریک از این موارد از مصرف آن خودداری کنید، روش ایمن نگهداری و امحای محصولات دارویی را نیز بیاموزید.

ثابت ماندن مقدار آمیکاسین در خون به بهبود عملکرد دارو کمک می کند، لذا از این دارو در فواصل زمانی منظم استفاده کنید و برای کمک به یادآوری ساعات مصرف دارو را از پیش تعیین کنید. دوره درمان با آمیکاسین را حتی با وجود بهبود علائم کامل کنید، قطع زود هنگام دارو می تواند موجب رشد مجدد باکتری‌ها و در نتیجه بازگشت بیماری بشود. در هر صورت اگر بیماری بهبود نمی‌یابد و یا بدتر می‌شود به پزشکتان اطلاع دهید.

 موارد احتیاط و هشدارهای مصرف آمیکاسین

در صورت ازدیاد حساسیت به آمیکاسین یا سایر آنتی‌بیوتیک‌های آمینوگلاکوزید (مانند جنتامیسین، توبرامایسین) یا هر ماده دیگری، پیش از مصرف دارو پزشکتان را مطلع کنید. ممکن است که در تولید این دارو از موادی (مانند سولفیت‌ها) استفاده شده باشد که می‌توانند باعث بروز حساسیت یا سایر مشکلات شوند. برای اطلاع از جزئیات بیشتر از داروساز کمک بگیرید.

پیش از مصرف آمیکاسین، سوابق پزشکی خود را به ویژه در مورد فیبروز کیستیک، مشکلات شنوایی (مانند ناشنوایی، کاهش شنوایی)، بیماری کلیوی، کمبود مواد معدنی (شامل پتاسیم، منیزیم، کلسیم)، میاستنی گراویس، پارکینسون با پزشک یا داروساز  درمیان بگذارید.

آمیکاسین می‌تواند بر عملکرد واکسن‌های حاوی باکتری زنده (مانند واکسن تیفویید) اثر بگذارد، لذا پیش از هرگونه ایمن‌سازی یا واکسیناسیون پزشک را در جریان مصرف این دارو قرار دهید.

پیش از انجام هرگونه عمل جراحی لیست تمامی محصولات مصرفی خود را (شامل داروهای نسخه‌ای، بدون نسخه و محصولات گیاهی) در اختیار پزشک یا دندانپزشک قرار دهید.

احتمالا برخی از عوارض آمیکاسین بخصوص عوارض کبدی آن در سالمندان نمود بیشتری داشته باشد، لذا توصیه می شود که مصرف این دارو در رده سنی سالمندان با احتیاط بیشتری همراه شود.

آمیکاسین می تواند موجب بروز مشکلات کبدی و آسیب مغزی جدی شده و به ناشنوایی (شامل ناشنوایی کامل و کاهش شنوایی) و مشکلات تعادل دائمی منتهی شود. احتمال بروز چنین مشکلاتی در افراد مسن، مبتلا به مشکلات کلیوی و دارای بدن دهیدراته افزایش می یابد. همچنین مصرف مقادیر بالا یا طولانی مدت آمیکاسین به این عوارض دامن می زند. لذا اگر دچار کاهش شنوایی، زنگ یا صدای اضافه درگوش، سرگیجه یا افزایش حجم ادرار شدید، فورا به پزشک اطلاع دهید. نظارت مداوم پزشکی می‌تواند احتمال بروز چنین مشکلاتی را کاهش دهد، این نظارت ممکن است شامل تست شنوایی، کلیه، ادرار و سطح دارو در خون باشد. به جهت کاستن از احتمال بروز این عوارض از مصرف سایر داروهای افزاینده این خطرات همراه با آمیکاسین خودداری کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به بخش تداخلات دارویی مراجعه کنید.

 عوارض جانبی آمیکاسین

هر دارو به موازات اثرات مطلوب درمانی می تواند عوارض ناخواسته‌ای نیز داشته باشد، عوارض ناخواسته مصرف آمیکاسین شامل تهوع، استفراغ، شکم درد یا کاهش اشتها است. همچنین در موارد نادر ممکن است درد، تحریک و قرمزی در محل تزریق دیده شود. اگر هر کدام از این عوارض تشدید شد و یا ادامه داشت فورا به پزشک اطلاع بدهید. همچنین در صورت بروز عوارض جانبی جدی نظیر بی‌حسی یا گزگز، پرش یا ضعف عضلات، تشنج فورا به پزشک مراجعه کنید.

در موارد نادر ممکن است آمیکاسین موجب بروز یک بیماری حاد روده‌ای شود. این بیماری از باکتری c. difficile ناشی می‌شود و ممکن است در طول درمان و یا هفته‌ها و ماه‌ها پس از توقف مصرف آمیکاسین بروز کند. از این رو در صورت بروز علائمی از قبیل اسهال مزمن، درد،گرفتگی معده یا پایین شکم، وجود خون یا مخاط در مدفوع فورا به پزشک مراجعه کنید. مصرف داروهای ضد اسهال و اوپیوئیدی می‌تواند این علائم را تشدید کند.

مصرف طولانی‌مدت و یا دوزهای بالای آنتی بیوتیک آمیکاسین می تواند موجب بروز سفیدک دهان و یا عفونت قارچی شود، بنابراین اگر نقاط سفید رنگی را در دهانتان مشاهده می‌کنید، میزان یا غلظت ترشحات واژینالتان تغییر کرده و یا علائم جدید دارید، با پزشک تماس بگیرید.

در موارد نادر ممکن است برخی از افراد پس از مصرف آمیکاسین دچار واکنش آلرژیک شوند، علائم چنین واکنشی شامل راش، خارش، تورم (بخصوص در صورت، زبان،گلو)، سرگیجه شدید، تنگی نفس بوده و نیازمند مداخله فوری پزشکی است.

این مقاله دربرگیرنده تمامی عوارض محتمل آمیکاسین نیست، لذا اگر با عارضه دیگری روبرو شدید به پزشک اطلاع بدهید.

 فراموشی دوز مصرفی آمیکاسین

آمیکاسین باید در فواصل زمانی منظم مصرف شود، بنابراین اگر یک نوبت از تزریق آمپول آمیکاسین را فراموش کردید، فورا در مورد زمان‌بندی جدید با پزشک مشورت کنید و دوز نوبت بعدی را دو برابر نکنید.

مصرف بیش از حد آمیکاسین

اگر فردی دچار اوردوز با آمیکاسین شده است و علائم حادی مانند بی‌‌هوشی یا تنگی نفس دارد با ۱۱۵ تماس بگیرید یا فورا او را به نزدیکترین مرکز درمانی برسانید.

 نکات مهم مصرف آمیکاسین

به منظور بررسی فرایند بهبود بیماری و نظارت بر عوارض جانبی نیاز به انجام برخی از تست‌ها (مانند عملکرد کلیه، سطح آمیکاسین خون) به صورت دوره‌ای وجود دارد. برای اطلاع از جزئیات بیشتر با پزشک مشورت کنید.

 نحوه نگهداری آمیکاسین

برای اطلاع از دستورالعمل های نگهداری دارو به بسته بندی برند مصرفی خود مراجعه کرده یا از داروساز سوال کنید. همه داروها را دور از دسترس اطفال و حیوانات خانگی نگهدارید.

هیچ دارویی را در فاضلاب تخلیه نکنید، مگر اینکه اینطور توصیه شده باشد. پس از پایان دوره مصرف دارو و نیز در پایان تاریخ مصرف، داروها را به سطل زباله بیاندازید.