آنچه در این مطلب می خوانیم:
اختلال پانیک، نوعی اختلال اضطرابی است که به سلامت روان مربوط می شود. زمانی که فرد، حداقل دو علامت حمله پانیک را تجربه کند و در عین داشتن احساس وحشت و غرق شدگی، دائما، بدون دلیل نگران باشد و برای جلوگیری از بروز حملات دیگر، روتین خود را تغییر دهد، دارای نوعی اختلال اضطرابی است.
تقریبا حدود یک سوم از مردم در طول زندگی خود، حداقل یکبار دچار حمله پانیک می شوند اما، این به معنی ابتلای آنها به اختلال پانیک نیست. به عبارت دیگر، هرکسی که دچار حمله پانیک می شود، لزوما دارای اختلال وحشتزدگی نیست. این بیماری در زنان بیشتر از مردان شایع است و فقط حدود 3 درصد از بزرگسالان به این اختلال مبتلا هستند.
علائم اختلال پانیک
حمله پانیک، احساس ترس شدیدی است که به صورت ناگهانی و بدون هیچ دلیل خاصی، رخ می دهد. هرفردی می تواند این احساس را در هر زمان و مکانی تجربه کند. به طورکلی، زمانی که فرد، چهار مورد یا بیشتر از نشانه های زیر را تجربه کند، دچار اختلال پانیک می شود. ازجمله این علائم عبارت است از:
- تپش یا ضربان قلب سریع
- عرق کردن
- لرزش یا تکان خوردن
- تنگی نفس یا احساس خفگی
- احساس خجالت
- درد قفسه سینه
- تهوع یا معده درد
- احساس سرگیجه یا ضعف
- لرز کردن یا گر گرفتگی
- بی حسی یا مور مور شدن
- احساس غیرطبیعی بودن یا جدا افتادن از بقیه
- ترس از دست دادن کنترل یا دیوانه شدن
- ترس از مرگ
معمولاً، حمله پانیک در عرض 5 تا 10 دقیقه تمام می شود، اما گاهی اوقات ممکن است ساعت ها به طول بیانجامد. درطول بروز حمله پانیک، ممکن است فرد احساس کند که دچار حمله قلبی یا سکته مغزی شده است. به همین دلیل، اکثر افرادی که دچار حملات پانیک می شوند، برای ارزیابی به اورژانس می روند.
بسیاری از افراد دارای اختلال هراس، علت حمله را با کاری که در زمان وقوع آن انجام می دادند، مرتبط می دانند. برای مثال، زمانی که فرد در رستوران، آسانسور یا کلاس درس است، دچار حمله پانیک می شود، تصور می کند کارهایی که در این مکان ها انجام می داده، باعث بروز حمله شده است. به همین دلیل، از حضور در این مکان ها اجتناب می کند. این اتفاق ممکن است فرد را دچار آگورافوبیا (ترس ترک خانه یا قرار گرفتن در مکان های عمومی) کند. بنابراین، اگر احساس کردید که دچار حمله پانیک شده اید، فورا به پزشک مراجعه کنید. این اتفاق خطرناک نیست، اما بی توجهی و عدم درمان آن می تواند منجر به مشکلات دیگر شود.
همچنین، به این نکته توجه کنید که برخی از علائم حمله پانیک، با علائم بیماری های جدی تر، مشابه است. به همین دلیل، اگر مطمئن نیستید که علائم شما به دلیل حمله پانیک است، مراجعه به پزشک، بهترین و ایمن ترین راه برای تشخیص است.
دلایل اختلال پانیک
پزشکان دقیقا نمی دانند که چه چیزی باعث بروز اختلال هراس یا وحشتزدگی در افراد می شود، اما، یکی از احتمالات این است که، ممکن است مغز افراد مبتلا به این اختلال، در پاسخ به ترس حساس تر باشد همچنین، تصور می شود که بین حملات پانیک و فوبیا، ارتباط وجود دارد. به این معنی که فرد دارای فوبیای مدرسه یا کلاستروفوبیا، ممکن است در مواجهه با ترس خود، دچار حملات پانیک شود. علاوه براین، طبق نظرات یکی از محققان، اختلال پانیک ممکن است ناشی از حساسیت بیش از حد به دی اکسید کربن بوده و باعث شود که مغز احساس خفگی داشته باشد.
مواردی که می تواند احتمال ابتلا به اختلال وحشت زدگی را افزایش دهد عبارت است از:
- کسی که عضوی از خانواده اش به این اختلال مبتلا است (هرچند، مشخص نیست که چه میزان از این تأثیرگذاری به خاطر ژن های شما یا محیطی است که در آن بزرگ شدهاید)
- استرس شدید
- احساسات منفی مداوم یا مشکل در برخورد با احساسات منفی
علاوه براین، برخی بر این باورند که بین حملات پانیک و موارد زیر نیز، ارتباطی وجود دارد:
- افسردگی
- سوء مصرف الکل
- سیگار کشیدن
- خطر خودکشی
- اختلال عاطفی فصلی (نوعی افسردگی که در زمستان اتفاق می افتد)
در بیشتر مواقع، حملات پانیک، غیر منتظره رخ می دهند و حتی ممکن است فرد در زمانی که خواب است، درگیر کند. همچنین، مصرف الکل و مواد مخدر تاثیری در مقابله با اختلال هراس نداشته و حتی می تواند علائم آن را بدتر کند. علاوه بر این ها، برخی داروها مانند داروهای تغییر دهنده ذهن و برخی داروهای ضدافسردگی نیز، می توانند دلیلی برای بروز حملات پانیک شود.
از دیگر دلایلی که ممکن است باعث ابتلای فرد به اختلال پانیک شود، عبارت است از:
- یک بیماری یا تصادف جدی
- مرگ یک دوست صمیمی
- جدایی از خانواده
- تولد یک نوزاد
اغلب افراد مبتلا به اختلال پانیک، به افسردگی نیز مبتلا می شوند. اگرچه، هیچ شواهد علمی مبنی براینکه هر یک از این بیماری ها باعث دیگری می شوند، وجود ندارد. با این حال، اگر دچار اختلال هراس هستید و بالای 40 سال سن دارید، ممکن است به افسردگی یا بیماری پنهان دیگری نیز مبتلا شده باشید. توصیه می شود، برای اینکه بدانید دچار چه مشکلاتی شده اید، به پزشک مراجعه کنید.
نحوه تشخیص اختلال هراس
متاسفانه، هیچ تست یا آزمایش آزمایشگاهی برای تشخیص اختلال پانیک وجود ندارد. از آنجایی که، علائم حملات پانیک بسیار شبیه به حمله قلبی است، پزشک احتمالا برای تشخیص اختلال وحشتزدگی، تمامی راه ها برای اثبات اینکه هیچ بیماری خاصی منجر به آن نشده است را، امتحان می کند. اگر درطول این بررسی، هیچ دلیلی برای ابتلا به بیماری های خاصی وجود نداشت و فرد دچار دو یا چند حمله تصادفی پنیک شد که از وقوع دوباره آن ترس داشت، احتمالا دچار اختلال پانیک است.
درمان اختلال پانیک
وقتی مشخص شده که علائم فرد به دلیل ابتلا به بیماری های دیگری غیر از اختلال پانیک نیست، پزشک ممکن است بیماری را به یک روانپزشک ارجاع دهد. روانشناس یا روانپزشکان ممکن است یکی از راه های درمانی زیر را اجرا کند:
- نوعی روان درمانی به نام درمان شناختی رفتاری که کمک می کند تا یاد بگیرید، چگونه افکار و رفتارهای ناسالم را که موجب حملات پانیک در شما می شود را تغییر دهید.
- داروهای ضد افسردگی مانند مهارکننده های بازجذب مجدد سروتونین (SSRIs) یا بازدارنده های سروتونین و نوراپینفرین (SNRIS)
- بنزودیازپین ها، که آرام بخش هایی هستند که بر سیستم عصبی مرکزی شما تاثیر می گذارند (این داروها برای مدت طولانی توصیه نمی شود، زیرا ممکن است به آنها وابستگی پیدا کنید.)
- داروهای ضد اضطراب (مانند بنزودیازپین ها، این داروها در مصرف کوتاه مدت اثر بهتری دارند.)
- کاهش مصرف کافئین
- ورزش منظم
- محدود کردن مصرف الکل
- تمرینات تنفسی عمیق
درحالت کلی، حملات پانیک، ترس و استرس بی دلیل و ناگهانی است که در هر زمان و مکانی ممکن است رخ دهد و زمانی که این ترس دائمی شده و باعث شود که فرد نظم زندگی خود را تغییر دهد، موجب اختلال پانیک یا وحشتزدگی می شود. هر حمله پانیکی به معنی ابتلا به اختلال پانیک نیست، اما عدم درمان آن می تواند منجر به آن شود. از اینرو، توصیه می شود، اگر احساس کردید که دچار حمله پانیک شده اید، به پزشک مراجعه کرده و تمامی راه ها برای تشخیص و درمان آن را طی کنید.
