تاموکسیفن (Tamoxifen) متعلق به خانواده داروهای درمان غدد درون ریز است که با مهار عملکرد استروژن، موجب کاهش رشد سلول های سرطانی می شود. این دارو به شکل قرص تاموکسیفن 10 و 20 میلی گرمی تولید و عرضه شده و در درمان سرطان پستان و نازایی وابسته به اولیگومنوره یا آمنوره ثانویه تجویز می شود. این دارو در درمان سرطان پستان بصورت خوراکی، یک یا دوبار در روز، به مدت 5 تا 10 سال (با توجه به وضعیت بیماری و واکنش به درمان) مورد مصرف قرار می گیرد. گرگرفتگی، تهوع، گرفتگی پا، درد مفصل، نازک شدن مو، سردرد، بی‌حسی و گزگز پوست از عوارض شایع تاموکسیفن هستند. تجویز این دارو در افراد دارای حساسیت غذایی یا دارویی و همچنین بیماران دارای سابقه لخته شدن خون، کلسترول یا تری‌گلیسرید بالا، مشکل در حرکت یا فلج، دیابت، فشار خون بالا، استعمال دخانیات، آب مروارید و بیماری کبدی با احتیاط فراوان انجام می شود. از تداخلات دارویی مهم تاموکسیفن می توان به بوتالبیتال، سیمتیدین، میتوتان، ریفامایسین‌ها ، سکوباربیتال و ... اشاره کرد.
موارد و نحوه مصرف تاموکسیفن
از داروی تاموکسیفن (Tamoxifen) برای درمان سرطان پستان استفاده می‌شود. همچنین می توان از این دارو برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه در بیماران پرخطر نیز استفاده کرد. تاموکسیفن با ایجاد اختلال در عملکرد هورمون استروژن در بافت پستان عمل می‌کند و می‌تواند مانع از رشد سرطان پستان شود.
پیش از مصرف تاموکسیفن (Tamoxifen) و در هر بار خرید مجدد آن بروشور دارو را مطالعه کنید و اگر هر سوالی دارید از پزشک یا تولیدکننده بپرسید. این دارو به صورت خوراکی و بدون توجه به وعده غذایی، روزی یک یا دو بار، به مدت ۵ سال یا بر اساس تجویز پزشک مصرف می شود. مقادیر بیشتر از ۲۰ میلی‌گرم را معمولا دو بار در روز، یک بار در صبح و یک بار بعد از ظهر یا بر اساس تجویز پزشک مصرف میکنند. اگر از نوع مایع تاموکسیفن استفاده می‌کنید مقدار مصرفی را به کمک پیمانه به دقت اندازه بگیرید، استفاده از قاشق آشپزخانه می‌تواند باعث اندازگیری اشتباه شود.
تعیین مقدار مصرف دارو به وضعیت بیماری و واکنش به درمان بستگی دارد و مدت زمان مصرف دارو برای پیشگیری از بازگشت سرطان با توجه به این دو فاکتور، ۵ تا ۱۰ سال می‌باشد. مصرف منظم این دارو موجب بهبود عملکرد آن می شود، می توانید برای کمک به یادآوری هر روز آن را در زمان مشخصی استفاده کنید.
اگر سرطان پستان به سایر بخش‌های بدن سرایت کرده باشد، احتمالا با شروع مصرف تاموکسیفن با افزایش درد استخوان و سرطان یا شدت گرفتن بیماری روبرو خواهید شد. در برخی موارد این موضوع می‌تواند نشانه واکنش مناسب به دارو باشد. علائم این واکنش عبارت‌اند از:
-
افزایش درد استخوان
-
افزایش اندازه تومور
-
ایجاد تومور جدید
معمولا این علائم فورا بهبود می‌یابند، اما بروز این علائم را به اطلاع پزشک برسانید.
از آنجاییکه تاموکسیفن (Tamoxifen) توسط پوست و ریه جذب می‌شود و می‌تواند برای نوزاد خطرناک باشد، زنان باردار و همچنین زنانی که ممکن است باردار باشند نباید به این دارو دست بزنند یا غبار ناشی از قرص را استنشاق کنند. در صورت تشدید بیماری (مانند توده جدید در پستان) فورا به پزشک اطلاع دهید.
موارد احتیاطی در مصرف تاموکسیفن
قبل از مصرف تاموکسیفن و در صورت ابتلا به هر نوع آلرژی غذایی یا دارویی، پزشک را در جریان بگذارید. ممکن است برخی از مواد سازنده این دارو باعث بروز حساسیت یا سایر مشکلات شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر با داروساز صحبت کنید و پیش از مصرف دارو سابقه پزشکی خود را به اطلاع پزشک برسانید. بخصوص در مورد:
-
لخته خون (مانند ترومبوز عمیق عروقی، آمبولی ریه، سکته)
-
کلسترول یا تری‌گلیسرید بالا
-
مشکل در حرکت یا فلج
-
دیابت
-
فشار خون بالا
-
استعمال دخانیات
-
آب مروارید
-
بیماری کبدی
پیش از انجام هر نوع عمل جراحی (بخصوص بازسازی پستان) پزشک یا دندانپزشک را در جریان تمامی داروهای مصرفی خود (شامل داروهای نسخه‌ای، بدون نسخه و محصولات گیاهی)قرار دهید.
در موارد نادر، تاموکسیفن (Tamoxifen) می تواند باعث بروز سکته، لخته خون در ریه یا پا و سرطان رحم بسیار خطرناک شود که گاهی جان انسان را به خطر می اندازد. اگر از این دارو برای کاهش خطر بروز سرطان پستان استفاده می‌کنید یا اینکه سرطانتان تنها محدود به غدد شیردهی است (کارسینومای داکتال درجا)، در مورد فواید و مضرات مصرف آن با پزشک مشورت کنید. اما اگر از این دارو برای درمان سرطان پستان استفاده می‌کنید فواید آن بیشتر از مضراتش خواهد بود.
در صورت مشاهده علائم سکته یا لخته خون در ریه یا پا مانند موارد زیر، فورا به پزشک مراجعه کنید.
-
ضعف در یک طرف بدن
-
اختلال تکلم
-
تغییر ناگهانی بینایی
-
گیجی
-
تنگی نفس
-
درد سینه
-
تورم یا درد ماهیچه ساق پا
در صورت بروز علائم سرطان رحم نظیر تغییرات غیر عادی در عادت ماهیانه (مانند مقدار یا زمان خونریزی)، ترشحات غیر عادی واژینال، درد یا فشار در زیر ناف فورا به پزشک اطلاع دهید.
عوارض جانبی تاموکسیفن (Tamoxifen)
ممکن است که در اثر مصرف تاموکسیفن با گرگرفتگی، تهوع، گرفتگی پا، درد مفصل، نازک شدن مو، سردرد، بی‌حسی و گزگز پوست روبرو شوید. تاموکسیفن می تواند موجب کاهش میل جنسی در مردان شود. در صورتی که این عوارض بعد از مدتی بهبود نیافتند یا تشدید شدند فورا به پزشک اطلاع دهید. به خاطر داشته باشید که از نظر پزشک فواید تاموکسیفن بیش از عوارضش است، همچنین اغلب افرادی که از این دارو استفاده میکنند با عوارض جانبی حادی روبرو نمی‌شوند.
در صورت بروز عوارض جانبی حاد، از قبیل موارد زیر فورا پزشک را مطلع کنید:
-
تغییرات بینایی (مانند تاری دید)
-
درد چشم
-
افزایش خونریزی یا کبودی
-
تغییرات خلقی یا روانی
-
تورم پا یا قوزک پا
-
خستگی غیر عادی
-
علائم عفونت (مانند تب، گلو درد مزمن)
-
علائم بیماری کبدی (مانند تهوع و استفراغ مزمن، کاهش اشتها، درد شکم یا معده، زردی پوست یا چشم، ادرار تیره)
مصرف این دارو به ندرت می تواند منجر به بروز حساسیت بسیار شدید شود، لذا در صورت بروز علائم حساسیت شدید فورا به پزشک مراجعه کنید:
-
راش پوستی
-
خارش یا تورم (بخصوص در صورت، زبان، گلو)
-
سرگیجه شدید
-
تنگی نفس
این مقاله به بررسی تمامی عوارض جانبی تاموکسیفن نمی پردازد، بنابراین در صورت مشاهده سایر عوارض جانبی با پزشک تماس بگیرید.
فراموشی و مصرف بیش از حد تاموکسیفن
اگر مصرف یک نوبت از تاموکسیفن را فراموش کردید به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه نزدیک نوبت بعدی باشد. نوبت بعدی را سر وقت مصرف کنید و میزان آن را دو برابر نکنید.
در صورتی که فردی دچار اوردوز با تاموکسیفن شده است و عوارض حادی مانند بی‌هوشی یا تنگی نفس دارد با اورژانس تماس بگیرید یا فورا او را به نزدیکترین مرکز درمانی برسانید. علائم اوردوز با تاموکسیفن عبارت‌اند از:
-
لرز
-
مشکل در تعادل
-
غش
-
ضربان قلب نامنظم یا تند
نکات مهم مصرف تاموکسیفن (Tamoxifen)
تاموکسیفن فقط برای بیماری فعلی شما تجویز شده است، لذا از مصرف آن در موارد مشابه یا توصیه به دیگران اکیدا خودداری نمائید.
ممکن است در طول مصرف تاموکسیفن و به جهت نظارت بر پیشرفت درمان یا بررسی عوارض جانبی، نیاز به انجام برخی تست‌های آزمایشگاهی (مانند تست خون کامل، عملکرد کبد، تست لگن، ماموگرام، تست چشم) به صورت دوره‌ای وجود داشته باشد. در تمام فعالیت‌های پزشکی و آزمایشگاهی‌به طور منظم شرکت کنید و برای دریافت اطلاعات بیشتر با پزشک مشورت کنید.
نحوه نگهداری از تاموکسیفن
قرص تاموکسیفن را در دمای اتاق، به دور از نور و رطوبت نگهدارید. شکل مایع تاموکسیفن را در یخچال و فریزر قرار ندهید و 3 ماه پس از شروع مصرف دارو باقی مانده آن را دور بریزید. همه داروها را دور از دسترس اطفال و حیوانات خانگی نگه دارید.
اگر دوره درمان با تاموکسیفن به پایان رسید یا تاریخ مصرف آن رو به اتمام بود، باقیمانده دارو را به درستی دور بریزید. هیچ دارویی را در فاضلاب تخلیه نکنید.
تایید شده توسط داروبین
