سالمترول

موارد و نحوه مصرف داروی سالمترول

سالمترول (Salmeterol) یک داروی گشاد کننده برونش و ضد آسم از دسته‌ی آگونیست های انتخابی بتا۲ آدرنرژیک و زیرمجموعه‌ی داروهای اتونومیک است که عضلات مجاری تنفسی را آرام می‌کند و باعث می‌شود نفس کشیدن برای شما راحت‌تر شود. این دارو سریع‌الاثر نیست و برای درمان حملات ناگهانی تنگی نفس نباید استفاده شود و نیاز است برای تنگی نفس یا حملات آسم ناگهانی، پزشک یک دارو یا اسپری سریع‌الاثر (مانند آلبوترول) برایتان تجویز کند که باید آن را همواره به همراه داشته باشید. کنترل علائم مشکلات تنفسی می‌تواند به شما کمک کند تا در زمان کار و تحصیل صرفه جویی کند.

در صورتی که داروی مورد استفاد‌ه‌ی شما در حال حاضر (مانند کورتیکوستروئید استنشاقی) برای کنترل علائم آسم کافی نباشد، از داروی سالمترول، تنها به صورت طولانی مدت باید استفاده شود. این دارو باید همراه با سایر داروها نظیر کورتیکوستروئیدهای استنشاقی طولانی اثر مصرف شود، اما همراه با سایر اسپری‌های بتا آگونیست طولانی اثر (مانند فورموترول یا ترکیب سالمترول و فلوتیکازون) نباید مصرف شود زیرا خطر بروز عوارض جانبی را افزایش می‌دهد.

توصیه می‌شود کودکان و نوجوانانی که برای درمان آسم به سالمترول نیاز دارند از داروی ترکیبی سالمترول‌+فلوتیکازون استفاده کنند، که در مورد امکان استفاده از این دارو، باید با پزشک کودکتان صحبت کنید.

اگر علائم آسم با مصرف کورتیکوستروئید‌های استنشاقی (مانند فلونیزولید یا فلوتیکازون) همراه با داروهای سریع‌الاثر مقطعی قابل کنترل باشند، نیازی به استفاده از این دارو نیست. (همچنین بخش موارد احتیاطی و هشدار را بخوانید).

اگر به صورت منظم از کورتیکوستروئید‌های خوراکی (مانند پردنیزون) استفاده می‌کنید، نباید مصرف آن را متوقف کنید و نیز این داروی استنشاقی را نباید با داروی مصرفی‌تان جایگزین کنید، در مورد مصرف کورتیکوستروئید خوراکی به پیروی از تجویز پزشک ادامه بدهید.

اسپری استنشاقی 25 و 50 میکروگرمی سالمترول را طبق تجویز پزشک (معمولا ۲ بار در روز در صبح و عصر با ۱۲ ساعت فاصله) از طریق دهان، مصرف کنید. ممکن است که مزه‌ی دارو را در دهانتان حس کنید و یا نکنید، هر دو حالت نرمال است. هرگز به داخل دستگاه ندمید و از این دارو همراه با دمیار استفاده نکنید، همچنین دارو را به صورت قائم و عمود استفاده کنید و هرگز سری و یا هیچ قسمتی از دستگاه را نشویید. اگر همزمان از داروی استنشاقی دیگری هم استفاده می‌کنید، بین مصرف هر دارو حداقل یک دقیقه فاصله دهید.

میزان مصرف دارو به وضعیت بیماری و واکنش به درمان بستگی دارد، لذا سر خود میزان مصرف یا مدت زمان مصرف دارو را افزایش یا کاهش ندهید و پزشک را در جریان تمام داروهای مصرفی‌تان قرار دهید (اعم از داروهای نسخه‌ای، بدون نسخه و محصولات گیاهی). در کل توصیه می‌شود این دارو را بیشتر از میزان توصیه شده و یا بیشتر از ۱ پاف و بیشتر از ۲ بار در روز مصرف نکنید زیرا احتمال بروز عوارض جانبی افزایش می‌یابد؛ همچنین بدون هماهنگی با پزشک نباید هیچ تغییری در مصرف دارو ایجاد نکنید، چون قطع ناگهانی مصرف دارو می‌تواند برخی از بیماری‌ها را تشدید کند، پزشک شما در صورت نیاز دوز مصرفی شما را کاهش خواهد داد.

برای دریافت بهترین نتیجه‌ی ممکن از این دارو، آن را به طور منظم و دقیقا طبق برنامه‌ی تجویزی پزشک مصرف کنید و برای جلوگیری از فراموشی مصرف، آن را در زمان‌های خاصی از روز استفاده کنید.

اگر به صورت منظم (مثلا ۴ بار در روز) از یک اسپری سریع‌الاثر استفاده می‌کنید، باید مصرف منظم آن را متوقف کنید و فقط در مواقع حملات تنگی نفس یا آسم از آن استفاده کنید، در این مورد از پزشک مشورت بگیرید.

اگر از اسپری سالمترول به منظور پیشگیری از آسم ورزشی (برونکواسپاسم) به صورت مقطعی استفاده می‌کنید، آن را حداقل ۳۰ دقیقه قبل از ورزش مصرف کنید و تا حداقل ۱۲ ساعت بعد دیگر از دارو استفاده نکنید. در صورت بروز حمله‌ی آسم یا تنگی نفس، از اسپری سریع‌الاثر (مانند آلبوترول) استفاده کنید، برای جزئیات بیشتر با پزشک مشورت کنید.

در صورت عدم عملکرد صحیح اسپری سالمترول یا نیاز به استفاده‌ی بیشتر از اسپری سریع‌الاثر بیشتر از حد معمول ( ۴ پاف یا بیشتر در روز و یا مصرف بیش از ۱ اسپری در هر ۸ هفته) فورا به پزشک مراجعه کنید چون این موضوع ممکن است خطرناک و نشانه‌ی تشدید آسم باشد.

بخاطر داشته باشید که کدام اسپری را روزانه (داروی نگهدارنده) و کدام اسپری (داروی سریع‌الاثر) را در مواقع اضطراری باید استفاده کنید.

قبل از مصرف این دارو و هربار خرید مجدد آن، راهنمای دارویی  داخل بسته‌ی دارو را مطالعه کنید و در صورت داشتن هرگونه سوال یا نیاز به راهنمایی، از پزشک یا مسئول داروخانه سوال کنید.

در صورت بروز علائم زیر با پزشک مشورت کنید و در خصوص اینکه چه مواقعی که خودتان می‌توانید مشکلات تنفسی حاد خودتان را درمان کنید و چه مواقعی نیاز به مراجعه به پزشک دارید، اطلاعات کافی کسب کنید:

• سرفه یا تنگی نفس جدید
• سرفه یا تنگی نفس قبلی تشدید شده
• خس‌خس سینه
• افزایش خلط
• تشدید نتایج دستگاه پیک فلومتر
• تنگی نفس در نیمه شب
• افزایش نیاز به مصرف داروی سریع‌الاثر (بیشتر از ۲ روز در هفته)
• عدم عملکرد درست داروی سریع‌الاثر

اگر بیماری‌ با مصرف اسپری سالمترول بهبود نیافت یا علائم آن تشدید شد، حتما با پزشک تماس بگیرید.

موارد احتیاطی و هشدار هنگام مصرف داروی سالمترول

پیش از آنکه مصرف این دارو را شروع کنید، در صورت داشتن سابقه‌ی حساسیت به سالمترول (Salmeterol) و یا هرگونه حساسیت دارویی یا خوراکی دیگر، پزشک را در جریان قرار دهید زیرا ممکن است برخی از مواد سازنده‌ی این دارو باعث واکنش آلرژیک یا برخی مشکلات دیگر شود، همچنین پزشک خود را در جریان سابقه‌ی درمانی و پزشکی خود، به‌ ویژه در خصوص موارد زیر قرار دهید:

• مشکلات قلبی (مانند آنژین یا ضربان قلب نامنظم)
• فشار خون بالا
• دیابت
• مشکلات کبدی
• تشنج
• مشکلات تیروئید (مانند پرکاری تیروئید)

این دارو ممکن است باعث ایجاد برخی شرایط شود که روی ریتم قلب تاثیر می‌گذارند (طولانی شدن QT) که به ندرت می‌تواند باعث ضربان قلب سریع یا نامنظم (به ندرت کشنده) و سایر علائم (مانند سرگیجه شدید، غش) و نیاز فوری به مراقبت پزشکی شود. این خطر در صورت داشتن برخی شرایط پزشکی یا استفاده‌از برخی داروهای دیگر که ممکن است بر ریتم قلب تاثیر داشته باشند بیشتر است. حتما در صورت ابتلا به موارد زیر به پزشک اطلاع دهید:

• ابتلا به مشکلات قلبی خاص (نارسایی قلبی، کندی ضربان قلب یا طولانی شدن QT در EKG)
• سابقه خانوادگی مشکلات قلبی خاص QT) طولانی شدن EKG یا مرگ ناگهانی قلبی)
• پایین بودن سطوح پتاسیم یا منیزیم خون (مخصوصا در صورت استفاده از دارو‌‌های خاص مانند دیورتیک‌‌‌ها یا ادرارآور‌‌ها یا شرایطی مانند تعریق شدید، اسهال یا استفراغ)

قبل از هرگونه عمل جراحی، پزشک یا دندانپزشک را در جریان مصرف یا سابقه‌ی مصرف داروی سالمترول و همچنین تمام داروهای مصرفی‌تان (داروهای‌ تجویزی، داروهای‌ بدون نسخه و محصولات گیاهی) قرار دهید.

این احتمال وجود دارد که افراد مسن، نسبت به برخی عوارض این دارو بخصوص طولانی شدن QT حساسیت بیشتری داشته باشند.

هشدار

به ندرت ممکن است حین مصرف بتا آگونیست‌های استنشاقی طولانی‌اثر (مانند سالمترول) برای درمان آسم، یک مشکل تنفسی حاد (گاها کشنده) بروز می‌کند، لذا در بیماران مبتلا به آسم، تنها در صورتی این دارو باید مصرف شود که مصرف طولانی مدت یک دارو (مانند کورتیکوستروئیدهای استنشاقی) قادر به کنترل مشکلات تنفسی نباشد و یا اینکه مصرف طولانی مدت بیش از یک دارو ضرورت داشته باشد. از این دارو به تنهایی برای درمان آسم نباید استفاده شود، همچنین لازم است که پیش از مصرف این دارو، روش صحیح استفاده از آن را بیاموزید و در مورد مزایا و مضرات مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید. وقتی که علائم آسم فروکش کرد، در صورت امکان پزشک مصرف این دارو را قطع خواهد کرد و درمان تنها با داروی دیگری که مصرف می‌کنید (مانند کورتیکوستیروئید‌های استنشاقی) ادامه خواهد یافت، لذا به دقت از دستورات پزشک پیروی کنید.

عوارض جانبی داروی سالمترول (Salmeterol)

در صورت صلاحدید پزشک و تجویز این دارو برای شما، پزشک از مزایا و عوارض احتمالی این دارو برای شما مطلع است، البته اکثر افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند عوارض جانبی بخصوصی تجربه‌ نمی‌کنند، با این حال توصیه می‌شود در صورت مشاهده‌ی هرکدام از علائم درج شده در این قسمت، حتما پزشک را مطلع سازید.

عوارض جانبی متداول و شایع سالمترول (در صورت تشدید یا ادامه داشتن، به پزشک مراجعه کنید):

• گرفتگی صدا
• تحریک گلو
• سردرد
• ضربان قلب تند
• عصبانیت
• سرفه
• خشکی دهان یا گلو
• دلپیچه

به منظور کاهش خشکی دهان آب‌نبات (بدون قند) یا تکه یخ بمکید، آدامس (بدون قند) بجوید، آب بنوشید و یا از جایگزین‌های آب دهان استفاده کنید.

عوارض جانبی بسیار بعید ولی بسیار جدی سالمترول (در صورت مشاهده، فورا به پزشک اطلاع دهید):

• درد سینه
• ضربان قلب نامنظم، کند یا تند
• سرگیجه شدید
• غش
• تشنج

به ندرت ممکن است این دارو باعث واکنش آلرژیک بسیار جدی شود، ولی توصیه می‌شود در صورت مشاهده‌ی هرکدام از علائم واکنش آلرژیک، فورا به پزشک یا مراکز درمانی مراجعه کنید:

• بثورات پوستی
• خارش یا تورم (بخصوص در صورت، زبان یا گلو)
• سرگیجه‌ی شدید
• تنگی نفس

احتمال دارد مصرف این دارو باعث افزایش فشار خون شما شود، بنابرین فشار خونتان را منظم اندازه بگیرید و اگر بالا بود، به پزشک اطلاع دهید.

به ندرت افراد بعد از مصرف این دارو دچار آسم یا مشکلات تنفسی ناگهانی می‌شوند، در صورت بروز این مشکل از اسپری سریع‌الاثر استفاده کنید و فورا به پزشک مراجعه کنید.

ممکن است این لیست، دربرگیرنده‌ی تمام عوارض جانبی احتمالی این دارو نباشد، پس توصیه می‌شود در صورت بروز هرگونه علائم یا عارضه‌ی جانبی دیگر نیز، به پزشک اطلاع دهید.          

فراموشی و مصرف بیش از حد داروی سالمترول

اگر مصرف یک دوز دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید ولی اگر نزدیک به زمان دوز بعدی بودید، از مصرف دو دوز نزدیک به هم خودداری کنید و دوز فراموش شده را مصرف نکنید.

در صورتی که فردی دچار اوردوز با این دارو شده است و عوارض حادی مانند بی‌هوشی یا تنگی نفس دارد با ۱۱۵ تماس بگیرید یا بیمار را سریعا به مراکز درمانی برسانید.

اوردوز با این دارو ممکن است با علائم زیر هم همراه باشد:

• درد سینه
• ضربان قلب نامنظم یا تند
• سردرد
• غش

نکات مهم هنگام استفاده از داروی سالمترول (Salmeterol)

در صورت استفاده از داروی سالمترول نکات زیر را رعایت کنید:

• این دارو را دقیقا طبق برنامه‌ی مصرفی که پزشک برایتان تجویز می‌کند مصرف کنید.
• این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شده‌است، لذا از مصرف آن برای سایر موارد یا توصیه به افرادیا اشتراک گذاری آن خودداری کنید.
• در صورت نیاز به انجام برخی آزمایش‌ها (مانند عملکرد ریه) جهت بررسی روند درمان، تمام اقدامات مربوطه را منظم و سروقت انجام دهید و در مورد نحوه‌ی دقیق انجام آنها از پزشک مشورت بگیرید.
• روش استفاده از پیک فلومتر را بیاموزید و روزانه از آن استفاده کنید و تشدید مشکلات تنفسی (مانند نتایج در محدوده زرد یا قرمز و یا افزایش نیاز به استفاده از اسپری سریع‌الاثر) را فورا به پزشک اطلاع بدهید.
• از تماس با مواد حساسیت‌زا یا محرک مانند دود، دانه گرده، موی حیوانات، گرد و غبار یا کپک خودداری کنید، زیرا این مواد ممکن است آسم و سایر مشکلات تنفسی را تشدید کنند، همچنین از آنجایی که ویروس آنفولانزا نیز مشکلات تنفسی را تشدید می‌کند لذا در مورد نیاز به واکسیناسیون سالانه‌ی آنفولانزا با پزشک مشورت کنید.

نگهداری از داروی سالمترول(Salmeterol)

این دارو را در دمای اتاق و بدور از نور و رطوبت و خارج از محیط حمام نگهداری کنید. همچنین تمامی داروها باید از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگهداری شوند.

در صورت عدم نیاز به این دارو یا در صورت رد شدن تاریخ مصرف دارو، آن را دور بیندازید و هرگز این دارو را در توالت یا فاضلاب نریزید.