داروی ضد سرفه دکسترومتورفان

دکسترومتورفان (Dextromethorphan) از جمله داروهای تنفسی و متعلق به خانواده داروهای مهار کننده سرفه، خلط آورها، نرم کننده های مخاط و ضد احتقان بینی است که با اثر مستقیم بر مرکز سرفه در بصل‌النخاع، موجب کاهش سرفه می شود. این دارو به صورت قرص، شربت و سافت ژل  15میلی گرم و قطره خوراکی 60 میلی گرمی تولید شده و برای درمان سرفه خشک ناشي از گلودرد ساده و سرماخوردگي يا محرك هاي استنشاق شده مورد مصرف قرار می گیرد. سرگیجه، خواب آلودگی خفیف، تهوع و استفراغ از شایع ترین عوارض جانبی این دارو به شمار می روند. تجویز این دارو در افراد دارای حساسیت های غذایی و دارویی و همچنین مبتلایان به مشکلات ریوی (مانند آسم، آمفیزمی) با احتیاط بیشتری انجام می گیرد. از مهمترین تداخلات این دارو می توان به دی سولفیرام، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز و متوتری‌مپرازین اشاره کرد.

موارد و نحوه مصرف داروی دکسترومتورفان

از داروی دکسترومتورفان (Dextromethorphan) برای درمان موقت سرفه خشک ناشی از برخی عفونت‌های مجاری تنفسی (مانند سینوزیت، سرماخوردگی) استفاده می‌شود. این دارو معمولا برای درمان طولانی مدت سرفه ناشی از سیگار یا مشکلات تنفسی طولانی مدت (مانند برونشیت حاد، آمفیزمی) مورد استفاده قرار نمی گیرد، مگر اینکه پزشک اینطور تجویز کرده باشد. این دارو یک داروی ضد سرفه است و تعداد دفعات سرفه را کاهش می‌دهد. مصرف داروهای ضد سرفه و سرماخوردگی برای کودکان کمتر از ۶ سال ایمن و موثر نیست و فقط در صورت تجویز پزشک مجاز به استفاده از این دارو برای درمان علائم سرماخوردگی کودکان زیر ۶ سال هستید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مصرف ایمن این دارو با پزشک یا داروساز مشورت کنید و به خاطر داشته باشید که این دارو برای درمان عفونت سرما‌خوردگی کاربرد ندارد و ممکن است عوارضی نیز داشته باشد. لذا به منظور کاهش احتمال بروز عوارض جانبی در مصرف مقدار تجویز شده دقت کنید. توصیه می شود که از این دارو برای خواباندن کودک استفاده نکنید، همچنین از سایر داروهای حاوی مواد سازنده مشابه نیز استفاده نکنید (همچنین بخش تداخلات دارویی را هم ببینید). در مورد سایر روش های بهبود علائم سرماخوردگی و سرفه (مانند مصرف مایعات کافی، استفاده از بخور و یا قطره و اسپری نمکی بینی) با پزشک مشورت کنید.

دکسترومتورفان را به صورت خوراکی، معمولا ۴ تا ۱۲ ساعت یکبار و یا بر اساس تجویز پزشک مصرف کنید. در صورت بروز دلپیچه می‌توانید دارو را به همراه غذا یا شیر مصرف کنید. برای اندازگیری میزانِ مصرفِ انواعِ داروهای مایع، از پیمانه ویژه این کار استفاده کنید. استفاده از قاشق آشپزخانه می تواند موجب اندازگیری اشتباه شود. اگر از سوسپانسیون دکسترومتورفان (Dextromethorphan) استفاده می‌کنید، پیش از اندازگیری و مصرف آن را بخوبی تکان دهید.

میزان مصرف این دارو به برند مصرفی، سن، وضعیت بیماری و واکنش به درمان بستگی دارد. اگر از این دارو برای خوددرمانی استفاده می‌کنید (بدون نسخه پزشک) از دستورات میزان مصرف موجود در بروشور استفاده کنید. اما اگر دارو را بر اساس تجویز پزشک مصرف می‌کنید، به منظور دریافت بیشترین اثرگذاری آن را به صورت منظم مصرف کنید. می توانید برای کمک به یادآوری مصرف، این دارو را هر روز در زمان مشخصی استفاده کنید.

سوء‌مصرف از این دارو می تواند موجب بروز صدمات حاد (مانند آسیب مغزی، تشنج، خطر جانی) شود، لذا بدون هماهنگی با پزشک مصرف دارو را افزایش ندهید و با پایان دوره مصرف، استفاده از آن را قطع کنید. اگر با وجود یک هفته مصرف دارو، علائمتان تشدید ‌شد و یا بهبود نیافت و یا اگر به تب، لرز، سردرد و راش پوستی دچار شدید به پزشک اطلاع دهید، چون ممکن است به بیماری جدی‌تری دچار شده باشید.

موارد احتیاطی در مصرف داروی دکسترومتورفان

قبل از مصرف این دارو پزشک را در جریان هر نوع حساسیتی که دارید قرار دهید. ممکن است که برخی از مواد سازنده این دارو باعث بروز حساسیت و یا سایر مشکلات شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با داروساز صحبت کنید و سابقه پزشکی خود را به ویژه در مورد مشکلات ریوی (مانند آسم، آمفیزمی) به اطلاع پزشک برسانید.

این دارو می تواند باعث بروز احساس گیجی و خواب‌آلودگی ‌شود. الکل و ماریجوانا این وضعیت را تشدید می‌کنند. بنابراین توصیه می شود در انجام فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند مانند رانندگی و کار با ماشین آلات احتیاط کرده و از مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر خودداری کنید.

برخی برندهای این دارو حاوی آسپارتام هستند، لذا در صورت ابتلا به فنیل‌کتونوریا یا هر بیماری دیگری که مستلزم محدود کردن مصرف این ماده (یا فنیل‌آمین) است، به پزشک اطلاع داده و در مورد مصرف ایمن آن مشورت کنید.

عوارض جانبی داروی دکسترومتورفان (Dextromethorphan)

برخی عوارض متداول مصرف این دارو عبارت‌اند از:

• سرگیجه
• خواب‌آلودگی خفیف
• تهوع
• استفراغ

در موارد نادر برخی افراد با مصرف مقادیر متداول دارو، دچار خواب‌آلودگی یا سرگیجه شدید می‌شوند. اگر هر کدام از این عوارض بعد از مدتی تشدید شد و یا بهبود نیافت فورا به پزشک اطلاع دهید و به خاطر داشته باشید که از نظر پزشک فواید این دارو برای شما بیشتر از عوارض آن است و همچنین اغلب افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند با عوارض جانبی حادی روبرو نمی‌شوند.

واکنش آلرژیک بسیار شدید به این دارو نادر است، با این حال در صورت بروز علائم حساسیت شدید فورا به پزشک مراجعه کنید:

• راش پوستی
• خارش یا تورم (بخصوص در صورت، زبان، گلو)
• سرگیجه شدید
• تنگی نفس

این مطلب تمامی عوارض جانبی احتمالی این دارو را پوشش نمی دهد، لذا اگر متوجه عوارض جانبی دیگری شدید که در بالا ذکر نشده است، با پزشک خود تماس بگیرید.

فراموشی و مصرف بیش از حد داروی دکسترومتورفان

اگر این دارو را به صورت منظم مصرف می‌کنید و مصرف یک نوبت از آن را فراموش کرده‌اید به محض یادآوری آن را مصرف کنید، اما اگر زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده، آن را سر وقت مصرف کنید و از دوبرابر کردن میزان دارو به منظور جبران دوز از دست رفته بپرهیزید.

در صورتی که فردی دچار مسمومیت با این دارو شده است و عوارض حادی مانند بی‌هوشی یا تنگی نفس دارد با ۱۱۵ تماس بگیرید. در سایر موارد فورا به پزشک مراجعه کنید. سایر علائم اوردوز این دارو عبارت‌اند از:

• ضربان قلب تند
• استفراغ
• تعریق
• عصبانیت
• سرخوشی
• توهم
• مشکل در راه رفتن
• آشفتگی
• خواب‌آلودگی شدید

 نکات مهم در مصرف دکسترومتورفان

 این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شده است، لذا از مصرف آن در موارد مشابه یا توصیه به دیگران اکیدا خودداری کنید.

شرایط نگهداری از دکسترومتورفان

این دارو را در دمای اتاق و به دور از نور و رطوبت نگهدارید. تمامی داروها را از دسترس اطفال و حیوانات خانگی دور کنید.

هیچ دارویی را در فاضلاب تخلیه نکنید، اگر دوره مصرف داروی شما تمام شده و یا تاریخ مصرف آن به پایان رسید، باقیمانده دارو را به درستی دور بریزید.