پزشک معمولا ترکیبی از حداقل 2 مورد از این دارو ها را تجویز می کند. به این روش درمان ضد رتروویروسی یا ART می گویند.
دارو های باید دقیقا مطابق دستورات پزشک مصرف شود و نباید حتی یک نوبت از آن جابجا یا فراموش شود . در صورتی که دوز مصرفی به درستی رعایت نشود ممکن است بدن به دارو مقاوم شده و اثر بخشی آن از بین برود .
برخی از داروها و مکمل های دیگر که ممکن است شخص مصرف کند به خوبی با داروهای اچ آی وی ترکیب نمی شود از این رو لازم است حتما تمامی دارو ها و مکمل هایی که مصرف می شود را پزشک در میان گذاشت .
در ادامه به معرفی هر یک از دسته های دارویی که برای درمان HIV تجویز می شود پرداخته خواهد شد .
مهارکننده های نوکلئوزیدی/نوکلئوتیدی معکوس ترانس کریپتاز (NRTIs)
NRTI ها ویروس HIV را مجبور می کنند تا از نمونه ای معیوب اجزای سازنده خود استفاده کنند تا سلول های آلوده نتوانند HIV بیشتری تولید کنند .
• آباکاویر Abacavir -
• دیدانوزین Didanosine -
• امتریسیتابین Emtricitabine -
• لامیوودین Lamivudine -
• استاوودین Stavudine -
• تنوفوویر آلافنامید Tenofovir alafenamide -
• تنوفوویر دیزوپروکسیل فومارات Tenofovir disoproxil fumarate -
• زیدوودین Zidovudine -
موارد بالا دارو های NRTIs هستند
مهارکننده های ترانس کریپتاز معکوس غیر نوکلئوزیدی (NNRTIs)
این دارو ها که به دارو های غیر هسته ای نیز معروف هستند به پروتئین خاصی از ویروس متصل می شوند و بعد از آن ویروس نمی تواند از خود تکثیر انجام دهد دارو های زیر در این دسته قرار می گیرند .
• کابوتگراویر Cabotegravir-
• دلاویردین Delavirdine-
• دوراویرین، Doravirine-
• افاویرنز Efavirenz -
• اتراویرین Etravirine -
• نویراپین Nevirapine -
• ریلپیویرین Rilpivirine -
مهارکننده های پروتئاز (PI)
این دسته از داروها پروتئینی را که سلول های آلوده برای کنار هم قرار دادن بخش های جدید ویروس HIV به آن نیاز دارند، مسدود می کنند.
• آتازاناویر Atazanavir -
• داروناویر Darunavur -
• فوزامپرناویر Fosamprenavir -
• ایندیناویر Indinavir -
• لوپیناویر + ریتوناویرLopinavir + Ritonavir -
• نلفیناویر- Nelfinavir
• ریتوناویر Ritonavir -
• ساکویناویر Saquniavir-
• تیپرناویر Tipanavir -
مهارکننده های اینتگراز
این دسته دارویی با مسدود کردن یک پروتئین کلیدی که به ویروس اجازه می دهد DNA خود را در DNA سلول سالم قرار دهد، HIV را از ساختن کپی از خود باز می دارد. آنها همچنین مهارکننده های انتقال رشته اینتگراز (INSTIs) نامیده می شوند.
• بیکتگراویر- Bictegravir
• کابوتگراویر و ریلپیویرین Cobategravir and Rilpivirine -
• کابوتگراویر- Cabotegravir
• دولوتگراویر Dolutegravir -
• الویتگراویر- Elvitegravir
• رالتگراویر Raltegravir -
مهارکننده های همجوشی
برخلاف NRTIs، NNRTIs، PIs و INSTIs که روی سلول‌های آلوده کار می‌کنند، این داروها مانع از ورود HIV به داخل سلول‌های سالم می‌شوند.
انفوویرتاید - Enfuvirtide
gp120 Attachment Inhibitor
یک دسته جدید دارویی تنها با یک دارو است فوستم ساویر . این دارو برای بزرگسالانی است که چندین داروی HIV را امتحان کرده اند و HIV آنها به درمان های دیگر مقاوم بوده است. گلیکوپروتئین 120 لایه بیرونی ویروس را هدف قرار می دهد و مانع از اتصال آن به سلول CD4t سیستم ایمنی بدن می شود .
آنتاگونیست CCR5
داروی Maraviroc نیز HIV را قبل از ورود به سلول سالم متوقف می کند، اما به روشی متفاوت از مهارکننده های همجوشی. این دارو نوع خاصی از "قلاب" را در خارج از سلول های خاص مسدود می کند تا ویروس نتواند به آن متصل شود.
مهارکننده پس از اتصال یا آنتی بادی مونوکلونال
دسته جدیدی از داروهای ضد ویروسی هستند که به طور خاص برای بزرگسالان مبتلا به HIV که چندین داروی HIV را امتحان کرده اند و HIV آنها به درمان های دیگر مقاوم بوده است استفاده می شود. Ibalizumab-uiyk مانع از انتشار ویروس از سلول‌های آلوده به HIV بدن به سلول‌های غیر آلوده می شود.
تقویت کننده های فارماکولوژیک یا "تقویت کننده های دارویی"
ریتوناویر که در دوز پایین مصرف می شود، سطح خونی لوپیناویر و داروی LPV/r را افزایش می دهد.
کوبیسیستا (Cobicistat) همین کار را در ترکیب با آتازاناویر، داروناویر، الویتگراویر انجام می دهد.
• آتازاناویر + کوبیسیستات،
• داروناویر + کوبیسیستات،
• Elvitegravir + TDF + FTC + cobicistat
• Elvitegravir + TAF + FTC + cobicistat
از آنجایی که این «تقویت‌کننده‌های دارویی» می‌توانند سطح سایر داروها را افزایش داده و آسیب‌های احتمالی ایجاد کنند، باید همیشه درباره داروهایی که مصرف می‌کنید به پزشک اطلاع دهید
دارو های ترکیبی با دوز های ثابت
برخی از تولیدکنندگان دارو، داروهای خاص را در یک قرص کنار هم می گذارند تا مصرف آنها آسان‌تر باشد، این دارو ها نیز دسته بندی های مخصوص به خود را دارند که در ادامه به معرفی هر کدام می پردازیم :
دارو های مبتنی بر مهارکننده انتقال رشته اینتگراز (INSTI):
• بیکتگراویر + تنوفوویر آلافنامید + امتریسیتابین
• دولوتگراویر + آباکاویر + لامیوودین
• دولوتگراویر + ریلپیویرین
• دولوتگراویر + لامیوودین
• الویتگراویر + کوبیسیستات + تنوفوویر آلافنامید+ امتریسیتابین
• الویتگراویر + کوبیسیستات + تنوفوویر دیزوپروکسیل فومارات + امتریسیتابین
دارو های مبتنی بر مهارکننده پروتئاز (PI):
• آتازاناویر + کوبیسیستات
• داروناویر + کوبیسیستات
• داروناویر + کوبی سیستات + تنوفوویر آلافنامید + امتریسیتابین
دارو های مبتنی بر مهارکننده ترانس کریپتاز معکوس غیر نوکلئوزیدی (NNRTI):
• دوراویرین + تنوفوویر دیزوپروکسیل فومارات + لامیوودین
• افاویرنز + تنوفوویر دیزوپروکسیل فومارات + امتریسیتابین
• ریلپیویرین + تنوفوویر آلافنامید + امتریسیتابین
• ریلپیویرین + تنوفوویر دیزوپروکسیل فومارات + امتریسیتابین
دارو های مبتنی بر مهارکننده ترانس کریپتاز معکوس نوکلئوزید/نوکلئوتید (NRTI):
• آباکاویر + لامیوودین
• آباکاویر + لامیوودین + زیدوودین
• تنوفوویر آلافنامید+ امتریسیتابین
• تنوفوویر دیزوپروکسیل فومارات + امتریسیتابین
• تنوفوویر دیزوپروکسیل فومارات + لامیوودین
• زیدوودین + لامیوودین
دارو PrEP
PrEP مخفف پروفیلاکسی قبل از مواجهه است. این داروها را باید قبل از قرار گرفتن در معرض HIV و برای کمک به محافظت در برابر عفونت (پیشگیری) مصرف کرد. این داروها کاملاً خوب عمل می‌کنند، اما بی‌خطا نیستند و برای اینکه بیشترین تاثیر را داشته باشند باید هر روز آنها را مصرف شوند، و حتی در این صورت هم، 100٪ مواقع موثر نیستند.
به همین دلیل است که بهتر است در صورت امکان اقدامات دیگری را برای محافظت از افراد صورت گیرد . به عنوان مثال، برای محافظت بیشتر در صورت برقرار رابطه جنسی با افرادی که ممکن است HIV داشته باشند، از کاندوم استفاده شود.
افرادی که مواد مخدر تزریق می کنند اغلب در معرض خطر ابتلا به اچ آی وی هستند، به خصوص اگر از سوزن یا وسایل مشترک استفاده کنند. رابطه جنسی کنترل نشده امکان ابتلا به اچ ای وی را بسیار افزایش می دهد
اگر قصد دارید از شریک مبتلا به HIV باردار شوید، PrEP می تواند از شما و کودکتان محافظت کند. این دارو به پیشگیری از ویروس در دوران بارداری و در دوران شیردهی کمک می کند.
درمان علائم HIV
بهترین راه برای جلوگیری از علائم و عوارض HIV این است که برنامه داروهای ضد ویروسی تجویز شده توسط پزشک را بدون جا انداختن هیچ دوزی انجام شود این کار کمک می کند تا :
• سیستم ایمنی بدن تقویت شود
• احتمال هر نوع عفونت را کاهش می دهد
• شانس ابتلا به HIV «مقاومت در برابر درمان» را کاهش می دهد
• احتمال انتقال اچ آی وی به افراد دیگر را کاهش می دهد
در صورت ابتلا به اچ آی وی احتمال ابتلا به برخی عفونت ها بیشتر است (اگر داروهای HIV خود را مصرف شود این خطر کاهش می یابد). این موارد عبارتند از:
• عفونت های ویروسی مانند تبخال و زونا که با استراحت و داروهای ضد ویروسی درمان می شوند
• عفونت های باکتریایی مانند سل یا ذات الریه که با آنتی بیوتیک درمان می شوند
• عفونت های قارچی مانند برفک یا پنومونی پنوموسیستیس که با داروهای ضد قارچ درمان می شود
• عفونت های انگلی مانند توکسوپلاسموز، که ممکن است نیاز به درمان طولانی مدت در افراد مبتلا به HIV داشته باشد.
