فنیل‌افرین (Phenylephrine) یک داروی مقلد سمپاتیک است و به خانواده داروهای آگونیست آلفا آدرنرژیک تعلق دارد و از طریق اثر مستقیم بر گیرنده های آلفا-آدرنرژیک اثرات درمانی خود را اعمال می کند. این دارو به صورت آمپول 10 میلی گرم، اسپری بینی 0.5% و 0.25%، پمپ اسپری بینی 0.5% و 0.25%، قطره بینی 0.25% و 0.5% و قطره چشمی 5% و 10% تولید شده و برای درمان احتقان چشم و بینی و همچنین به عنوان گشادكننده سريع مردمك چشم مورد استفاده قرار می گیرد. سوزش موقتی، گزیدگی، خشکی بینی، آبریزش بینی و عطسه از شایع ترین عوارض قطره بینی فنیل‌افرین به شمار می روند. تجویز این دارو در افراد دارای حساسیت به سیمپاتومیمتیک‌ها (مانند سودوافدرین)و همچنین بیماران دارای سابقه مشکلات قلبی-عروقی، پرکاری تیروئید، دیابت، فشار خون بالا و مشکل در دفع ادرار با احتیاط انجام می‌گیرد. از مهمترین تداخلات دارویی این دارو می توان به مهارکننده های مونوآمین‌اکسیداز (MAO) اشاره کرد.
موارد و نحوه مصرف قطره بینی فنیل‌افرین
از داروی قطره بینی فنیل‌افرین (Phenylephrine) برای درمان موقت گرفتگی بینی ناشی از بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی، سینوزیت، تب یونجه و حساسیت استفاده میشود. این دارو موجب باریک شدن عروق خونی بینی شده و در نتیجه از میزان تورم و گرفتگی می کاهد.
این دارو را بر اساس دستور راهنمای داخل بسته و یا راهنمایی پزشک مصرف کنید و اگر سوالی دارید از پزشک یا داروساز بپرسید. به منظور استفاده از قطره بینی ابتدا دست‌هایتان را بشویید. برای جلوگیری از انتقال بیماری، به نوک قطره چکان دست نزنید و همچنین مانع از تماس آن با بینی یا هر سطح دیگری شوید. در صورت نیاز از فرد دیگری بخواهید تا قطره را بچکاند. پیش از مصرف دارو به آرامی هوا را از بینی خارج کنید، دراز بکشید و یا بنشینید و سرتان را به سمت عقب بگیرید. قطره چکان را بالای حفره موردنظر بینی ببرید و به تعداد موردنیاز قطره بچکانید. چند دقیقه سرتان را به همان حالت نگه دارید و در صورت نیاز این مراحل را برای حفره دیگر هم تکرار کنید و اگر دارو تصادفا وارد گلو شد، آن را قورت ندهید.
این دارو فقط برای درمان موقت کاربرد دارد، لذا دارو را بیشتر از میزان توصیه شده مصرف نکنید چون احتمال بروز عوارض جانبی افزایش می‌یابد. همچنین توصیه می شود که بیشتر از ۳ روز از این دارو استفاده نکنید، چون مصرف بین از این مقدار می‌تواند باعث عود گرفتگی شود. علائم عود مجدد گرفتگی عبارت‌اند از:
-
قرمزی و تورم طولانی مدت در داخل بینی
-
افزایش آبریزش بینی
در صورت بروز این مشکلات مصرف دارو را متوقف کرده و با داروساز یا پزشک مشورت کنید و اگر گرفتگی بینی تشدید میشود و یا بیشتر از ۳ روز ادامه داشت، به پزشک اطلاع دهید.
موارد احتیاطی در مصرف قطره بینی فنیل‌افرین
پیش از مصرف این قطره بینی در صورت حساسیت به این دارو یا سایر سیمپاتومیمتیک‌ها (مانند سودوافدرین) یا هر ماده غذایی یا دارویی دیگری، به پزشک اطلاع دهید. ممکن است برخی از مواد سازنده این دارو باعث بروز حساسیت و یا سایر مشکلات شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با داروساز صحبت کرده و سابقه پزشکی خود را بخصوص در موارد زیر با پزشکتان در میان بگذارید:
-
مشکلات قلبی-عروقی (مانند بیماری عروق کرونری)
-
پرکاری تیروئید
-
دیابت
-
فشار خون بالا
-
مشکل در دفع ادرار (ناشی از بزرگ شدن پروستات)
پیش از انجام عمل جراحی پزشک یا دندانپزشک را در جریان مصرف این دارو قرار دهید.
ممکن است که کودکان نسبت به عوارض جانبی این دارو حساس‌تر باشند. از این رو توصیه می شود این دارو در کودکان با احتیاط بیشتری مصرف شود. جهت اطلاع از مجاز بودن مصرف این دارو برای کودکان، بروشور دارو را بررسی کرده و یا از پزشک و داروساز سوال کنید.
عوارض جانبی قطره بینی فنیل‌افرین (Phenylephrine)
برخی عوارض متداول مصرف این دارو عبارت‌اند از:
-
سوزش موقتی
-
گزیدگی
-
خشکی بینی
-
آبریزش بینی
-
عطسه
اگر هر کدام از این عوارض بعد از مدتی تشدید شد و یا بهبود نیافت فورا به پزشک اطلاع دهید و به خاطر داشته باشید که از نظر پزشک فواید این دارو برای شما بیشتر از عوارض آن است و همچنین اغلب افرادی که از این دارو استفاده میکنند با عوارض جانبی حادی روبرو نمی‌شوند.
در صورت بروز عوارض جانبی غیر محتمل اما حاد زیر فورا پزشک را مطلع کنید:
-
ضربان قلب شدید، تند، کند
-
سرگیجه
-
تهوع
-
سردرد
-
تغییرات خلقی-روانی
-
اختلال خواب
-
لرزش
-
تعریق غیرعادی
-
ضعف غیر عادی
واکنش آلرژیک بسیار شدید به این دارو نادر است، با این حال در صورت بروز علائم حساسیت شدید فورا به پزشک مراجعه کنید:
-
راش پوستی
-
خارش یا تورم (بخصوص در صورت، زبان، گلو)
-
سرگیجه شدید
-
تنگی نفس
این مقاله تمامی عوارض جانبی احتمالی این دارو را پوشش نمی دهد اگر متوجه عوارض جانبی دیگری شدید که در بالا ذکر نشده است، با پزشک خود تماس بگیرید.
فراموشی و مصرف بیش از حد قطره بینی فنیل‌افرین
اگر دارو را به صورت منظم مصرف می‌کنید و مصرف یک نوبت از آن را فراموش کرده‌اید به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه نزدیک نوبت بعدی باشد. نوبت بعدی را سر وقت مصرف کنید و میزان آن را دو برابر نکنید.
در صورتی که فردی دچار اوردوز با این دارو شده است و عوارض حادی مانند بی‌هوشی یا تنگی نفس دارد با ۱۱۵ تماس بگیرید. در سایر موارد فورا به پزشک مراجعه کنید. سایر علائم اوردوز این دارو عبارت‌اند از:
-
خواب‌آلودگی
-
ضربان قلب کند
-
سرگیجه
-
غش
نکات مهم در مصرف قطره بینی فنیل‌افرین
این دارو فقط برای شما تجویز شده است. مصرف قطره بینی توسط بیش از یک نفر، می تواند موجب سرایت عوامل عفونی شود.
داروهای ضد گرفتگی بینی متنوعی وجود دارند و بسیاری از آنها نیز بدون نسخه هستند. در مورد انتخاب بهترین نوع قطره بینی برای خودتان با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
شرایط نگهداری از قطره بینی فنیل‌افرین (Phenylephrine)
به اطلاعات داخل بسته‌بندی دارو مراجعه کنید. این دارو را از نور و حرارت دور کرده و همه داروها را دور از دسترس اطفال و حیوانات خانگی نگه دارید.
هیچ دارویی را در فاضلاب تخلیه نکنید، اگر دوره مصرف داروی شما تمام شده و یا تاریخ مصرف آن به پایان رسید، باقیمانده دارو را به درستی دور بریزید.
تایید شده توسط داروبین
