تئوفیلین

موارد و نحوه مصرف داروی تئوفیلین

تئوفیلین (Theophylline) یک داروی گشاد کننده برونش و داروی ضد آسم از دسته‌ی زانتین‌ها و زیرمجموعه‌ی داروهای شل کننده عضلات صاف تنفسی است که برای درمان بیماری‌های ریوی مانند آسم و COPD (برونشیت، آمفیزمی) استفاده می‌شود و با آرام‌ کردن عضلات مجاری تنفسی باعث تنفس راحت‌تر می‌شود و همچنین می‌تواند میزان واکنش ریه به محرک‌ها را نیز کاهش می‌دهد. کنترل علائم مشکلات تنفسی به شما کمک می‌کند در وقت کار و تحصیل صرفه‌جویی کنید. لازم به ذکر است که این دارو سریع اثر نیست و نباید برای بهبود مشکلات تنفسی ناگهانی استفاده شود و در صورت بروز تنگی نفس ناگهانی، باید از اسپری سریع اثر تجویز شده استفاده کنید. برای جلوگیری از خس‌خس سینه و تنگی نفس لازم است که دارو به صورت منظم مصرف شود.

قرص یا کپسول 100 و 200 میلی‎گرمی تئوفیلین را طبق تجویز پزشک (معمولا یک یا دو بار در روز) یا راهنمای دارو و به صورت خوراکی، همراه یا بدون غذا مصرف کنید.

البته از آنجایی که برندهای مختلف این دارو روش مصرف متفاوتی دارند، در مورد مقدار و مدت زمان مصرف مناسب برای شما، از پزشک سوال کنید.

کپسول را کامل ببلعید و آن را نجوید یا خرد نکنید چون باعث می‌شود که تمامی دارو به یکباره آزاد بشود و احتمال بروز عوارض جانبی افزایش نیز می‌یابد. میزان دوز مصرفی این دارو به سن، وضعیت بیماری، واکنش به درمان، سن، نتایج آزمایش (میزان تئوفیلین در خون) و سایر داروهایی که مصرف می‌کنید بستگی دارد، لذا سر خود میزان مصرف یا مدت زمان مصرف دارو را افزایش ندهید و پزشک را در جریان تمام داروهای مصرفی‌تان قرار دهید (شامل داروهای نسخه‌ای، بدون نسخه و محصولات گیاهی)، ممکن است پزشک در ابتدای دوران درمان، دستور دهد که این دارو را با دوز کم شروع کرده و به تدریج میزان مصرف را افزایش دهید. برخی رژیم‌های غذایی (نظیر پر پروتئین کم کربوهیدرات یا رژیم کم پروتئین پر کربوهیدرات) می‌توانند بر کارایی این دارو تاثیر بگذارند لذا در صورت تغییرات عمده در رژیم غذایی، پزشک را مطلع کنید تا در صورت نیاز دوز مصرفی شما را تغییر دهد. در صورت تشدید علائم آسم یا افزایش نیاز به استفاده از اسپری سریع اثر، فورا به پزشک مراجعه کنید.

برای دریافت بهترین نتیجه‌ی ممکن از این دارو، آن را به طور منظم و دقیقا طبق برنامه‌ی تجویزی پزشک مصرف کنید و برای جلوگیری از فراموشی مصرف، آن را در زمان‌های خاصی از روز استفاده کنید.

موارد احتیاطی و هشدارهنگام مصرف داروی تئوفیلین

پیش از آنکه مصرف این دارو را شروع کنید، در صورت داشتن سابقه‌ی حساسیت به قرص یا کپسول تئوفیلین یا سایر داروهای زانتین (مانند آمینوفیلین، اکستریفیلین، کافئین( و یا هرگونه حساسیت دارویی یا خوراکی دیگر، پزشک را در جریان قرار دهید زیرا ممکن است برخی از مواد سازنده‌ی این دارو باعث واکنش آلرژیک یا برخی مشکلات دیگر شود، همچنین پزشک خود را در جریان سابقه‌ی درمانی و پزشکی خود، به‌ ویژه در خصوص موارد زیر قرار دهید:

• زخم معده یا روده
• تشنج
• بیماری تیروئید
• بیماری قلبی (مانند نارسایی قلبی، ضربان قلب نامنظم)
• بیماری کبدی
• فشار خون بالا

در صورتی که در طول مصرف این دارو بیمار شدید و یا تب کردید فورا پزشک را مطلع کنید تا در صورت نیاز دوز مصرفی شما را تغییر دهد.

 قبل از هرگونه عمل جراحی، پزشک یا دندانپزشک را در جریان مصرف یا سابقه‌ی مصرف داروی تئوفیلین و همچنین تمام داروهای مصرفی‌تان (داروهای‌ تجویزی، داروهای‌ بدون نسخه و محصولات گیاهی) قرار دهید.

این احتمال وجود دارد که افراد مسن، نسبت به برخی عوارض این دارو به ویژه ضربان قلب نامنظم یا تند و یا تنگی نفس حساسیت بیشتری داشته باشند. علاوه بر این، توصیه می‌شود که برای بررسی میزان دارو در خون و نیز احتمال بروز عوارض جانبی آزمایش انجام بدهید.

کودکان ممکن است به برخی از عوارض این دارو  حساس‌تر باشند. توصیه می‌شود که برای بررسی میزان دارو در خون و نیز احتمال بروز عوارض جانبی آزمایش انجام بدهید.

عوارض جانبی داروی تئوفیلین (Theophylline)

در صورت صلاحدید پزشک و تجویز این دارو برای شما، پزشک از مزایا و عوارض احتمالی این دارو برای شما مطلع است، البته اکثر افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی بخصوصی تجربه‌ نمی‌کنند، با این حال توصیه می‌شود در صورت مشاهده‌ی هرکدام از علائم درج شده در این قسمت، حتما پزشک را مطلع سازید.

عوارض جانبی متداول و شایع تئوفیلین (در صورت تشدید یا ادامه داشتن، به پزشک مراجعه کنید):

• تهوع
• استفراغ
• درد معده یا شکم
• سردرد
• اختلال خواب
• اسهال
• تحریک‌پذیری
• بی‌قراری
• عصبانیت
• لرزش
• افزایش میزان ادرار

عوارض جانبی بعید ولی جدی تئوفیلین (در صورت مشاهده، فورا به پزشک اطلاع دهید):

• تهوع یا استفراغ ممتد
• ضربان قلب نامنظم، تند یا کند
• گرفتگی عضلات
• غش
• گیجی
• سرگیجه

در صورت بروز عارضه‌ی بسیار بعید ولی بسیار جدی تشنج، سریعا به پزشک مراجعه کنید.

به ندرت ممکن است این دارو باعث واکنش آلرژیک بسیار جدی شود، ولی توصیه می‌شود در صورت مشاهده‌ی هرکدام از علائم واکنش آلرژیک، فورا به پزشک یا مراکز درمانی مراجعه کنید:

• بثورات پوستی
• خارش یا تورم (بخصوص در صورت، زبان یا گلو)
• سرگیجه‌ی شدید
• تنگی نفس

ممکن است این لیست، دربرگیرنده‌ی تمام عوارض جانبی احتمالی این دارو نباشد، پس توصیه می‌شود در صورت بروز هرگونه علائم یا عارضه‌ی جانبی دیگر نیز، به پزشک اطلاع دهید.          

تداخلات غذایی:

کافئین و الکل عوارض جانبی این دارو را تشدید می‌کنند، بنابرین از مصرف نوشیدنی‌های حاوی مقدار زیاد الکل یا کافئین (مانند قهوه، چای، نوشابه کولا)، مقدار زیاد شکلات و داروهای بدون نسخه حاوی کافئین خودداری کنید.

این صفحه ممکن است شامل تمامی تداخلات دارویی احتمالی این دارو نباشد، لیستی از تمام داروهای مصرفی‌تان را برای ارائه به پزشک همراه داشته باشید.

فراموشی و مصرف بیش از حدداروی تئوفیلین

اگر مصرف یک دوز دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید ولی اگر نزدیک به زمان دوز بعدی بودید، از مصرف دو دوز نزدیک به هم خودداری کنید و دوز فراموش شده را مصرف نکنید.

در صورتی که فردی دچار اوردوز با این دارو شده است و عوارض حادی مانند بی‌هوشی یا تنگی نفس دارد با ۱۱۵ تماس بگیرید یا بیمار را سریعا به مراکز درمانی برسانید.

اوردوز با این دارو ممکن است با علائمی مانند تهوع یا استفراغ ممتد، تشنج، گرفتگی عضلات، ضربان قلب نامنظم یا تند، تغییرات خلقی یا روانی (مانند آشفتگی، گیجی) یا استفراغ شبیه به تفاله قهوه نیز همراه باشد.

نکات مهم هنگام استفاده از داروی تئوفیلین (Theophylline)

در صورت استفاده از کپسول یا قرص تئوفیلین نکات زیر را رعایت کنید:

• این دارو را دقیقا طبق برنامه‌ی مصرفی که پزشک برایتان تجویز می‌کند مصرف کنید.
• این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شده‌است، لذا از مصرف آن برای سایر موارد یا توصیه به افرادیا اشتراک گذاری آن خودداری کنید.
• در صورت نیاز به انجام برخی آزمایش‌ها (مانند میزان تئوفیلن خون)جهت بررسی روند درمان، تمام اقدامات مربوطه را منظم و سروقت انجام دهید و در مورد نحوه‌ی دقیق انجام آنها از پزشک مشورت بگیرید.

نگهداری از داروی تئوفیلین (Theophylline)

این دارو را در دمای اتاق و بدور از نور و رطوبت و خارج از محیط حمام نگهداری کنید. تمامی داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگهداری شوند.

در صورت عدم نیاز به این دارو یا در صورت رد شدن تاریخ مصرف دارو، آن را دور بیندازید و هرگز این دارو را در توالت یا فاضلاب نریزید.