درمان افسردگی دراختلال دو قطبی

آنچه در این مطلب می خوانیم:

• درمان استاندارد افسردگی دوقطبی چیست؟
• درمان افسردگی دوقطبی با داروهای ضد افسردگی
• درمان افسردگی دوقطبی با داروهای ضد روان پریشی (آنتی سایکوتیک)
• درمان افسردگی دوقطبی با داروهای ضدافسردگی سیستم عصبی مرکزی
• درمان افسردگی دوقطبی با شوک الکتریکی (ECT)
• تاثیر روان درمانی در افسردگی دو قطبی

---

اختلال دوقطبی شامل دوره هایی از نوسانات خلق و خو است که فرد، از یک دوره سرخوشی با انرژی بالا به دوره افسردگی حاد می رسد. افسردگی ناشی از اختلال دوقطبی آنچنان حاد است که گاهی بیمار به فکر خودکشی و انجام آن می افتد. درگذشته نه چندان دور، پزشکان داروهای آرامبخش و داروهایی با عوارض جانبی زیاد را برای درمان افسردگی دوقطبی تجویز می کردند. اما، امروزه، با تحقیقات صورت گرفته، مشخص شده است که داروهای تثبیت کننده خلق و خو درمان اصلی اختلال دوقطبی است. پزشکان ممکن است برای درمان علادم افسردگی دوقطبی بدون ایجاد عارضه مانیایی، لیتیوم، داروی  آنتی مانیک یا داروی آنتی سایکوتیک یا ترکیبی از هر دو را تجویز کنند.

باوجود اینکه دوره های افسردگی در اختلال دوقطبی، از دوره های مانیا شایع تر هستند و تاثیر زیادی بر روند زندگی انسان دارند، تنها چند روش برای درمان افسردگی دوقطبی وجوود دارد.

درمان استاندارد افسردگی دوقطبی چیست؟

لیتیوم و داروهای ضد تشنج لاموتریژین و والپروات، ازجمله داروهای تثبیت کننده خلق و خو هستند که گاهی اوقات به عنوان درمان افسردگی دوقطبی "بدون نسخه" استفاده می‌شوند، اگرچه، هیچ کدام از این داروها به عنوان درمان اولیه، توسط FDA برای درمان افسردگی دوقطبی تأیید نشده و بهتر است برای مصرف آنها با پزشک مشورت کنید.

در درمان افسردگی دوقطبی، از یک طرف، داروهای تثبیت کننده خلق و خو به تنهایی بی اثر هستند و از طرف دیگر، تحقیقات نشان داده است که داروهای ضد افسردگی اغلب در درمان افسردگی دوقطبی تاثیری ندارند.

یک داروی تثبیت کننده خلق و خو می تواند تعاملات اجتماعی، خلق و خو و رفتار را بهبود ببخشد. این داروها برای درمان و پیشگیری از تغییر حالات خلقی در افراد دوقطبی که از حالت افسردگی به اوج هیپومانیا یا مانیا می رسند، تجویز می‌شود.

براساس تحقیقات انجام شده، داروهای لیتیوم، لاموتریژین ، والپروات ، کاربامازپین و اکثر داروهای ضد روان پریشی (آنتی سایکوتیک) غیر معمول، برای درمان یک (یا چند) مرحله اختلال دوقطبی، توسط FDA تأیید شده اند.

به طورکلی، روند درمان افسردگی دوقطبی در بیماران مختلف، متفاوت است. برخی از بیماران ممکن است، برای تعدیل خلق و خوی افسرده خود، تنها به مصرف یک داروی تثبیت کننده خلق و خو نیاز داشته باشند و برخی دیگر، به یک داروی تثبیت کننده پاسخ نمی دهند و پزشک ممکن است، یک تثبیت کننده دیگر یا یک داروی آنتی سایکوتیک به داروهای مصرفی او اضافه کند.

درمان افسردگی دوقطبی با داروهای ضد افسردگی

باوجود اینکه داروهای ضدافسردگی، برای درمان افسردگی تک قطبی موثر هستند، اما مصرف آن برای افسردگی ناشی از اختلال دوقطبی تاثیری ندارد. به طورکلی، داروهای ضدافسردگی نباید به تنهایی، برای افراد مبتلا به اختلال دوقطبی نوع 1 (مونوتراپی) تجویز شود. زیرا، این خطر وجود دارد که دارو در برخی از بیماران باعث ایجاد یک دوره‌ی مانیا شود. به همین دلیل، اکثر پزشکان با علم به این موضوع، ممکن است از تجویز داروهای ضدافسردگی به عنوان مونوتراپی برای افسردگی دوقطبی اجتناب کنند.

براساس تحقیقاتی تحت عنوان "برنامه تقویت سیستماتیک درمان اختلال دوقطبی (STEP-BD)"، مشخص شد که مصرف تنهای داروهای تثبیت کننده خلق و خو، فقط می تواند در حدود 1 نفر از 4 نفر مبتلا به افسردگی دوقطبی، بهبودی پایدار ایجاد کند و افزودن یک داروی ضد افسردگی به تثبیت کننده های خلق و خو، باعث بهبود بیشتر نمی‌شود. این تحقیقات، به لزوم یافتن درمان هایی غیر از تثبیت کننده های خلق و خو یا داروهای ضدافسردگی برای افسردگی دوقطبی تأکید کرد.

درمان افسردگی دوقطبی با داروهای ضد روان پریشی (آنتی سایکوتیک)

مطالعات نشان داده است که برخی داروهای ضد روان پریشی نیز می‌توانند افسردگی دو قطبی را درمان کنند. کوئتیاپین دارویی است که معمولا برای درمان کوتاه مدت افسردگی دوقطبی تجویز می‌شود. گزینه دیگر، داروی اولانزاپین است که همراه یا بدون فلوکستین توصیه می شود.

یکی دیگر از داروهای آنتی سایکوتیک، لوراسیدون است که می‌توان آن را به تنهایی یا همراه با لیتیوم یا والپروات برای درمان افسردگی دوقطبی مصرف کرد. کاریپرازین نیز یک درمان برای اختلال دوقطبی است، که ممکن است بدون نسخه باشد. اما، توصیه می شود هیچ یک از داروها را به خصوص داروهای مربوط به مغز و اعصاب و سلامت روان را بدون مشورت و تجویز پزشک مصرف نکنید. زیرا، پزشکان، برای کاهش افسردگی دوقطبی، بدون خطر مانیا و تداخلات دارویی، مزایا و معایب داروهای مختلف را ارزیابی می کنند و بهترین دارو با کمترین عوارض را برای شما تجویز می کنند.

داروهای ضدروانپریشی با تأثیر بر گیرنده‌های شیمیایی درمغز (به نام انتقال دهنده‌های عصبی، نروترانسمیتر)، به تنظیم خلق و خو و رفتار بیمار کمک می‌کند.

درمان افسردگی دوقطبی با داروهای ضدافسردگی سیستم عصبی مرکزی

داروهای ضد افسردگی سیستم عصبی مرکزی (CNS) ، که شامل بنزودیازپین ها است، بر انتقال دهنده‌های عصبی اثر گذاشته و عملکرد طبیعی مغز را کند می کنند. این داروها معمولاً برای درمان اضطراب و اختلالات خواب استفاده می‌شوند و ممکن است در برخی بیماران دوقطبی مبتلا به مانیای حاد، یک درمان جایگزین یا کمکی مناسب، باشد.

برخی از بنزودیازپین های متداول عبارتند از:

• کلونازپام
• لورازپام
• آلپرازولام
• دیازپام

توجه داشته باشید که، همه این داروها می‌توانند اعتیادآور باشند و باعث کند شدن عمل تفکر شوند. به طور کلی، از این داروها باید برای درمان آشفتگی یا مشکلات خواب در مرحله حاد بیماری استفاده کرد نه به عنوان دارویی برای مصرف طولانی. به طور معمول، این داروها باید به طور تدریجی حذف شوند تا اینکه ناگهان متوقف شوند، تا خطر ترک دارو به حداقل برسد.

درمان افسردگی دوقطبی با شوک الکتریکی (ECT)

تحقیقات روانپزشکان نشان می‌دهد که ECT، یک درمان مناسب و گاهی اوقات ترجیحی برای بیماران افسرده دوقطبی است که علائم روان پریشی (سایکوتیک) دارند یا خطر بسیار بالایی برای خودکشی وجود دارد. علاوه بر این، ECT ممکن است برای زنان باردار و مبتلا به افسردگی دوقطبی شدید یا مانیا، مفید باشد.

تاثیر روان درمانی در افسردگی دو قطبی

در کنار داروهای افسردگی دوقطبی، بیماران ممکن است از روان درمانی مداوم نیز بهره مند شوند.

این درمان یک به یک، ترکیبی از روان درمانی فردی با تکنیک های رفتاری است که به بیماران کمک می کند تا نحوه مدیریت موثرتر مشکلات  فردی، استفاده از داروهای خود و نرمال سازی عادات زندگی خود را بیاموزند.

مطالعه STEP-BD که قبلاً ذکر شد، نشان داد که علاوه بر داروها، افزودن روان درمانی ساختار یافته، می تواند پاسخ درمانی در افسردگی دو قطبی را تا حد زیادی (تا 150 درصد) تسریع کند. ازجمله روان درمانی ها:

• درمان رفتاری شناختی
• ریتم درمانی بین فردی و اجتماعی (interpersonal/social rhythm therapy )
• درمان متمرکز بر خانواده