داپسون (Dapsone) یک آنتی بیوتیک از دسته سولفون ها است که با کاهش التهاب و جلوگیری از رشد باکتری ها، برای درمان بعضی از عفونت های پوستی، تنفسی، بیماری جذام، پمفیگوئید، پیودرما گانگرنوزوم، درماتیت هرپتی فرم، لوپوس اریتماتوز سیستمیک و گرانولوم حلقوی استفاده می شود. این دارو در شکل قرص داپسون 50 و 100 میلی گرم و ژل موضعی 5% درصد به بازار عرضه می شود. پزشکان این دارو را برای افرادی که سابقه ابتلا به مشکلات کبدی، قلبی و عروقی، تنفسی، اختلالات خونی دارند، با احتیاط تجویز می کنند. داپسون ممکن است فرد را دچار تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، سرگیجه و تاری دید کند که درصورت ادامه یا تشدید آن باید با پزشک مشورت کرد. زنان باردار درصورت نیاز و تجویز پزشک می توانند از این دارو استفاده کنند. اما ازآنجایی که داپسون (Dapsone) می تواند وارد شیر مادر شود، مادران شیرده نباید آن را مصرف کنند.
موارد و نحوه مصرف داپسون
داپسون به گروهی از آنتی بیوتیک ها بنام سولفون ها تعلق دارد که از طریق کاهش التهاب و ممانعت از رشد باکتری اثر خود را اعمال می کنند. داپسون در درمان بعضی از عفونت های پوستی، تنفسی، بیماری جذام، پمفیگوئید، پیودرما گانگرنوزوم، درماتیت هرپتی فرم، لوپوس اریتماتوز سیستمیک و گرانولوم حلقوی کاربرد دارد.
پیش از اینکه مصرف داپسون را برای اولین بار شروع کنید یا پس از خرید مجدد آن، راهنمای موجود در بسته بندی را مطالعه کرده و اگر سوالی دارید، از پزشک خود بپرسید.
پزشکان میزان مصرف قرص آنتی بیوتیک داپسون را براساس نوع بیماری تعیین می کنند و می توان آن را همراه یا بدون غذا مصرف کرد. مقدار مصرفی این دارو در کودکان به سن و وزن نیز بستگی دارد. لذا طبق دستور پزشک عمل کنید. اگر پزشک، این دارو را برای درمان اختلالات پوستی برای شما تجویز کرده است، احتمالا درمان را با دوز کم شروع کرده و به تدریج، برای کنترل بیماری، دوز آن را تنظیم می کند. این دارو برای درمان بیماری هانسن یا پیشگیری از عفونت های ناشی از HIV معمولا باید سالها یا تا پایان عمر مصرف شود.
مصرف همزمان داپسون (Dapsone) با داروهای آنتی اسید (مثل فاموتیدین) و دیدانوزین باعث عدم جذب کامل داپسون می شود. لذا، لازم است بین مصرف این داروها با داپسون حداقل ۲ ساعت فاصله رعایت شود.
موارد احتیاطی در مصرف داروی داپسون
پیش از مصرف، درصورت داشتن هرگونه حساسيت دارویی به پزشک یا داروساز اطلاع دهید و وی را از سابقه پزشکی خود بخصوص ابتلا به موارد زیر مطلع سازید.
-
مشکلات کبدی
-
مشکلات قلبی و عروقی
-
مشکلات تنفسی
-
اختلالات خونی (مثل آنمی، کمبود G6PD، کمبود متهموگلوبین ردوکتاز)
-
پورفیری
-
عفونت های جدی
-
دیابت
مصرف این دارو می‌تواند منجر به سرگیجه شود در این صورت، تازمانی که از سازگاری دارو با بدن خود مطمئن نشدید، از انجام رانندگی، کار با دستگاه و هرنوع فعالیتی که به هوشیاری نیاز دارند، خودداری نمایید. توجه داشته باشید که مصرف الکل و ماری جوانا(حشیش) این عارضه را تشدید خواهد کرد. لذا توصیه میشود از مصرف این ترکیبات خودداری نمایید.
بدلیل احتمال بروز مقاومت میکروبی به داپسون، بهتر است که این دارو به همراه ریفامپین تجویز شود. همچنین دوره درمان باید بطور کامل سپری شود.
جهت پیشگیری از بروز برخی عوارض داپسون (Dapsone) مثل آنمی، مصرف مقادير کافی آهن، اسید فولیک و ويتامين C توصیه می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در این باره، با پزشک خود مشورت کنید.
درصورتی که از داپسون برای درمان درماتیت هرپتی فرم استفاده می کنید، داشتن یک رژیم فاقد گلوتن می تواند در بهبود شما موثر باشد.
برای نظارت بر تاثیر دارو یا بررسی عوارض جانبی، انجام منظم تست های آزمایشگاهی تعیین شده توسط پزشک (از قبیل سنجش شمار سلول های خونی و آنزیم های کبدی) ضروريست.
عوارض جانبی آنتی بیوتیک داپسون (Dapsone)
به یاد داشته باشید که هر دارویی علاوه بر مزایا و اثرات مفید، عوارض جانبی نیز دارد البته بسیاری از افراد هرگز با عوارض جانبی داروها مواجه نمیشوند. پزشک شما دارو را به این دلیل تجویز میکند که سودمندی آنرا بیشتر از عوارض جانبی احتمالی تشخیص داده است.
تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، سرگیجه و تاری دید از عوارض شایع مصرف داپسون هستند که درصورت تشدید یا تداوم این علائم باید به پزشک اطلاع دهید.
نوع عوارض جانبی داروی داپسون وابسته به مقدار مصرف بوده و با مقادیری که برای درمان جذام مصرف می شود، به ندرت بروز می نمایند. این عوارض عبارتند از
-
همولیز
-
متهموگلوبینمی
-
نوروپاتی
-
درماتیت الرژیک
-
بی اشتهایی
-
تهوع
-
استفراغ
-
سردرد
-
بی خوابی
-
کم خونی
-
هپاتیت
-
آگرانولوسیتوز
-
سندرم داپسون
همچنین درصورت مواجهه با علائم جدی زیر، سریعا به پزشک مراجعه کنید:
-
تپش قلب و تنفس های سریع
-
درد قفسه سینه
-
درد عضلانی و خستگی غیرمعمول
-
اختلالات خلقی
-
علائم عفونت (از قبیل تب، لرز، گلودرد)
-
کبودی پوست و لب ها
-
به سادگی دچار خونریزی شدن
-
رنگ پریدگی
-
اختلالات ادراری
-
علائم آسیب کبدی (ادرار تیره، زرد شدن پوست و چشم، درد شکمی)
این دارو به ندرت ممکن است باعث کاهش شمارش خون بسیار جدی (سرکوب مغز استخوان) یا بیماری کبدی شود. در صورت بروز علائم عفونت فوراً به پزشک مراجعه کنید. برخی از علائم عفونت شامل:
-
گلودرد مداوم، تب، لرز
-
کبودی یا خونریزی آسان
-
خستگی غیرمعمول
-
رنگ پریدگی پوست
-
زردی چشم یا پوست
-
ادرار تیره
-
درد معده یا شکم
واکنش های آلرژیک ناشی از مصرف این دارو بسیار نادر است با این حال در صورت مشاهده علائم آلرژیک جدی از جمله بثورات جلدی، تورم و خارش در صورت، زبان و گلو، سرگیجه های شدید و اختلالات تنفسی فوراً به پزشک مراجعه کنید.
توجه داشته باشید که مصرف داپسون (Dapsone) می تواند منجر به ایجاد راش های پوستی شود. این عارضه، نگران کننده نیست با این حال، برای اطمینان از عدم رخداد واکنش های آلرژیک، با پزشک مشورت کنید.
موارد ذکر شده تمامی عوارض جانبی داپسون را دربر نگرفته و با مصرف آن ممکن است عوارضی غیر از موارد فوق مشاهده کرد که در این صورت باید به پزشک مراجعه کرد.
فراموشی و مصرف بیش از حد داپسون
اگر یک نوبت را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، اما اگر زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده ، نوبت فراموش شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی را در زمان منظم مصرف کنید و برای جبران دوز فراموش شده آن را دوبرابر نکنید.
اگر فردی با مصرف بیش از حد داپسون، دچار و علائم جدی مانند غش کردن یا مشکل تنفسی شد، با 115 تماس بگیرید. در غیر این صورت، فوراً او را به نزدیکترین مرکز درمانی ببرید. سایر علائم مصرف بیش از حد داپسون Dapsone ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
تشنج
-
پوست مایل به آبی (سیانوز)
-
تغییرات ناگهانی بینایی
-
از دست دادن ناگهانی بینایی
نکات مهم در مصرف داپسون Dapsone
-
این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شده است، لذا از مصرف آن در موارد مشابه یا توصیه به دیگران اکیداً خودداری کنید.
-
اگر از این دارو برای مدت طولانی استفاده می کنید ممکن است برای بررسی عوارض جانبی آن نیاز به انجام تست‌های آزمایشگاهی یا پزشکی (مانند شمارش کامل خون یا پلاکت‌ها، آزمایش‌های عملکرد کبد) به صورت دوره‌ای داشته باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
-
آهن، اسید فولیک و ویتامین C می توانند خطر ابتلا به یک عارضه جانبی جدی (کم خونی) را کاهش دهند.برای کسب اطلاعات بیشتر از پزشک خود سوال کنید.
-
اگر از داپسون برای درماتیت هرپتیفورم استفاده می کنید، یک رژیم غذایی بدون گلوتن می تواند وضعیت را بهبود بخشد. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
-
در صورت ابتلا به بیماری قلبی یا ریوی، کمبود G6PD یا کم خونی با احتیاط فراوان مصرف شود.
-
از آنجاییکه احتمال بروز مقاومت میکروبی به داپسون وجود دارد، مصرف همزمان این دارو با ریفامپین توصیه می شود .
-
در صورت بروز واکنش های درماتیت مصرف دارو را باید قطع کرد .
-
دوره درمان که ممکن است 6 ماه تا 3 سال یا بیشتر طول بکشد، باید کامل شود.
نحوه نگهداری از داپسون Dapsone
دارو را در دمای اتاق به دور از نور و رطوبت نگهداری کنید. تمام داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
داروها را داخل توالت یا فاضلاب نریزید مگر اینکه چنین دستوری داده شده باشد. این محصول را زمانی که تاریخ مصرف آن تمام شده یا دیگر مورد نیاز شما نیست، به درستی دور بریزید.
تایید شده توسط داروبین
