گایافنزین

موارد و نحوه مصرف گایافنزین

گایافنزین (Guaifenesin) برای درمان سرفه و احتقان ناشی از سرماخوردگی، برونشیت و سایر بیماری های تنفسی استفاده می شود. معمولا بدون تجویز پزشک، از این دارو برای درمان سرفه مداوم ناشی از سیگار، آسم یا سایر مشکلات تنفسی طولانی مدت (مانند آمفیزمی) و یا برای سرفه خلط‌دار استفاده نمی‌شود. مکانیسم اثر این دارو بر رقیق و شل کردن مخاط در مجاری تنفسی، پاکسازی احتقان و تسهیل تنفس استوار است.

اگر از اشکال بدون نسخه این دارو استفاده می کنید، قبل از شروع استفاده از این محصول راهنمای دارویی ارائه شده توسط سازنده را مطالعه کنید تا از مناسب بودن محصول  اطمینان یابید، همچنین بخش موارد احتیاطی را هم ببینید. مصرف داروهای ضد سرفه و سرماخوردگی برای کودکان زیر ۶ سال مفید و ایمن نیست و فقط با تجویز پزشک مجاز به استفاده از این داروها برای درمان علائم سرماخوردگی کودکان زیر ۶ سال هستید. مصرف برخی محصولات (نظیر قرص‌ها یا کپسول‌های آهسته رهش) برای کودکان زیر ۱۲ سال نیز توصیه نمی‌شود، این محصولات علائم و یا طول مدت سرماخوردگی  را کاهش نمی‌دهند و ممکن است عوارض حادی نیز داشته باشد. به منظور کاهش خطر بروز عوارض جانبی میزان مصرف دارو را به دقت رعایت کرده و از سایر داروهای سرفه و سرماخوردگی حاوی مواد تشکیل‌دهنده مشابه نیز استفاده نکنید و بخش تداخلات دارویی را هم مطالعه کنید. در مورد سایر روش‌های کاهش علائم سرفه و سرماخوردگی (مانند مصرف مایعات کافی، استفاده از رطوبت‌ساز یا اسپری و قطره نمکی بینی)  از پزشک سوال کنید.

گایافنزین (Guaifenesin) را به صورت خوراکی و بدون توجه به وعده های غذایی طبق دستور پزشک معمولا هر 4 ساعت یکبار مصرف کنید. اگر بدون تجویز پزشک از این دارو استفاده می کنید، تمام دستورالعمل های روی بسته محصول را دنبال کنید و اگر سوالی دارید، از پزشک یا داروساز بپرسید.

این دارو طعم تلخی دارد، اگر از فرم مایع آن استفاده می کنید، دوز تجویز شده را با استفاده از دستگاه اندازه گیری دارو، اندازه بگیرید. استفاه از قاشق آشپزخانه می تواند موجب خطا در اندازه‌گیری شود. اگر از کپسول های آهسته رهش استفاده می کنید، آنها را کامل ببلعید و از خرد کردن یا جویدن آنها خودداری کنید. انجام این کار تمام دوز دارو را به یکباره آزاد کرده و خطر عوارض جانبی را افزایش می دهد. همچنین بدون تائید پزشک و در صورت عدم وجود خط تقسیم، از تقسیم کردن قرص های آهسته رهش خودداری کنید. این نوع از قرص ها را به صورت کامل یا نصف شده (در صورت وجود خط تقسیم) و بدون خرد کردن و جویدن، ببلعید. در صورت استفاده از اشکال پودری، تمام محتویات بسته را روی زبان خالی کرده و ببلعید. برای جلوگیری از احساس تلخی دارو از مزه مزه کردن آن اجتناب کنید.

تنظیم دوز این دارو بر اساس سن، وضعیت پزشکی و پاسخ به درمان انجام می شود و مصرف بیش از 6 دوز در روز مجاز نمی باشد. از این رو، توصیه می شود که دوز خود را خودسرانه افزایش ندهید و این دارو را بیشتر یا طولانی تر از زمان تجویز شده مصرف نکنید. همچنین در طول درمان با این دارو مایعات فراوان بنوشید، مایعات به شکستن مخاط و رفع احتقان کمک می کند.

اگر علاوه بر سرفه به سردرد مزمن، تب، گلودرد شدید و بثورات پوستی دچار هستید یا اگر بعد از 7 روز علائم رفع نشده‌اند یا عود کرده و بدتر می شود، به پزشک اطلاع دهید. چنین علائمی می توانند نشانه یک مشکل پزشکی جدی باشد، لذا اگر فکر می کنید مشکل پزشکی جدی دارید، فوراً کمک پزشکی دریافت کنید.

موارد احتیاطی در مصرف گایافنزین

قبل از مصرف این دارو، در صورت ابتلا به هرگونه آلرژی غذایی یا دارویی به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است فرمولاسیون این دارو حاوی مواد غیر فعالی باشد که باعث واکنش های آلرژیک یا مشکلات دیگر می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود صحبت کنید و سابقه پزشکی خود را به ویژه در موارد زیر، با پزشک یا داروساز درمیان بگذارید:

• مشکلات تنفسی (مانند آمفیزم، برونشیت مزمن، آسم، سرفه سیگاری)
•  سرفه همراه با خون یا مقادیر زیاد مخاط.

ممکن است محصولات شربت این دارو حاوی الکل یا شکر باشند. در صورت ابتلا به دیابت، سوء‌مصرف الکل، بیماری کبدی یا هر بیماری دیگری که مستلزم محدودیت در مصرف این مواد است، جانب احتیاط را رعایت کرده و در مورد مصرف ایمن این دارو با پزشک مشورت کنید. 

اشکال مایع و بسته های پودری این دارو حاوی آسپارتام است. در صورت ابتلا به فنیل کتونوری (PKU) یا هر بیماری دیگری که نیاز به محدود کردن مصرف آسپارتام (یا فنیل آلانین) دارد، با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

قبل از انجام جراحی، پزشک یا دندانپزشک خود را از تمام محصولات مصرفی (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) مطلع کنید.

 عوارض جانبی گایافنزین (Guaifenesin) 

عوارض شایع این دارو عبارتنداز:

• حالت تهوع
•  استفراغ

اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز اطلاع دهید و به خاطر داشته باشید که از نظر پزشک فواید این دارو برای شما بیشتر از عوارض آن است و همچنین اغلب افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند با عوارض جانبی حادی روبرو نمی‌شوند.

واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• بثورات پوستی
•  خارش یا تورم (به ویژه در صورت، زبان، گلو)
• سرگیجه شدید
•  مشکل تنفسی

این مقاله تمامی عوارض جانبی احتمالی گایافنزین را پوشش نمی دهد اگر متوجه عوارض جانبی دیگری شدید که در بالا ذکر نشده است، با پزشک خود تماس بگیرید.

فراموشی و مصرف بیش از حد گایافنزین

اگر مصرف یک نوبت از این دارو را فراموش کرده‌اید به محض یادآوری آن را مصرف کنید، اما اگر زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده، آن را سر وقت مصرف کنید و از دوبرابر کردن میزان دارو به منظور جبران دوز از دست رفته بپرهیزید.

اگر کسی با مصرف بیش از حد این دارو دچار بحران های پزشکی مانند غش، مشکل تنفسی و شرایط اورژانسی شد بلافاصله با مرکز 115 تماس بگیرید یا وی را به نزدیکترین مرکز درمانی انتقال دهید.

 شرایط نگهداری از گایافنزین (Guaifenesin) 

برندهای مختلف این دارو نیازهای نگهداری متفاوتی دارند، برای اطلاع  از این دستورالعمل ها بسته برند مصرفی خود را بررسی کنید یا از داروساز بپرسید. تمام داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.

هیچ دارویی را در فاضلاب تخلیه نکنید، اگر دوره مصرف داروی شما تمام شده و یا تاریخ مصرف آن به پایان رسید، باقیمانده دارو را به درستی دور بریزید.