اکسی کدون

قرص مسکن اکسی کدون یک آگونیست اپیوئیدی از دسته داروهای موثر بر سیستم اعصاب مرکزی است که فقط به شکل قرص تجویز می‌شود و با مهار انتقال صعودی سیگنال‌های درد موجب تغییر ادراک و پاسخ به درد می‌گردد و باعث تولید بی‌دردی، سرکوب تنفسی و خواب آلودگی می‌گردد. اصلی‌ترین عوارض جانبی قرص مسکن اکسی کدون شامل خواب آلودگی، سردرد، سرگیجه است. مهم‌ترین موارد احتیاطی مصرف اکسی کدون، خودداری از افزایش یا کاهش دوز مصرفی برای جلوگیری از اعتیاد، مشکلات تنفسی و یا مرگ می‌باشد.

موارد و نحوه مصرف قرص مسکن اکسی کدون (Oxycodone)

قرص مسکن اکسی کدون (Oxycodone) متعلق به دسته‌ی مسکن‌های اپیوئیدی است که برای کمک به تسکین درد متوسط ​​تا شدید استفاده می شود و با مهار صعودی سیگنال‌های درد، واکنش بدن به درد را تغییر می‌دهد.

• قبل از شروع تسکین درد با قرص اکسی کدون، راهنمای داروئی ارائه شده توسط داروساز را مطالعه کنید و در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر، با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
• شکل مصرف: قرص مسکن اکسی کدون حتما باید به صورت کامل و بدون جویده شدن یا له شدن بلعیده شود. حتی نباید از طریق لوله تغذیه مصرف شود چون ممکن است آن را مصدود کند. اگر حالت تهوع دارید، مصرف این قرص با غذا نیز ممکن است کمک کننده باشد. در مورد راه های دیگر برای کاهش حالت تهوع (مانند دراز کشیدن به مدت 1 تا 2 ساعت با حداقل حرکت سر) از پزشک یا داروساز سوال کنید.
• مصرف به موقع: برای تسکین درد با قرص مسکن اکسی کدون، اگر در زمان بروز اولین علائم درد استفاده شود، بهترین عملکرد را خواهد‌داشت، اما در صورت گذشت زمان و تشدید درد، ممکن است اکسی کدون موثر نباشد.
• در صورت تداوم درد طولانی مدت (مانند سرطان)، ممکن است پزشک داروهای اپیوئیدی با اثر طولانی‌تر نیز تجویز کند و قرص مسکن اکسی کدون فقط برای دردهای ناگهانی (سریع) تجویز شود. سایر مسکن‌ها (مانند استامینوفن، ایبوپروفن) نیز ممکن است همراه با اکسی کدون تجویز شوند.
• اگرچه که قرص مسکن اکسی کدون داروی مفیدی است، اما ممکن است باعث مشکلات تنفسی شدید و حتی کشنده، خطر سوء مصرف و اعتیاد شود که می‌تواند منجر به مصرف بیش از حد و مرگ شود. همچنین و احتمالا کشنده شود. برای کاهش خطر، پزشک کمترین دوز موثر در کوتاهترین زمان ممکن را تجویز می‌کند. احتمال این خطر در صورت وجود سابقه اختلال مصرف مواد (مانند مواد مخدر یا الکل) افزایش می‌یابد. لذا اکسی کدون را دقیقاً همانطور که طبق دستور پزشک تجویز شده‌است مصرف کنید.
• خطر مشکلات شدید تنفسی هنگام شروع مصرف قرص مسکن اکسی کدون و پس از افزایش دوز، یا در صورت مصرف نادرست دوز، افزایش می‌یابد.
• مصرف قرص مسکن اکسی کدون همراه با الکل یا سایر داروهایی که باعث خواب آلودگی یا مشکلات تنفسی شوند، می‌تواند عوارض بسیار جدی و حتی مرگ منتهی شود.

موارد احتیاطی و هشدار هنگام تسکین درد با قرص مسکن اکسی کدون

در صورت استفاده از قرص مسکن اکسی کدون الزامی است نکات زیر را مدنظر قرار دهید:

• حین استفاده از قرص مسکن اکسی کدون میوه یا آب گریپ فروت ممنوع می‌باشد، مگر اینکه پزشک یا داروساز ممنوعیتی برای این کار قائل نشود. گریپ‌فروت احتمال عوارض جانبی اکسی کدون را افزایش می‌دهد.
• تنظیم دوز اکسی کدون بر اساس وضعیت فرد و پاسخ به درمان توسط پزشک صورت می‌گیرد، لذا دوز مصرفی را افزایش ندهید و دارو را به مدت طولانی‌تر از زمان تجویز شده مصرف نکنید. پس از اتمام دوره درمان، دارو را به درستی و طبق نظر پزشک قطع کنید.
• دوز مصرفی اکسی کدون را به آرامی کاهش دهید چون قطع ناگهانی اکسی کدون، به خصوص پس از استفاده طولانی‌مدت یا در دوزهای بالا می‌تواند منجر به بروز علائم ترک شود (مانند بیقراری، تغییرات روحی‌روانی (از جمله اضطراب، مشکل خواب، افکار خودکشی)، آبریزش چشم یا بینی، حالت تهوع، اسهال، تعریق، دردهای عضلانی یا تغییرات ناگهانی در رفتار شدید). در صورت مشاهده علائم فوراً به پزشک یا داروساز اطلاع دهید.
• مصرف طولانی مدت قرص مسکن اکسی کدون ممکن است موجب کاهش اثربخشی آن شود، اگر عملکرد دارو دچار مشکل شد، با پزشک خود صحبت کنید.
• حساسیت دارویی: قبل از شروع درمان، اگر به قرص مسکن اکسی کدون یا سایر سایر مسکن های اپیوئیدی (مانند اکسی مورفون) و یا هر داروی دیگری حساسیت دارید به پزشک یا داروساز اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعالی باشد که می‌تواند باعث واکنش های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود.
• سابقه پزشکی: قبل از استفاده از قرص مسکن اکسی کدون (Oxycodone)، تاریخچه‌ی پزشکی خود را به ویژه در مورد اختلالات مغزی (مانند آسیب سر، تومور، تشنج)، مشکلات تنفسی (مانند آسم، آپنه خواب، بیماری مزمن انسدادی ریه-COPD) بیماری کلیوی یا کبدی، اختلالات روحی‌روانی (مانند گیجی، افسردگی)، سابقه‌ی شخصی یا خانوادگی اختلال مصرف مواد (مواد مخدر‌ یا الکل)، مشکلات معده یا روده (مانند انسداد، یبوست، اسهال به دلیل عفونت، ایلئوس فلجی)، مشکل ادرار (مانند بزرگ شدن پروستات) یا بیماری کیسه صفرا و یا بیماری پانکراس (پانکراتیت) با پزشک یا داروساز در میان بگذارید.
• هوشیاری بعد از مصرف اکسی کدون: پس از استفاده از قرص مسکن اکسی کدون احتمال سرگیجه وجود دارد، پس از رانندگی و کار با ماشین آلاتی که نیاز به هوشیاری کامل دارند خودداری کنید همچنین از مصرف الکل یا ماری جوانا که باعث سرگیجه یا خواب آلودگی می‌شوند خودداری کنید و در صورت استفاده‌ی قبلی، پزشک خود را در جریان بگذارید. ممکن است الکل عامل اصلی سردرد شما بوده باشد.
• سوابق دارویی: قبل از تجویز قرص مسکن اکسی کدون توسط پزشک، او را در جریان تمام داروهایی که مصرف می‌کنید (تجویزی، بدون نسخه و محصولات گیاهی)  قرار دهید.
• افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی قرص مسکن اکسی کدون، به ویژه گیجی، سرگیجه، خواب آلودگی و تنفس آهسته یا کم عمق، حساسیت بیشتری داشته‌باشند.

عوارض جانبی قرص مسکن اکسی کدون (Oxycodone)

عوارض جزئی: در صورت تجویز قرص مسکن اکسی کدون، پزشک شما از مزایا و عوارض احتمالی آن مطلع است. هنگام استفاده از اکسی کدون فقط ممکن است عوارض جزئی از قبیل حالت تهوع، استفراغ، یبوست، سبکی سر، سرگیجه یا خواب‌آلودگی تعریق رخ دهد. در صورت ماندگار یا تشدید شدن این اثرات فوراً به پزشک یا داروساز اطلاع دهید.

برای جلوگیری از یبوست ناشی از مصرف اکسی کدون، فیبر غذایی، آب کافی و ورزش می‌تواند موثر باشد. در صورت نیاز به استفاده از ملین‌ها، درباره انتخاب ملین مناسب از داروساز راهنمایی بگیرید.

برای کاهش احتمال سرگیجه و سبکی سر، هنگام برخاستن از حالت نشسته یا خوابیده، به آرامی بلند شوید.

اگر یک پوسته خالی از قرص اکسی کدون در مدفوع شما ظاهر شد، ضرری ندارد چون بدن شما داروی موجود را جذب کرده‌است.

• عوارض جدی: در صورت بروز هر گونه عارضه جانبی جدی از جمله: قطع شدن تنفس در طول خواب (آپنه خواب)، تغییرات ذهنی‌خلقی (مانند بی قراری، گیجی، توهم)، درد شدید معده یا شکم، مشکل در ادرار، علائم اختلال غدد آدرنال (مانند کاهش اشتها، خستگی غیر معمول، کاهش وزن)، غش، تشنج، تنفس آهسته یا کم‌عمق، خواب آلودگی شدید یا مشکل در بیدار شدن فوراً به پزشک اطلاع دهید.
• عوارض بسیار جدی: واکنش آلرژیک بسیار جدی به قرص مسکن اکسی کدون(Oxycodone) نادر است. در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی از جمله بثورات پوستی، خارش یا تورم (مخصوصاً در صورت،زبان یا گلو)، سرگیجه شدید یا مشکلات تنفسی، سریعا به پزشک اطلاع دهید.
• سایر عوارض: اگر پس از مصرف قرص مسکن اکسی کدون متوجه اثرات دیگری شدید که در بالا ذکر نشده است، با پزشک یا داروساز تماس بگیرید.

فراموشی و مصرف بیش از حد قرص مسکن اکسی کدون (Oxycodone)

• فراموشی مصرف اکسی کدون: اگر یک نوبت استفاده‌ از قرص مسکن اکسی کدون را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اما اگر زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده است، نوبت فراموش شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی را در زمان منظم مصرف کنید.
• اوردوز با اکسی کدون: اگر فردی دچار اوردوز با قرص مسکن اکسی کدون شده‌است و علائم جدی مانند غش کردن یا مشکل تنفسی در صورت وجود به او نالوکسان (Naloxone)بدهید. اگر فرد هوشیار است و هیچ علامتی ندارد، فوراً  او را به نزدیکترین مرکز درمانی برسانید. علائم مصرف بیش از حد ممکن است شامل: تنفس آهسته یا کم عمق، ضربان قلب آهسته یا کما باشد.

نکات استفاده از قرص مسکن اکسی کدون

در صورت استفاده از قرص مسکن اکسی کدون نکات زیر را رعایت کنید:

• قرص مسکن اکسی کدون برای بیماری فعلی شما تجویز شده‌است، لذا از مصرف آن در موارد مشابه یا توصیه به دیگران خودداری کنید.
• دسترسی به نالوکسان در صورت وجود خطر مصرف بیش از حد، الزامی است.
• به دوستان یا اعضای خانواده خود در مورد علائم مصرف بیش از حد مواد اپیوئیدی و نحوه درمان آن آموزش دهید.

نگهداری از قرص مسکن اکسی کدون

• نگهداری از اکسی کدون: قرص مسکن اکسی کدون را به دور ازدسترس کودکان و حیوانات خانگی و در دمای اتاق به دور از نور، رطوبت و یخ‌زدگی نگهداری کنید.
• برون ریزی اکسی کدون: هرگز قرص مسکن اکسی کدون (Oxycodone) را داخل توالت یا فاضلاب نریزید مگر اینکه چنین دستوری از پزشک دریافت کرده باشید. در صورت نیاز به برون‌ریزی قرص مسکن اکسی کدون (انقضاء تاریخ مصرف یا عدم نیاز به دارو)، با داروساز یا شرکت دفع زباله محلی خود مشورت کنید.
• برای جلوگیری از سرقت یا سوء استفاده از اکسی کدون، آن را در مکانی امن نگهداری کنید و اگر شخصی به طور تصادفی این دارو را بلعید فوراً با پزشک یا اورژانس تماس بگیرید.