هپاتیت B چیست ؟
هپاتیت B یک بیماری مسری و کی از انواع بیماری هپاتیت می باشد . هپاتیت B از طریق زخم های باز ، تماس با خون آلوده ، یا مایعات بدن فرد مبتلا انتقال می یابد . اگر چه این بیماری بسیار جدی است اما بزرگسالانی که به این بیماری دچار می شود در مدت کمی بهبود پیدا می کنند و تا پایان عمر از این بیماری در امان می مانند . اما اگر در کودکی به آن دچار شوید ، احتمال از بین رفتن بیماری بسیار کم است . به جز هپاتیت B این بیماری دارای ۲ نوع شناخته شده دیگر به نام هپاتیت A و هپاتیت C می باشد که آنها نیز ویروسی هستند. البته انواع دیگری از هپاتیت نیز وجود دارد ولی موارد اشاره شده انواع شایع و اصلی تر این بیماری هستند .
انواع هپاتیت B
هپاتیت B شامل 2 نوع حاد و مزمن می باشد.
هپاتیت B حاد
این حالت در ابتدای آلودگی به هپاتیت B اتفاق می افتد . در اصل از زمان ابتلا به هپاتیت نوع ب تا شش ماه بعد از آن را دوره حاد هپاتیت B می گویند. این دوره معمولا با آسیب کبدی همراه نیست و این اتفاق در این دوره نادر است . بیشتر افرادی در این دوره از هپاتیت B بهبود می یابند . از هر 5 بزرگسال مبتلا به هپاتیت ب ، 4 نفر از آنها در این دوره بهبود می یابند
هپاتیت B مزمن
این دوره زمانی آغاز می شود که ویروس هپاتیت ب بیشتر از 6 ماه در بدن فرد وجود داشته باشد . این بیماری می تواند به صورت جدی باعث آسیب کبدی و سیروز کبدی شود . افراد بسیار کمی در نهایت به هپاتیت B مزمن دچار می شوند .
علائم هپاتیت B
هپاتیت B اگر از نوع خفیف و کوتاه مدت باشد معمولا با علامت خاصی همراه نیست مثلا کودکان زیر 5 سال که به این بیماری عفونی دچار می شوند معمولا علامت قابل توجهی ندارند
در صورتی که فردی به نوع حاد هپاتیت B دچار شود علائمی مانند موارد زیر خواهد داشت :
- زردی (پوست یا سفیدی چشم شما زرد می‌شود و ادرار شما قهوه‌ای یا نارنجی می‌شود.)
- مدفوع با رنگ روشن
- تب
- خستگی که هفته‌ها یا ماه‌ها ادامه دارد
- مشکلات معده مانند از دست دادن اشتها، حالت تهوع، و استفراغ
- شکم درد
- درد مفاصل
گاهی ممکن است علائم حتی 1 تا 6 ماه پس از ابتلا به ویروس هم ظاهر نشوند. در واقع ممکن است اصلا متوجه وجود بیماری نشوید! حدود یک سوم افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، هیچ علائمی ندارند. آنها فقط از طریق آزمایش خون متوجه وجود بیماری در بدن خود می‌شوند.
حتی در موارد عفونت طولانی مدت (مزمن) هپاتیت B نیز همیشه علائم ظاهر نمی‌شود. در چنین مواردی وضعیت مشابه حالت عفونت خفیف است.برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص انواع بیماری هپاتیت می توان به درمان گیت بیماری هپاتیت در سایت داروبین مراجعه کرد
علت هپاتیت B و عوامل خطر زا آن
این بیماری که توسط ویروس HBV ایجاد می شود به روش های مختلف انتقال می یابد و در برخی موارد افراد ناقل حتی احساس بیماری نیز نمی کنند.
از مرسوم ترین راه های انتقال هپاتیت B به موارد زیر میتوان اشاره کرد:
- رابطه جنسی: اگر با فردی که ناقل هپاتیت B است، رابطه جنسی محافظت نشده داشته باشید و خون، بزاق، مایع منی یا ترشحات واژن شریک زندگی شما وارد بدنتان شود، ممکن به این بیماری مبتلا شوید.
- استفاده از سرنگ‌های مشترک: ویروس به راحتی از طریق سوزن‌ها و سرنگ‌های آلوده به خون آلوده پخش می‌شود.
- زخمی‌شدن اتفاقی با سرنگ: کارکنان بخش‌های مراقبت‌های بهداشتی و هر کس دیگری که با خون انسان در تماس است میتواند از این طریق به هپاتیت B مبتلا شود.
- انتقال از مادر به فرزند: زنان باردار مبتلا به هپاتیت B می‌توانند این بیماری را در حین زایمان به نوزادان خود منتقل کنند. اما واکسنی برای جلوگیری از ابتلای نوزادان تازه متولد شده به این بیماری وجود دارد.
هپاتیت B از طریق بوسیدن، غذا یا آب، ظروف مشترک، سرفه یا عطسه یا از طریق لمس منتقل نمی‌شود.
تشخیص هپاتیت B
برای تشخیص هپاتیت B نیاز به انجام آزمایش خون است تا پزشک متوجه شود کبد شما دچار التهاب هست یا خیر . در صورت وجود علامت های هپاتیت B انجام آزمایش های زیر برای تشخیص لازم است
• آنتی‌ژن و آنتی‌بادی سطحی هپاتیت B (HBsAg): آنتی‌ژن‌ها پروتئین‌های روی ویروس هپاتیت B هستند و آنتی‌بادی‌ها پروتئین‌هایی هستند که توسط سلول‌های ایمنی شما ساخته می‌شوند. این موارد بین 1 تا 10 هفته پس از ابتلا در خون شما ظاهر می‌شوند. در صورت بهبودی، پس از 4 تا 6 ماه از بین می‌روند. اگر بعد از 6 ماه هنوز وجود داشته باشند، یعنی وضعیت شما مزمن است.
• آنتی‌بادی سطحی هپاتیت B (ضد HBs): آنتی بادی سطحی پس از از بین رفتن HBsAg ظاهر می‌شوند. و به شما تا پایان عمر در برابر هپاتیت B مصونیت می‌بخشند.
اگر بیماری شما مزمن شود، پزشک ممکن است نمونه بافتی از کبد شما به نام بیوپسی بگیرد. این کار به آنها می‌گوید که بیماری شما چقدر شدید است. همچنین ممکن است برای بررسی میزان آسیب کبدی سونوگرافی کبد انجام دهید.
درمان هپاتیت B
در صورتی که گمان می کنید در معرض این بیماری قرار دارید به پزشک خود مراجعه کنید . هر چقدر درمان این بیماری زودتر آغاز شود. پاسخگویی به درمان بهتر است . احتمالا پزشک شما برای شما یک واکسن و یک تزریق گلوبولین ایمنی هپاتیت B تجویز می کند که به تقویت سیستم ایمنی و مقابله با عفونت کمک کند.
باید مصرف موادی که به کبد آسیب می رسانند مانند الکل و استامینوفن حذف شود و بهتر است قبل از مصرف دارو های یا درمان های مکمل حتما با پزشک مشورت کنید زیرا بعضی از این موارد به کبد آسیب می رساند . همچنین از رژیم غذایی سالم استفاده کنید.
در صورتی که با موارد بالا عفونت برطرف شود شما یک ناقل غیر فعال هستید به این معنا که ویروسی در بدن شما وجود ندارد اما در آزمایش های انتی بادی نشان می دهد که قبلا به هپاتیت B مبتلا بودید .در صورتی که عفونت بیش از 6 ماه در بدن شما فعال باشد شما دچار هپاتیت B فعال هستید و ممکن است برای درمان برخی دارو های زیر برای شما تجویز شود :
- آدفوویر دیپیوکسیل: این دارو که به صورت قرص مصرف می‌شود، برای افرادی که به لامیوودین پاسخ نمی‌دهند، خوب عمل می‌کند. دوزهای بالای آن میتواند باعث مشکلات کلیوی شود.
- انتکاویر : این دارو یک بار در روز و با عوارض جانبی کمی مصرف می‌شود.
- اینترفرون آلفا : این دارو سیستم ایمنی بدن شما را تقویت می‌کند .این دارو بیماری را درمان نمی‌کند اما التهاب کبد را درمان می‌کند.
- لامیوودین : این دارو به صورت مایع یا قرصی است که یک بار در روز مصرف می شود. اکثر مردم با آن مشکلی ندارند. اما اگر آن را برای مدت طولانی مصرف کنید، ممکن است ویروس به دارو پاسخ ندهد.
- اینترفرون پگیله اینترفرون طولانی اثر، به صورت تزریقی یک بار در هفته معمولاً به مدت 6 ماه تا یک سال تجویز می‌شود. اما این دارو میتواند باعث ایجاد احساس ناراحتی یا افسردگی در شما شود و اشتهای شما را کاهش دهد. همچنین تعداد گلبول های سفید را کاهش می دهد که مبارزه با عفونت را سخت تر می‌کند.
- تلبیوودین: یک داروی ضد ویروسی است. مقاومت به درمان در برابر این دارو شایع است.
- تنوفوویر آلافنامید : این قرص ها در بازه زمانی 6 تا 12 ماهه مصرف می‌شوند.
- تنوفوویر دیسوپروکسیل: این دارو به صورت پودر یا قرص عرضه می‌شود. در صورت مصرف پزشک باید شما را بررسی کند تا مطمئن شود که به کلیه‌های شما آسیبی نمی رسد.
عوارض هپاتیت B
بیشتر افراد مبتلا به هپاتیت ب مزمن و خفیف احساس بیماری نمی کنند و حتی نمی دانند که به این بیماری مبتلا هستند مگر در مراحل پایانی بیماری که برخی عوارض جدی پدیدار می شود . هپاتیت ب مزمن میتواند منجر به این موارد شود :
- سیروز یا زخم کبد. این شرایط باعث می‌شود کبد کار خود را سخت تر انجام دهد و در نهایت منجر به نارسایی کبد شود.
- سرطان کبد. اگر به هپاتیت B مزمن مبتلا هستید، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که یک معاینه سونوگرافی انجام دهید تا ببینید آیا علائمی از سرطان کبد وجود دارد یا خیر.
- نارسایی کبد. این زمانی است که کبد شما دیگر قادر به انجام کار خود نیست. همچنین ممکن است بشنوید که به آن بیماری کبدی "مرحله آخر" نیز می گویند. این فقط در موارد شدید هپاتیت B مزمن اتفاق می‌افتد.
- بیماری کلیوی. محققان دریافته اند که افراد مبتلا به سیروز ناشی از هپاتیت B ممکن است بیشتر به انواع خاصی از بیماری کلیوی مبتلا شوند.
- مشکلات عروق خونی. این مشکلات، شامل التهاب رگ های خونی هستند.
هپاتیت B در بارداری
مادر باردار مبتلا به هپاتیت B میتواند در بدو تولد این بیماری را به کودک منتقل کند اگرچه احتمال وقوع این اتفاق در دوران بارداری کمتر است . در صورت ابتلا به این ویروس کودک باید سریعا مورد درمان قرار گیرد تا دچار مشکلات طولانی مدت کبدی نشود .
پیشگیری از هپاتیت B
راهکار های زیر برای کمک به جلوگیری از ابتلا به هپاتیت B مفید می باشد :
- واکسن هپاتیت B را دریافت کنید (اگر قبلاً آلوده نشده‌اید). این کلید پیشگیری است و این واکسن برای همه نوزادان متولد شده ، همه کودکان و نوجوانان کمتر از 19 سال که قبلاً این واکسن را دریافت نکرده اند و افراد در معرض خطر توصیه می شود.
- استفاده از کاندوم.
- اگر کارهای مربوط به نظافت شخصی سایرین را انجام می‌دهید، حتما دستکش بپوشید، به خصوص اگر مجبورید بانداژ، تامپون، و ملحفه را لمس کنید.
- تمام بریدگی ها یا زخم های باز خود را به خوبی بپوشانید.
- تیغ، مسواک، ابزار مراقبت از ناخن، یا گوشواره را با کسی به اشتراک نگذارید.
- از آدامس مشترک استفاده نکنید و غذای کودک را از قبل نجوید.
- مطمئن شوید که سوزن مورد استفاده برای تزریق دارو، سوراخ کردن گوش، خالکوبی یا ابزارهای مورد استفاده در مانیکور و پدیکور به درستی استریل شده باشند.
- برای تمیز کردن لکه خون از ترکیب یک واحد محلول سفید کننده خانگی و ده واحد آب استفاده کنید.
- همچنین پیشنهاد می شود تمامی افرادی که در هریک از دسته‌های زیر قرار دارند، برای هپاتیت B غربالگری شوند:
- همه زنان باردار
- افرادی که دوران نوزادی واکسینه نشده اند
- افرادی که HIV مثبت هستند
- افرادی که مواد مخدر تزریق می‌کنند
- افرادی که با فرد مبتلا به هپاتیت B زندگی می‌کنند یا با آنها رابطه جنسی دارند
- در ایالات متحده آمریکا این موضوع برای همجنسگرایان نیز توصیه شده است
چه کسانی باید واکسن هپاتیت B را دریافت کنند؟
همه نوزادان تازه متولد شده باید واکسینه شوند. همچنین باید واکسن را دریافت کنید اگر:
- با خون یا مایعات بدن آلوده دوستان یا اعضای خانواده در تماس هستید
- برای مصرف مواد مخدر از سوزن استفاده می‌کنید
- با بیش از یک نفر رابطه جنسی دارید
- در بخش مراقبت‌های بهداشتی کار می‌کنید
- در مهدکودک، مدرسه یا زندان کار کنید
درمان دارویی هپاتیت B
هیچ داروی مشخصی برای درمان هپاتیت B وجود ندارد اما برخی بیماران ممکن در عرض چند ماه بهبود یابند
