هپاتیت چیست

هپاتیت چیست ؟

هپاتیت یک التهاب کبدی است که توسط یک نوع عفونت ویروسی به وجود می آید اما این تنها راه ابتلا به هپاتیت نیست و عوامل دیگری نیز می توانند باعث بروز این بیماری شوند، که برخی از آنها مسری و برخی غیر مسری هستند . ار دلایل دیگر ابتلا به هپاتیت می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• عوارض ثانویه دارو ها 
• بیماری هپاتیت خود ایمنی 
• مصرف الکل 
• سموم  

هپاتیت یک بیماری بدون علائم است و فقط زمانی علائم خود را نشان می دهد که کبد را دچار آسیب جدی کرده باشد. به همین علت انجام آزمایش هپاتیت در چکاپ های سالانه توصیه می شود .

انواع هپاتیت و دلایل ابتلا به آن 

 هپاتیت شامل 5 نوع می باشد که در ادامه به معرفی هر کدام می پردازیم . نوع ویروسی که باعث هپاتیت شما می‌شود بر شدت بیماری و مدت زمان آن تأثیر می‌گذارد.

هپاتیت A : معمولاً زمانی به این نوع از بیماری مبتلا می‌شوید که چیزی خورده یا نوشیده‌ باشید که آلوده به ویروس بوده است. این نوع هپاتیت کم خطرترین نوع است زیرا تقریباً همیشه خود به خود بهبود می یابد و به التهاب طولانی مدت کبد شما منجر نمی‌شود.

با این حال، حدود 20 درصد از افرادی که به هپاتیت A مبتلا می‌شوند به اندازه‌ای بیمار می‌شوند که باید به بیمارستان بروند. البته باید بدانید، واکسنی وجود دارد که می‌تواند از آن جلوگیری کند.

هپاتیت B: این نوع هپاتیت از راه‌های مختلفی سرایت پیدا می‌کند. هپاتیت B یا HBV ممکن است از طریق رابطه جنسی با فردی که بیمار است یا با استفاده از یک سوزن مشترک انتقال پیدا کند. این ویروس همچنین می‌تواند در بدو تولد یا بلافاصله پس از آن از مادر به نوزاد خود منتقل شود.

اکثر بزرگسالان مبتلا به هپاتیت B بهبود می یابند ، اما درصد کمی از این افراد نمی‌توانند بیماری را از بدن خود بیرون کنند و ناقل بیماری می مانند، به این معنی که حتی زمانی که علائم بیماری آنها از بین می‌رود، می‌توانند آن را به دیگران انتقال دهند.

هپاتیت C: این نوع بیماری در صورت تماس با خون آلوده یا سوزن‌هایی که برای تزریق مواد مخدر یا زدن خالکوبی استفاده می‌شود، سرایت پیدا می‌کند.

در هنگام بیماری گاهی اوقات شخص مبتلا هیچ علامتی ندارد یا فقط علائم خفیف دارد. اما در برخی موارد هپاتیت C منجر به سیروز و زخم خطرناک کبد می‌شود.

هپاتیت D تنها در صورتی اتفاق می‌افتد که قبلاً به هپاتیت B مبتلا شده باشید. این امر باعث می‌شود که این بیماری تشدید شود. این نوع هپاتیت از مادر به کودک یا از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود.

هپاتیت E   این نوع از هپاتیت عمدتاً در آسیا، مکزیک، هند و آفریقا شیوع می‌یابد. این بیماری مانند هپاتیت A، معمولاً با خوردن یا نوشیدن چیزی که به ویروس آلوده شده است انتقال می‌یابد.

هپاتیت غیر عفونی و دلایل ابتلا به آن 

هپاتیت معمولا از طریق ویروس هپاتیت که یک نوع عفونت است انتقال پیدا می کند اما در مواردی عوامل دیگری نیز می توانند باعث بروز بیماری هپاتیت شود 

الکل : الکل یکی از عوامل جدی است که مصرف بیش از حد آن می تواند بر روی کبد تاثیر منفی داشته باشد و در دراز مدت باعث بروز زخم روی کبد یا بیماری های مانند سیروز کبدی و نارسایی کبد می شود .

سموم : قرار گرفتن در معرض بعضی از سموم برای طولانی مدت  می تواند باعث بروز هپاتیت شود 

استفاده نا صحیح از دارو ها :  استفاده نا صحیح از برخی دارو ها و به دنبال آن عوارض جانبی این داروها می تواند باعث بروز هپاتیت شود .

مشکلات خود ایمنی : مشکلات خود ایمنی می تواند باعث بروز هپاتیت شود در این حالت سیستم ایمنی به کبد حمله کرده و باعث بروز التهاب کبدی می شد . این مورد در زنان 3 برابر مردان است 

علائم بیماری هپاتیت 

هپاتیت معمولا با علائم خاصی همراه نیست مخصوصا در مورد انواع مزمن آن مانند هپاتیت B  و  C. علائم معمولا زمانی آغاز می شوند که کبد آسیب زیادی دیده باشد. در افراد مبتلا به هپاتیت حاد اما پس از مدت کوتاهی از ابتلا علائم زیر قابل مشاهده است :

• علائمی مانند آنفولانزا 
• خستگی 
• شکم درد 
• مدفوع رنگ پریده
• کاهش وزن 
• ادرار تیره 
• بی اشتهایی 

در مورد هپاتیت مزمن به دلیل پیشرفت آرام این بیماری ممکن است علائم آن بسیار خفیف باشد یا جدی گرفته نشود .

آیا می‌توان از هپاتیت پیشگیری کرد؟

راه‌های زیادی برای پیشگیری از هپاتیت وجود دارد، از تزریق واکسن گرفته تا شستن خوب دست‌ها. اما همه چیز بستگی به نوع هپاتیت شما دارد.

تاکنون واکسن های برای پیشگیری از ابتلا به نوع A هپاتیت و نوع B ساخته شده است اما واکسنی برای نوع C  و E وجود ندارد و در خصوص نوع D  نیز واکسن HBV از بروز آن جلوگیری می کند

در ادامه چند نکته برای پیشگیری از سه نوع اصلی این بیماری کبدی  (هپاتیت A، B و C) و توضیحاتی در مورد چگونگی شیوع آن به روشی متفاوت آورده شده است.

چگونه از هپاتیت A جلوگیری کنیم

 اگر غذایی بخورید یا آبی بنوشید که ویروس هپاتیت A در آن وجود دارد، ممکن است به هپاتیت A مبتلا شوید. همچنین در صورت تماس فیزیکی نزدیک با فردی که این بیماری را دارد یا رابطه جنسی با فردی که به آن مبتلا شده است، ممکن است به این بیماری مبتلا شوید.

بهترین راه برای پیشگیری از هپاتیت A تزریق واکسن است. نوزادان باید در بدو تولد آن را دریافت کنند.

به عنوان یک بزرگسال، در صورت وجود هر یک از موارد زیر باید واکسن بزنید:

• سفر به آفریقا، آسیا (به جز ژاپن)، مدیترانه، اروپای شرقی، خاورمیانه، آمریکای مرکزی و جنوبی، مکزیک و بخش‌هایی از کارائیب
• اگر از مواد مخدر استفاده می‌کنید
• سرباز هستید یا در ارتش فعالیت می‌کنید
• در یک مهدکودک، آسایشگاه سالمندان یا مرکز مراقبت‌های بهداشتی کار می‌کنید
• مرد همجنسگرا هستید
• بیماری کبدی طولانی مدت داشته‌اید
• داروهایی  را برای درمان هموفیلی یا سایر بیماری‌ها مصرف می‌کنید

اگر قصد سفر به مکانی را دارید که در آن شیوع هپاتیت A وجود دارد، به خاطر داشته باشید که واکسن تنها 2 تا 4 هفته پس از دریافت آن شروع به اثرگذاری می‌کند و اگر می‌خواهید محافظت طولانی مدت داشته باشید، 6 تا 12 ماه بعد به یک واکسن دیگری نیاز دارید.

اگر یک ماه قبل از سفر واکسن هپاتیت A خود را دریافت نکردید، ممکن است بتوانید قبل از حرکت یک واکسن گلوبولین ایمنی هپاتیت A دریافت کنید.  اگر این واکسن 2 هفته قبل یا بعد از تماس با ویروس دریافت شود ممکن است بتواند از عفونت هپاتیت A جلوگیری کند.

اگر به مکان‌هایی سفر می‌کنید که ویروس در آن شایع است، مراقب آنچه می‌خورید و می‌نوشید باشید. آب و یخ آلوده، میوه‌ها، سبزیجات و غذاهای نیم پز، از علل شایع عفونت هپاتیت A هستند. این بدان معنی است که شما باید:

• از خوردن غذای «خیابانی» اجتناب کنید.
• فقط آب بطری بنوشید و از آن برای مسواک زدن استفاده کنید. همچنین می‌توانید آب لوله‌کشی را حداقل به مدت 1 دقیقه بجوشانید سپس استفاده کنید.
• کوکتل و سایر نوشیدنی‌ها را با تکه‌های یخ ننوشید.
• از محصولات لبنی و گوشت و ماهی نیم پز صرف نظر کنید.
• از رستوران‌ها سالاد یا میوه تازه سفارش ندهید، زیرا نمی‌دانید که آیا با آب تمیز شسته شده است یا خیر.
• سبزی‌های خود را با آب بطری پاک کرده و بشویید.
• پس از رفتن به دستشویی، تعویض پوشک، یا قبل از غذا خوردن یا سرو غذا، دست‌های خود را به خوبی بشویید.

اگر در یک مهدکودک یا هر مکانی که افراد زیادی در آن حضور دارند، کار می‌کنید، بیشتر مراقب باشید، به خصوص اگر با مدفوع، خون، بزاق یا سایر مایعات بدن فرد آلوده در تماس هستید.

نحوه پیشگیری از هپاتیت B

 در صورت تماس با خون، مایع منی یا سایر مایعات بدن فردی که آلوده است، ممکن است به هپاتیت B مبتلا شوید. یک راه رایج انتقال آن از طریق رابطه جنسی یا استفاده از سوزن مشترک با فردی است که به این بیماری مبتلا است.

شما می‌توانید با واکسن از عفونت جلوگیری کنید. پزشکان توصیه می‌کنند که نوزادان اولین دوز خود را بلافاصله پس از تولد دریافت کنند. آن‌ها در سنین 6 تا 18 ماهگی به تزریقات بعدی نیاز خواهند داشت. بچه‌های زیر 19 سال که هر تزریقی را در این زمان از دست داده‌اند، باید دوزهای کمکی دریافت کنند.

اگر در بزرگسالی واکسن هپاتیت B را دریافت نکرده‌اید، مهم است که در صورت وجود هر یک از موارد زیر آن را تزریق کنید:

• مبتلا به بیماری کلیوی، بیماری کبدی طولانی مدت یا آلوده به HIV هستید
• بیش از یک شریک جنسی دارید
• مرد همجنسگرا هستید
• مواد مخدر تزریق می‌کنید
• در بخش مراقبت‌های بهداشتی کار می‌کنید
• با فردی که هپاتیت B دارد زندگی می‌کنید
• سفر به کشوری با درصد شیوع بالای هپاتیت B

علاوه بر واکسن، بهترین راه برای پیشگیری از هپاتیت B اجتناب از تماس با خون و مایعات بدن دیگران است. یعنی:

• از مسواک یا تیغ مشترک استفاده نکنید.
• عدم استفاده از سوزن مشترک
• خالکوبی و سوراخ کردن را فقط در مکان‌هایی انجام دهید که به شما نشان دهند چگونه وسایل خود را استریل می‌کنند.
• هنگام رابطه جنسی از کاندوم لاتکس یا پلی اورتان استفاده کنید.

شما با بوسیدن، بغل کردن، سرفه کردن، عطسه کردن، یا استفاده از عینک یا ظروف به هپاتیت B مبتلا نمی‌شوید.

اگر فکر می‌کنید که ممکن است به هپاتیت B مبتلا شده باشید و قبلا هرگز واکسن دریافت نکرده‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید. اگر واکسن گلوبولین ایمنی هپاتیت B دریافت کنید، ممکن است بتوانید از بروز عفونت جلوگیری کنید. اگر فکر می‌کنید که هپاتیت B را از طریق رابطه جنسی گرفته‌اید، باید این واکسن را ظرف 14 روز بزنید. اگر عفونت شما از علل دیگر باشد، باید ظرف 24 ساعت واکسن بزنید.

چگونه می‌توان از هپاتیت C پیشگیری کرد

هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد. و از آنجایی که بیشتر افراد برای سال‎ها علائمی ندارند، بسیاری از آن‌ها نمی‎دانند که آلوده شده‎اند.

این اقدامات را برای محافظت از خود در برابر ابتلا به هپاتیت C انجام دهید:

•  از سوزن مشترک استفاده نکنید.
• تاریخچه جنسی شریک خود را بدانید. اگر فکر می‎کنید ممکن است آلوده باشند، آزمایش دهید.
• هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید.

عوارض هپاتیت 

هپاتیت نوع A معمولا به خودی خود بهبود می یابد و عوارض خاصی به همراه ندارد اما هپاتیت مزمن در نوع های B و C می تواند مشکلات جدی کبدی را برای فرد مبتلا به همراه داشته باشد . این افراد در خطر مشکلاتی مانند موارد زیر هستند .

• سیروز کبدی 
• سرطان کبد 
• نارسایی کبدی 
• فشار خون 
• نارسایی کلیه