قرص فاموتیدین

فاموتیدین (Famotidine) یکی از داروهای پرمصرف برای درمان ناراحتی‌های گوارشی خفیف تا شدید و درمان بیماری‌های ناشی از ترشح بیش از حد اسید معده می‌باشد. این دارو درواقع نوعی آنتی هیستامین است که با اثر برروی سلول های ترشح کننده اسید معده، مانع از ترشح بیش از حد اسید می‌شود.  این دارو به صورت قرص فاموتیدین 40 و 20 میلی‌گرمی و آمپول فاموتیدین 20میلی‌گرمی تولید و عرضه می‌شود. این دارو برای افراد دارای سابقه مشکلات کبدی، کلیوی، تومور معده یا فنیل کتونوری و همچنین در کودکان و افراد مسن، با احتیاط تجویز می شود. سردرد، یبوست و اسهال از عوارض جانبی شایع این قرص بوده و درموارد نادر، ممکن است مشکلات کبدی بسیار جدی ایجاد شود.

قرص فاموتیدین برای چیست؟ (Famotidine)

قرص فاموتیدین یکی از داروهای پرمصرف برای درمان بیماری های گوارشی خفیف تا شدید است. این دارو برای درمان رفلاکس اسید و معده دردهای عصبی مورد استفاده قرار می گیرد. معده درد عصبی، دردهایی است که فرد در زمان استرس و اضطراب ، خشم یا ناراحتی ایجاد شده و باعث می شود که ترشح اسید معده بالا رفته و محتویات معده به مری و گلو حرکت کند. از آنجاییکه بافت اندام های بدن قابلیت مقاومت در برابر اسید معده را ندارند، موجب می شود که در طولانی مدت، زخم ها و آسیب هایی در این اندام ها ایجاد شود.

قرص فاموتیدین، همچنین برای درمان زخم معده و زخم های خوش خيم دوازدهه یا اثنی عشر نیز مورد استفاده قرار می گیرد. دوازدهه، یک لوله تو خالی در قسمت اول روده کوچک است که معده را به روده کوچک متصل می کند و مهمترین عامل بیماری در آن، باکتری هلیکوباکتری است.

علاوه براین، از داروی فاموتیدین برای درمان زولينگر- اليسون نیز استفاده می شود. این سندروم یک مشکل نادر گوارشی است که در آن، در ناحیه پانکراس یا قسمت فوقانی روده کوچک، تومورهایی به نام گاسترینوما تشکیل می شود که این تومورها مقدار زیادی هورمون گاسترین ترشح می کنند. هورمون گاسترین ترشح شده از تومورهای گاسترینوما، سطح ترشح اسید معده را افزایش داده و درنتیجه موجب ایجاد زخم های دستگاه گوارش، مانند زخم معده، زخم اثنی عشر یا اسهال می شود.

عملکرد قرص فاموتیدین

قرص  Famotidineیک داروی گوارشی از دسته آنتاگونیست گیرنده  H2و زیرمجموعه داروهای مهارکننده اسید و ضد زخم است. این دارو در واقع یک آنتی هیستامین است که در درمان بیماری های ناشی از ترشح بیش از حد اسید معده و زخم های گوارشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

عملکرد و مکانیسم عمل داروی فاموتیدین، مانند سایمتدین و رانیتیدین است اما عوارض فاموتیدین‌ کمتر از هردوی آنهاست.

نام های تجاری فاموتیدین

این دارو، به خصوص قرص فاموتیدین 40، از داروهای گوارشی رایجی است که در اکثر خانه ها یافت می شود. این دارو توسط داروسازی های مختلف در ایران تولید شده و با نام های تجاری متنوعی در بازار دارویی ایران، با و بدون نسخه عرضه می شود. ازجمله مجبوب ترین برندهای فاموتیدین عبارت است از:

• مداتيدين
• فاموتد
• فاموتیدین شفا
• فاموسد
• فاموور

این دارو، به عنوان فاموتیدین خارجی، در داروسازی های غیر ایرانی، در برند های متنوعی تولید شده که برخی از آنها را می توان در بازار ایران یافت. توجه به این نکته مهم است: باوجود اینکه قرص فاموتیدین را می توان بدون نسخه از داروخانه ها تهیه کرد، اما، این دارو نیز مانند هر داروی دیگری، می تواند در شرایط ویژه، موجب عوارض جانبی شود. از اینرو، داروبین توصیه می کند که قرص فاموتیدین را با تجویز و توصیه پزشک مصرف کنید.

سوزش معده و درمان آن با قرص فاموتیدین

معمولا سوزش معده یا به اصطلاح سوزش سر دل زمانی اتفاق می افتد که اسید زیاد در معده فرد ترشح شده و زخمی در معده و نواحی اطرلف آن ایجاد کند. درمانهای بسیاری برای کاهش سوزش معده وجود دارد. از درمانهای خانگی تا خوردن  داروهای گیاهی  و داروهای شیمیایی. فاموتیدین قرصی اسنت که سبب کاهش ترشح اسید معده میگردد از این رو خوردن قرص فاموتیدین سبب میشود تا اسید معده کاهش یابد. داروهای دیگر ممکن است که میزان ترشح اسید معده را تحت تاثیر قرار ندهند اما  با ایجاد محیطی بازی، کاهش اسید را منجر شوند. این دو روش در بسیاری از مقالات و داروها مورد استفاده قرار میگیرد. به هر حال  هرگز نباید دارویی را (حتی گیاهی) خودسرانه مصرف کرد. کاهش ترشح اسید یا کاهش محیط اسیدی معده بسته به شرایط بیمار است.  بنابراین خوردن قرصهایی مانند فاموتیدین را هرگز خودسرانه انجام ندهید.

میزان  مصرف قرص فاموتیدین

میزان و نحوه مصرف فاموتیدین بسته به دوز آن است. در جدول زیر میزان مصرف هر یک از دوزهای این دارو نشان داده میشود. در نظر داشته باشید  که میزان مصرف این دارو بسته به شرایط بدنی و بیماری شماست. پزشک ممکن است دستور دیگری برای مصرف قرص فاموتیدین به شما بگوید.

موارد احتیاطی در مصرف فاموتیدین

قبل از شروع درمان، اگر به (Famotidine)  یا سایر مسدود کننده‌های H2 (مانند سایمتیدین، رانیتیدین) یا هر داروی دیگری حساسیت دارید به پزشک اطلاع دهید. این دارو ممکن است حاوی مواد غیر فعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. همچنین پیش از شروع مصرف، پزشک را در جریان سابقه پزشکی خود قرار دهید. بخصوص در مورد:

• مشکلات کلیوی
• مشکلات کبدی
• مشکلات معده (مانند تومور)

درصورتیکه با مصرف قرص فاموتیدین دچار علائم زیر شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید. زیرا، این علائم ممکن است نشانه یک بیماری جدی تر باشند.

• سوزش سر دل همراه با سبکی سر، تعریق یا سرگیجه
• درد قفسه سینه، فک، بازو یا شانه (مخصوصاً با تنگی نفس، تعریق غیرمعمول)
• کاهش وزن بدون دلیل

همچنین، اگر برای خود درمانی و بدون نسخه می خواهید از این دارو استفاده کنید، قبل از مصرف، درصورت تجربه هریک از علائم جدی زیر، فورا به پزشک مراجعه کنید:

• مشکل یا درد در بلع غذا
• استفراغ خونی
• استفراغ شبیه تفاله قهوه
• مدفوع خونی یا سیاه
• سوزش سر دل برای بیش از 3 ماه
• درد مکرر قفسه سینه
• خس خس سینه مکرر (مخصوصاً با سوزش سر دل)
• تهوع یا استفراغ
• درد معده

فاموتیدین به صورت قرص جویدنی نیز تولید می شود. قرص جویدنی فاموتیدین، حاوی آسپارتام است، لذا، اگر به فنیل کتونوری (PKU) یا هر بیماری دیگری مبتلا هستید که مستلزم محدودیت مصرف آسپارتام (یا فنیل آلانین) است، به پزشک اطلاع دهید.

توجه داشته باشید که از این دارو برای درمان رفلاکس کودکان زیر 12سال، نباید استفاده کرد. همچنین، افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه گیجی یا خستگی غیرعادی حساس‌تر باشند، همچنین احتمال بروز آسیب فیزیکی یا سقوط از ارتفاع در اثر گیجی یا خواب‌آلودگی وجود دارد.

قبل از تجویز (Famotidine) توسط پزشک، او را در جریان تمام داروهایی که مصرف می‌کنید (تجویزی، بدون نسخه و محصولات گیاهی) قرار دهید، همچنین قبل از هرگونه عمل جراحی، پزشک یا دندانپزشک را در جریان مصرف این دارو قرار دهید.

عوارض جانبی داروی فاموتیدین (Famotidine)

در صورتی که پزشک این دارو را برای شما تجویز می‌کند، وی از مزایای این دارو و عوارض احتمالی آن مطلع است، البته عوارض جانبی داروها احتمالی هستند و ممکن است هیچکدام از عوارض یاد شده بروز نکنند، ولی با این حال توصیه می‌شود در صورت مشاهده هرکدام از علائم زیر، حتما به پزشک اطلاع دهید:

عوارض جانبی شایع و احتمالی: (در صورت تشدید یا ادامه داشتن، به پزشک مراجعه کنید):

• سردرد
• یبوست
• اسهال

عوارض جانبی بعید ولی جدی فاموتیدین (در صورت مشاهده، فورا به پزشک اطلاع دهید):

• کبودی یا خونریزی آسان
• علائم عفونت (مانند گلودردی که بهتر نمی شود، تب، لرز)
• تغییرات روانی یا خلقی (مانند بی‌قراری، گیجی، افسردگی، توهم)

عوارض جانبی بسیار بعید ولی بسیار جدی فاموتیدین (در صورت مشاهده، فورا به پزشک اطلاع دهید):

• ضربان قلب سریع،آهسته یا نامنظم
• سرگیجه شدید
• غش
• تشنج

واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو بسیار نادر است ولی در صورت مشاهده‌ی هرکدام از علائم احتمالی زیر، باید فورا به پزشک یا مراکز درمانی مراجعه کنید:

• بثورات پوستی
• خارش یا تورم (مخصوصاً در صورت، زبان یا گلو)
• سرگیجه شدید
• مشکل در تنفس

این دارو به ندرت ممکن است باعث بیماری جدی کبد شود که درمواردی برای جان انسان خطر آفرین است. از این رو، در صورت مشاهده علائم زیر فورا به پزشک اطلاع دهید:

• تهوع یا استفراغ مزمن
• از دست دادن اشتها
• درد معده یا شکم
• زردی چشم یا پوست
• ادرار تیره

با مصرف این دارو ممکن است عوارض دیگری رخ دهد که در این مطلب نیامده باشد. دراین صورت، به پزشک مراجعه نمایید.

تداخلات غذایی فاموتیدین

پرخوری و مصرف غذای چرب می‌تواند باعث کاهش اثر درمانی این دارو شود. اگر چاق هستید، با کاهش وزن و کاستن از فشار بر معده می‌توانید عملکرد این دارو را بهبود دهید.

مصرف این مواد غذایی را محدود کنید زیرا موجب افزایش ترشح اسید معده و تشدید بیماری‌های گوارشی می‌شوند:

• گوجه فرنگی
• نعنا
• شکلات
• غذاهای پر ادویه
• نوشیدنی‌های گرم کافیین دار و الکلی

برای کاهش رفلاکس اسید معده، مصرف غذاهای آبکی و مایعات را محدود کنید و تا یک ساعت پس از صرف غذا، چای یا نوشیدنی‌های دیگر میل نکنید و دراز نکشید.

فراموشی و مصرف بیش از حد داروی فاموتیدین

اگر یک نوبت استفاده‌ از این دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اما اگر زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده است، نوبت فراموش شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی را در زمان منظم مصرف کنید.

اگر فردی دچار اوردوز با این دارو شده‌است و علائم جدی مانند بی‌هوشی یا تنگی نفس دارد، با 115 تماس بگیرید یا او را به نزدیکترین مرکز درمانی برسانید.

نکات مهم در استفاده از داروی فاموتیدین (Famotidine)

در صورت استفاده از این دارو برای درمان رفلاکس نکات زیر را رعایت کنید:

این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شده‌است، لذا از مصرف آن برای سایر موارد یا توصیه به دیگران خودداری کنید و آن را به دیگران ندهید.

مصرف طولانی‌مدت (بیش از دو سال) این دارو می‌تواند به اختلال در جذب ویتامین B12 و کمبود آن در بدن منجر شود.

تغییراتی در سبک زندگی مانند برنامه‌های کاهش استرس، ترک سیگار، محدود کردن الکل و تغییرات رژیم غذایی (مانند اجتناب از کافئین و غذاهای تند) ممکن است اثربخشی این دارو را افزایش دهد. در مورد ایجاد چنین تغییراتی با پزشک صحبت کنید.

مصرف قرص فاموتیدین همراه با داروهای خنثی کننده اسید معده نظیر شربت های معده (آلومینیوم ام جی اس، منیزیم هیدروکساید و..) باعث کاهش اثر این دارو می شود.

داروهای خنثی کننده اسید معده نظیر شربت های معده (آلومینیوم ام جی اس، منیزیم هیدروکساید و..) باعث کاهش اثر داروی این دارو می شود.

معمولا مصرف داروهای مسدود کننده H2 مانند فاموتیدین، بیش از 8 هفته ضروری نیست. در صورت نیاز به مصرف بیشتر با پزشکتان مشورت کنید.

سوزش سر دل معمولا با علائم اولیه حمله قلبی اشتباه گرفته می‌شود،  اما اگر درد قفسه سینه شدید یا دردی دارید که به شانه، بازو یا فک منتقل می‌شود، سریعا به پزشک مراجعه کنید.

شاید نیاز باشد که در طول مصرف این دارو، برخی از تست‌ها به منظور بررسی فرایند درمان و عوارض جانبی انجام شود. از پزشک در این مورد مشورت بگیرید و تمامی فعالیت‌های درمانی‌تان را سر موقع انجام بدهید.

نحوه نگهداری از فاموتیدین  (Famotidine)

این دارو را در دمای اتاق و دور از نور، رطوبت و دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید. همچنین در صورتی که نیازی به این دارو نداشتید یا تاریخ انقضاء آن گذشته بود، آن را دور بیندازید و از ریختن این دارو و یا هر داروی دیگری در توالت یا فاضلاب خودداری کنید.