سرم شستشو، شستشوی سطحی و سلولی، نحوه و موارد مصرف و ...

سرم شستشوی نمکی یا سرم سدیم کلراید، برای شستشوی کوتاه مدت یا شستشوی سلولی مورد استفاده قرار میگیرد. این سرم معمولا برای بافت و سلول ها خطر ندارد با این حال شستشوی محل با زخم باز حتما باید تحت نظر متخصص انجام شود. سرم شستشو به هیچ عنوان برای تزریق مناسب نیست. مصرف این سرم در دوران بارداری و شیردهی حتما باید با نظر متخصص باشد.

موارد مصرف سرم شست‌و‌شو یا سدیم کلراید

این محصول یک محلول الکترولیتی استریل و غیر طب‌آور است که برای شست‌و‌شوی استریل، رقیق‌کردن داروهای شست‌وشو و نیز شست‌وشوی سلولی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این محلول حاوی هیچ ماده ضد باکتری، ضد میکروب یا بافر افزودنی نیست و تنها برای یک‌ بار شست‌وشو کوتاه مدت یا شست‌وشوی سلولی تهیه شده است. پس از مصرف دارو مقادیر باقی‌مانده را دور بریزید.

فرمول شیمیایی سدیم کلراید NaCl است، یک پودر کریستالی سفید رنگ که قابل حل در آب می‌باشد.

محفظه پلاستیکی از یک نوع خاص پلی‌واینیل کلراید ساخته است. آب می‌تواند از داخل محفظه  به خارج سرایت کند اما نه به میزانی که تاثیر مهمی بر محلول داشته باشد. تماس محلول‌ها با مواد پلاستیکی ممکن است باعث بشود تا برخی از مواد داخل پلاستیک به میزان بسیار اندک وارد محلول بشوند، اما با این حال بررسی‌های بیولوژیک نشان داده است که استفاده از محفظه‌های پلاستیکی ایمن است. تماس با دمای بالای ۲۵ درجه سانتی‌گراد در طی حمل و نقل و نگهدرای موجب از دست رفتن میزان کمی از رطوبت دارو می‌شود. و دماهای بالاتر باعث کاهش بیشتر رطوبت می‌شوند. به نظر نمی‌رسد که این تغییرات جزئی تاثیر مهمی بر تاریخ انقضای دارو داشته باشند.

این دارو باعث ضدعفونی حفره‌ها، بافت‌ها یا زخم‌ها، کاتتر ثابت مجرای ادرار و درن جراحی می‌شود و برای شست‌‌و‌شوی البسه، ابزارها و نمونه‌های آزمایشگاهی مورد استفاده است. همچنین از آن برای رقیق‌سازی سایر داروهای شست‌وشو یا داروهای دیگر استفاده می‌شود.

سدیم کلراید ۹/۰ درصد شست‌وشو و سدیم کلراید ۹/۰ درصد ایزوتونیک هستند.

این دارو برای بافت‌ها و اندام‌های زنده ضرری ندارد.

سدیم کلراید در آب به یون‌های سدیم و کلر تجزیه می‌شود. سدیم کاتیون اصلی مایع بیرون سلولی است و در درمان اختلالات الکترولیت‌ها و مایعات بدن نقش اساسی دارد. کلر در جابجایی اکسیژن و کربن دی‌اکسید در گلبول‌های قرمز نقش بافری اساسی دارد. توزیع و ترشح سدیم و کلر عمدتا بر عهده کلیه است که وردی و خروجی این دو ماده را متعادل نگه می‌دارد.

آب جزء ضروری تمامی بافت‌های بدن است و حدودا ۷۰ درصد از وزن بدن را تشکیل می‌دهد. یک انسان بالغ نرمال روزانه بین ۲ تا ۳ لیتر آب می‌نوشد (۱ تا ۵/۱ لیتر تعریق و دفع ادرار).

تعادل آب توسط مکانیسم‌های تنظیمی متعددی بر قرار می‌شود. توزیع آب در ابتدا به غلظت الکترولیت‌ها در بخش‌های مختلف بدن بستگی دارد و سدیم در حفظ تعادل فیزیولوژیک آن نقشی مهم دارد.

این محلول الکترولیتی استریل و غیر تب‌آور است و برای تمامی مصارف شست‌و‌شو و رقیق‌سازی شامل شست‌و‌شوی گلبول‌های خونی (به منظور استفاده در دستگاه های بازیابی خون در حین عمل جراحی) مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نحوه مصرف سرم شستشوی نمکی یا سدیم کلراید

میزان مصرف دارو به سطح و یا ظرفیت بافتی که بناست شست‌وشو شود و نیز طبیعت عملیات درمانی بستگی دارد. وقتی که به عنوان رقیق‌کننده برای سایر داروها استفاده می‌شود لازم است که از دستورالعمل‌های تولید‌کننده دارو پیروی کنید. برای استفاده در شست‌وشوی سلول، دستورالعمل‌های تولید‌کننده برای بازیابی خون و فراوری گلبول قرمز باید پیروی شود.

 موارد احتیاطی

برای تزریق پراروده‌ای مناسب نمی‌باشد.

در جراحی‌های الکتریکی نباید از محلول‌ها الکترولیت استفاده شود.

در مواردی که احتمال ورود محلول به خون وجود دارد استفاده نشود.

لازم است که برای شست‌وشوی حفره‌های بدن، زخم‌ها و کاتتر مجرای ادرار و یا مرطوبت کردن لباس‌هایی که در تماس با بافت‌ها ی بدن هستند و یا برای شست‌وشوی سلولی هنگام استفاده از محلول‌های استریل از تکنیک گندزدایی استفاده شود.

محفظه دارو برای استفاده در شست‌وشو و یا شست‌وشوی سلول بدون تخلیه طراحی شده‌اند. وقتی از این محلول همراه با دستگاه شست‌و‌شو استفاده می‌شود لازم است که ابتدا دستگاه محکم متصل شده باشد. لازم است که در هر دوره از مصرف دارو باقی‌مانده آن دور ریخته شود. لازم است که برای هر بار شست‌وشوی کاتتر مجرای ادرار برای هر بیمار از یک محلول جدید استفاده شود. در مورد شست‌وشوی سلول لازم است که دستگاه بخوبی متصل شده باشد.

این محلول باید شفاف و بدون آسیب‌دیدگی باشد.

محلول استفاده نشده را دور بریزید.

 هشدار

تنها برای شست‌وشو، برای تزریق مناسب نیست.

ورود محلول‌های هیپوتونیک به جریان خون می‌تواند باعث همولیز بشود.

محلول‌های شست‌و‌شو به میزان زیاد وارد جریان خون سیستمیک می‌شوند: بنابراین محلول‌های شست و شو داروهای سیستمیک هستند. جذب زیاده از حد می‌تواند باعث مسمومیت بشود که موجب کاهش غلظت الکترولیت سروم، آب زیادی در بدن، گرفتگی عروق یا ادم ریوی می‌گردد.

خطر مشکلات الکترولیتی میزان زیادی به غلظت الکترولیتی محلول تزریق شده بستگی دارد. احتمال ابتلا به مسمومیت منجر به گرفتگی عروق همراه با ادم ریوی و ادم محیطی مستقیما تحت تاثیر غلظت الکترولیتی این محلول‌هاست.

این دارو نباید در دمای بالای ۶۶ درجه سانتی‌گراد قرار بگیرد.

عوارض جانبی سرم شستشوی سدیم کلراید 

در مصارف متداول این دارو برای شست‌و‌شوی حفره‌ها، ‌بافت‌ها، سلول‌ها یا کاتتر و لوله‌های ثابت معمولا بروز عوارض حاد قابل پیشگیری هستند. جایگذاری اشتباه کاتتر یا لوله تخلیه می‌تواند باعث شست‌وشو یا تراوش اشتباهی در اندام‌ها یا حفره‌های بدن بشود. فشار یا حجم اضافی در طول شست‌و‌شوی حفره‌های بسته می‌تواند موجب فشار یا اختلال در بافت‌ها بشود. بی‌احتیاطی در جریان استفاده از دارو می‌تواند باعث انتقال عوامل عفونی بشود.

در صورت بروز عوارض حاد شست‌وشو را متوقف کنید، وضعیت بیمار را ارزیابی کنید، روش‌های درمانی متداول را اعمال کرده و میزان داروی مصرف شده را یادداشت کنید.

 فراموشی و مصرف بیش از حد

در صورت وجود آب اضافی در بدن و یا مسمومیت وضعیت بیمار را باز ارزیابی کنید و از شیوه‌های اصلاحی متداول استفاده کنید. بخش‌ هشدارها، موارد احتیاطی و عوارض جانبی را مطالعه کنید.

 نکات مهم

در مورد تاثیر این دارو بر کودکان مطالعات جامع و کافی صورت نگرفته است. اما با این حال از این دارو برای کودکان استفاده می‌شود. برای اطلاعات بیشتر بروشور برند خریداری شده را مطالعه کنید.

مصرف این دارو در سالمندان مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند.

این دارو عمدتا توسط کلیه از بدن دفع می‌شود و در صورتی که بیمار دچار مشکلات کلیوی باشد احتمال بروز مسمومیت دارویی افزایش می‌باید. به دلیل اینکه احتمال ضعف کلیه در سالمندان بیشتر است، لازم است که میزان مصرف دارو با احتیاط تعیین شود و نیز بهتر است وضعیت کلیه تحت نظارت پزشک باشد.

 نحوه نگهداری

دارو را در دمای بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد نگه دارید. آن را از یخ‌زدگی محافظت کنید.