آسیترتین (Acitretin) نوعی داروی رتینوئید است که برای درمان پسوریازیس شدید و برخی اختلالات پوستی بزرگسالان تجویز می شود. این دارو به صورت کپسول های 10 و 25 میلی گرمی تولید شده و معمولا روزانه یک بار همراه با غذا مصرف می شود. مصرف این دارو به قدری برای جنین مضر است که حتی زنانی که از این دارو استفاده کرده اند نیز، باید تا 3 سال بعد از مصرف، از روش های مطمئن جلوگیری از بارداری استفاده کنند. همچنین، مصرف کنندگان کپسول آسیترتین نیز، تا 3 سال پس از مصرف نباید اهداء خون انجام دهند. افرادی که سابقه ابتلا به بیماری های کبدی، قلبی، کلیوی و دیابت دارند، باید پیش از مصرف، از تمام موارد احتیاطی مصرف کپسول آسیترتین، اطلاع حاصل کنند. در اوایل مصرف این دارو، تا زمانی که بدن به آن عادت کند، ممکن است فرد با عوارضی مانند قرمزی، خارش، پوست‌پوست شدن، ریزش و خشکی پوست مواجه شود که اگر این عوارض ادامه یا تشدید شدند، باید فورا به پزشک متخصص اطلاع دهند. سایر عوارض جانبی متداول و نامتداول آسیترتین، در ادامه ارائه شده است.
موارد و نحوه مصرف کپسول آسیترتین
کپسول خوراکی آسیترتین برای درمان پسوریازیس شدیدی که به دیگر درمان ها مقاوم است، تجویز می شود.
پیش از مصرف این دارو، حتما راهنمای مصرف دارو را مطالعه کرده و دستورالعمل های ذکر شده در آن را به طورکامل متوجه شوید. بهتر است، برای اطمینان از مصرف صحیح دارو، با پزشک خود درمورد نحوه مصرف صحیح آن صحبت کنید.
درحالت کلی، معمولا پزشکان نحوه مصرف کپسول آسیترتین (Acitretin) را به صورت یک بار در روز، همراه با غذا تجویز می کنند. اما این، یک دستورالعمل کلی از مصرف آسیترتین است و نباید برای مصرف، به آن اتکا کرد. زیرا، پزشکان میزان و نحوه مصرف کپسول آسیترتین را براساس وضعیت بیماری و واکنش بدن به درمان تعیین می کنند.
دوز آسیترتین را دقیقا مطابق با تجویز پزشک مصرف کنید و به هیچ عنوان دوز یا مدت مصرف آن را افزایش ندهید. این کار، نه تنها تاثیری در سرعت روند درمان ندارد، بلکه ممکن است خطر ابتلا به عوارض جانبی ناشی از مصرف بیش از حد آسیترتین را افزایش دهد.
ممکن است 2 تا 3 ماه زمان ببرد تا این داروی ضدپسوریازیس، تاثیر کامل خود را بگذارد. در این مدت، اگر این دارو، روزانه به صورت منظم و در ساعات مشخص مصرف شود، تاثیر بیشتری در روند درمان خواهد گذاشت.
آسیترتین از طریق پوست و ریه جذب می شود. به همین دلیل، زنان باردار یا زنانی که احتمال بارداری دارند، نباید به آن دست زده و حتی ذرات داخل کپسول را استنشاق کنند، این کار می تواند به نوزاد و جنین آسیب شدید برساند.
اگر به مشتقات ویتامین آ (سایر رتینوئید‌ها مانند ایزوترتینوئین) یا هر ماده دیگری حساسیت دارید، حتما در ابتدای ملاقات با پزشک و پیش از تجویز دارو، به ایشان بگویید.
ممکن است تاثیرات برخی از بیماری ها، بعد از درمان هم در بدن باقی بمانند و با مصرف برخی داروها، علائم و عوارض آن مجددا عود کند. به همین دلیل، قبل از تجویز این دارو، درصورتی که سابقه ابتلا به بیماری خاصی دارید، حتما به پزشک اطلاع دهید. به خصوص درمورد بیماری ها و شرایط زیر:
-
بیماری کلیه
-
بیماری کبد
-
بیماری قلبی
-
دیابت
-
سابقه شخصی یا خانوادگی مشکلات خلق و روان (مانند افسردگی)
-
نوردرمانی
*از آنجایی که این دارو برای زنان باردار و جنین آنها بسیار خطرناک است، توصیه می شود که در طول مصرف کپسول آسیترتین (Acitretin) و تا ۳ سال بعد از قطع مصرف آن، از اهداء خون جلوگیری کنید.
احتمالا، مصرف آسیترتین، حساسیت پوست نسبت به آفتاب را بیشتر کند. اگر درطول مصرف این دارو دچار آفتاب سوختگی یا قرمزی و تاول پوستی شدید، فورا به پزشک اطلاع دهید. ازجمله اقداماتی که می توان برای جلوگیری از آفتاب سوختگی در طول درمان با آسیترتین انجام داد، عبارت است از:
-
کاهش قرارگیری در معرض آفتاب
-
جلوگیری از سولاریوم
-
استفاده از کرم ضد آفتاب و لباس محافظتی
این دارو می تواند تغییراتی در بینایی ایجاد کند و دید در شب را کاهش دهد. توصیه می شود، درطول مصرف این دارو، برای جلوگیری از خطرات احتمالی ناشی از تغییرات بینایی، از انجام کارهایی مانند رانندگی که به دید واضح، به خصوص در شب نیاز دارند، خودداری کنید.
همچنین، در زمان مصرف این دارو و تا ۲ ماه بعد از پایان مصرف، از نوشیدن مشروبات الکلی خودداری کنید.
هشدار: داروی آسیترتین می تواند باعث سقط جنین شود. به همین دلیل، اگر باردار هستید یا قصد دارید که تا ۳ سال بعد از مصرف این دارو باردار شوید، از مصرف آن خودداری کنید.
حتما، از یک ماه قبل از مصرف کپسول آسیترتین، تا ۳ سال بعد از پایان مصرف آن، از ۲ شیوه مطمئن کنترل بارداری استفاده کنید. برای کنترل بارداری درطول مصرف آسیترتین، از قرص‌های مینی‌پیل (قرص‌های فاقد استروژن) استفاده نکنید، زیرا ممکن است که آسیترتین (Acitretin)، عملکرد این داروها را تغییر دهد و احتمال بارداری زیاد شود.
به طورکلی، زنانی که شرایط بارداری دارند، تنها در موارد زیر می‌توانند از این دارو استفاده کنند:
-
۲ بار تست بارداری منفی (این دارو باید ۱ هفته قبل از مصرف دارو و یا حداقل ۱۱ روز بعد آخرین رابطه جنسی محافظت نشده)
-
شروع مصرف دارو، در طی ۷ روز بعد از انجام تست بارداری دوم
-
ابتلا به پسوریازیس شدید و عدم امکان مصرف سایر داروهای درمانی
-
آگاهی درمورد استفاده از دو روش جلوگیری از بارداری درطول مصرف این دارو و تا 3 سال بعد از قطع آن، و نیز دریافت اطلاعات مکتوب در این زمینه
-
آگاهی از خطرات عدم کنترل بارداری، و استفاده از آن در طول بارداری
-
شناخت و پیروی از همه دستورالعمل‌های کنترل بارداری ازجمله تست بارداری ماهانه، در طول مصرف دارو و تکرار آن هر ۳ ماه یکبار، به مدت ۳ سال پس از قطع مصرف دارو
در طول مصرف این دارو و ۲ ماه پس از قطع مصرف آن، الکل مصرف نکنید. زیرا الکل ماندگاری این دارو را در بدن افزایش می‌دهد.
در آزمایش های انجام گرفته از مایع منی بیماران مذکر، ذراتی از داروی آسیترتین یافت شد. اما، درمورد تاثیرگذار بودن این ذرات بر جنین و خطرآفرین بودن آن پس از قطع مصرف دارو، اطلاعاتی وجود ندارد.
این دارو به ندرت ممکن است باعث ایجاد بیماری کبدی شدید یا شاید کشنده (هپاتیت) و افزایش فشار مایع روی مغز (شبه تومور مغزی) شود. اگر با عوارض بعید اما جدی زیر روبرو شدید فورا به پزشک مراجعه کنید:
-
سردرد شدید یا ممتد
-
تهوع یا استفراغ ممتد
-
از دست دادن اشتها
-
زردی پوست یا چشم
-
ادرار تیره
-
درد شدید معده یا شکم
-
خستگی غیر عادی
-
تغییرات بینایی (تاری دید، دوبینی، کاهش بینایی)
آسیترین همچنین با بیماری پانکراتیت (التهاب پانکراس) در ارتباط است. اگر دچار درد ممتد در ناحیه تحتانی شکم شدید، فورا به پزشک اطلاع دهید.
مصرف کپسول آسیترتین (Acitretin)، درموارد نادر می تواند تغییرات جدی ذهنی و خلقی ایجاد کند. احتمال بروز این مشکل، حتی پس از قطع دارو نیز وجود دارد. درصورت مشاهده علائم تغییرات خلقی و ذهنی زیر، فورا به پزشک مراجعه کنید:
-
افسردگی
-
تحریک‌پذیری
-
رفتار خشن و پرخاشجویانه
-
افکار خودکشی
عوارض جانبی درمان با کپسول آسیترتین
در چند هفته اول مصرف آسیترتین، تازمانی که بدن با دارو سازگار شود، ممکن است فرد با عوارض زیر مواجه شود.
-
قرمزی
-
خارش
-
پوسته پوسته شدن پوست
-
لایه برداری
-
خشکی پوست
علاوه براین، ممکن است با این عوارض زیر نیز روبرو شود که اگر ادامه یا تشدید شدند، باید فورا به پزشک مراجعه کرد.
-
خشکی چشم
-
سوزش چشم
-
پوسته پوسته شدن پلک ها
-
خشکی دهان
-
لایه برداری پوست نوک انگشتان
-
کف دست یا کف پا
-
ترک خوردگی لب ها
-
آبریزش بینی
-
تشنگی
-
تغییر طعم دهان
-
ریزش مو
از آنجایی که این دارو موجب خشکی چشم می‌شود، ممکن است افرادی که از لنز چشمی استفاده میکنند، در زمان مصرف این دارو احساس ناراحتی کنند.
به خاطر داشته باشید که پزشک با علم به خطرات و عوارض مصرف، این دارو را برای شما تجویز کرده و تشخیص داده است که مصرف آن در درمان بیماری شما مفید خواهد بود.
موارد زیر، عوارض بسیار جدی مصرف کپسول آسیترتین هستند. درصورت مشاهده هریک از عوارض زیر، فورا به پزشک مراجعه کنید.
-
کاهش دید در شب
-
تب
-
لرز
-
سرگیجه
-
درد در استخوان و مفاصل
-
درد، حساسیت یا ضعف عضلانی
-
مشکل در حرکت
-
تورم
-
افزایش وزن ناگهانی
-
علائم مشکلات کلیوی (مانند تغییر در مقدار ادرار)
-
علائم واکنش آلرژیک (بثورات پوستی، خارش یا تورم (بخصوص در صورت، زبان، گلو)، سرگیجه شدید، تنگی نفس
موارد فوق، کلیه عوارض جانبی داروی آسیترتین را دربر نمی گیرد و ممکن است فردی، با مصرف این دارو، با عوارضی غیر از موارد ذکر شده مواجه شود. بنابراین، درطول مصرف این دارو، اگر با عوارضی غیر از عوارض فوق، مواجه شدید، فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
جهت مشاهده تداخلات داروی آسیترتین (Acitretin)
به قسمت تداخلات دارویی در بالای صفحه مراجعه نمایید.
فراموشی و مصرف بیش از حد آسیترتین
اگر مصرف یک نوبت از آسیترتین را فراموش کردید و درهنگام مصرف دوز بعدی به یاد آوردید، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و به مصرف دارو مطابق با برنامه خود ادامه دهید. هرگز سعی در جبران یا دوبرابر کردن این دارو نکنید.
اگر فردی این دارو را بیش از حد توصیه شده توسط پزشک مصرف کرد، فورا به پزشک مراجعه کنید.
درصورتی که فرد، بامصرف بیش از حد این دارو با علائم زیر مواجه شد، به ۱۱۵ زنگ بزنید.
-
بی‌هوشی
-
تنگی نفس
-
سردرد شدید
-
حالت تهوع
-
استفراغ
-
خواب آلودگی
-
تحریک پذیری
-
از دست دادن تعادل
-
خارش
نکات مهم در مصرف آسیترتین (Acitretin)
حتما بخش هشدارهای آسیترتین را مطالعه کنید.
مصرف این دارو را به دیگران توصیه نکنید.
برای بررسی فرایند درمان و عوارض جانبی احتمالی، باید قبل از شروع درمان با آسیترتین، آزمایش های زیر به صورت دوره ای و منظم انجام شود.
-
تست عملکرد کبد
-
اشعه ایکس
-
آزمایش های کلسترول
-
آزمایش های ماهانه بارداری
نحوه نگهداری از کپسول آسیترتین
این دارو را در دمای اتاق، به دور از نور، حرارت و رطوبت نگهداری کنید. این دارو و تمام اقلام دارویی را دور از دسترس اطفال و حیوانات خانگی نگهداری کنید.
داروها را در توالت یا سینک تخلیه نکنید، مگر اینکه اینطور توصیه شده باشد. وقتی مصرف دارو تمام شد یا تاریخ انقضا آن رسید، دارو را در سطل زباله بیاندازید.
تایید شده توسط داروبین
