قرص سیتالوپرام

سیتالوپرام (Citalopram) چیست؟

افسردگی یکی از بیماری های مربوط به اعصاب و روان است که بر رفتار، اعمال و تفکرات فرد تاثیر می گذارد. معمولا دلایل افسردگی مشخص نبوده و بیشتر به دلیل مشکلات روحی، ارتباطی یا در پی ابتلا به یک بیماری و مصرف برخی داروها رخ می دهند. معمولا پزشکان برای درمان بیماری های مربوط به روان ازجمله افسردگی، داروهای ضدافسردگی را تجویز می کنند که سیتالوپرام یکی از آنهاست. این دارو به صورت قرص و محلول خوراکی، در دوزهای مختلفی تولید شده و پزشک براساس شرایط بیمار، یکی از آنها را تجویز می کند. دوزهای سیتالوپرام عبارت است از:

• قرص سیتالوپرام 10 میلی گرم
• قرص سیتالوپرام 20 میلی گرم
• قرص سیتالوپرام 40 میلی گرم
• قطره خوراکی سیتالوپرام 40 میلی گرم

تاثیر سیتالوپرام بر مغز

در مغز انسان سلول ها یا نورون های مختلفی وجود دارد که هرکدام از آنها با ترشح ماده ای شیمیایی، با سایر سلول ها ارتباط برقرار می کنند. سروتونین یکی از این مواد در مغز است که توسط یکی از نورون ها ترشح می شود. ترشح این ماده، سایر نورون ها را تحریک  کرده و سپس توسط پمپ هایی به مغز بازگشته و بازیابی می شود.

سیتالوپرام یکی از داروهای ضد افسردگی مهار کننده بازجذب سروتونین (داروهای  SSRIs) است. تاثیر سیتالوپرام بر مغز به این شکل است که با متعادل کردن سطح سروتونین در مغز و بین نورون ها، علائم افسردگی و حملات وحشت را بهبود می بخشد.

تاثیر قرص سیتالوپرام برای معده

درمورد تاثیر سیتالوپرام بر معده، نظرات متفاوتی وجود دارد. این دارو از طرفی ممکن است باعث مشکلات گوارشی شود و مصرف آن برای افراد دارای زخم معده، مضر بوده و باید با تایید پزشک انجام شود. از طرف دیگر، برخی از یافته های مطالعات آزمایشی، نشان می دهند که سیتالوپرام برای معده، درد شکم و برخی از علائم مرتبط با IBS تاثیر مفیدی دارد.

نحوه مصرف داروی سیتالوپرام (Citalopram)

تمام داروهای نسخه ای، به خصوص سیتالوپرام را باید با تجویز پزشک تهیه کرد. همچنین، قبل از مصرف هر دارویی، باید بروشور و راهنمای مصرف را که در بسته بندی محصولات، توسط سازنده دارو قرار داده می شود، مطالعه کرد.

معمولا پزشکان توصیه می کنند که بیماران، داروی سیتالوپرام را بدون توجه به وعده های غذایی، روزانه یکبار در صبح یا عصر مصرف کنند. البته، مقدار مصرف این دارو براساس وضعیت پزشکی، پاسخ به درمان، سن، تست های آزمایشگاهی و سایر داروهایی که بیمار مصرف می کند، تعیین میشود. از اینرو، در هنگام مراجعه به پزشک، درمورد تمام داروها و محصولات مصرفی خود، ازجمله داروهای نسخه ای، بدون نسخه و محصولات گیاهی به پزشک خود اطلاع دهید.

اگر پزشک قطره خوراکی 40 سیتالوپرام را برای شما تجویز کرده است، توصیه می شود که دوز آن را با استفاده از قاشق مخصوص اندازه بگیرید. زیرا، قاشق های معمولی ممکن است شما را در سنجش میزان دارو دچار خطا کند.

در بیشتر مواقع، پزشکان برای کاهش بروز عوارض جانبی، داروها را با دوز کم تجویز کرده و درصورت لزوم، آن را به تدریج افزایش می دهند. این موضوع برای تجویز قرص سیتالوپرام نیز صادق است. اکثرا، در ابتدا قرص سیتالوپرام 10 را تجویز کرده و با گذشت زمان و درصورت نیاز، دوز آن را به سیتالوپرام 20 یا سیتالوپرام 40 افزایش می دهند. بنابراین، تمامی توصیه های پزشک را به دقت دنبال کنید و از افزایش دوز یا مدت زمان مصرف دارو خودداری کنید. این کار نه تنها سرعت بهبود وضعیت کنونی بیماری شما را بیشتر نمی کند، بلکه خطر بروز عوارض جانبی را نیز افزایش می دهد.

همچنین، اگر در اواسط مصرف دارو، علائم شما بهبود یافت، به مصرف دارو تا مدت توصیه شده ادامه دهید و تا زمانی که پزشک توصیه نکرده است، مصرف آن را قطع نکنید. قطع ناگهانی و زودهنگام قرص سیتالوپرام 40، موجب تشدید برخی از علائم بیماری شده و ممکن است علائمی مانند نوسانات خلقی، سردرد، خستگی، تغییرات خواب و احساسات مختصر مشابه شوک الکتریکی را تجربه کنید. درصورتیکه پزشک تشخیص دهد که دیگر نیازی به مصرف سیتالوپرام (Citalopram) ندارید، با کاهش تدریجی دوز مصرف، شروع به قطع مصرف دارو می کند.   

توجه داشته باشید که ممکن است 1 تا 4 هفته طول بکشد تا اثر کامل قرص سیتالوپرام را احساس کنید. لذا، در طول این مدت، هرگونه علائم جدید یا بدتر شدن علائم قبلی را فورا گزارش دهید. اگر با مصرف منظم مطابق با تجویز پزشک، بازهم شرایط شما ادامه یافت یا بدتر شد، به پزشک خود اطلاع دهید.

موارد احتیاطی در مصرف سیتالوپرام (Citalopram)

قبل از مصرف قرص سیتالوپرام 20 یا 40، اگر به آن یا داروهای مشابه آن مانند اس‌سیتالوپرام حساسیت دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین، هرگونه آلرژی و حساسیت به چیزی را حتما به پزشک خود بگویید. زیرا، این دارو حاوی مواد غیرفعالی است که در صورت حساسیت به آنها آزاد شده و ممکن است موجب بروز عوارض جانبی شود. برای کسب اطلاعات بیشتر، با پزشک یا مسئول داروخانه مورت کنید.

همچنین، قبل از استفاده از این دارو سابقه پزشکی خود را به ویژه در مورد بیماری های زیر با پزشک یا داروساز در میان بگذارید:

• سابقه شخصی یا خانوادگی اختلال دوقطبی یا مانیک افسردگی
• سابقه شخصی یا خانوادگی اقدام به خودکشی
•  بیماری کبدی
•  تشنج
• سدیم پایین خون
• زخم های روده (بیماری زخم معده)
•  مشکلات خونریزی
• سابقه شخصی یا خانوادگی گلوکوم 

سیتالوپرام (Citalopram) می تواند بر ریتم قلب تاثیر گذاشته و باعث طولانی  شدن QT شود. هرچند نادر است اما، طولانی  شدن QT می تواند موجب سرگیجه شدید، غش، ضربان قلب نامنظم و تند شود که برای جان انسان داشته و درصورت مشاهده این علائم باید رسیدگی فوری پزشکی انجام شود. علاوه بر سیتالوپرام، ابتلا به برخی بیماری ها و مصرف سایر داروها نیز می تواند خطر طولانی  شدن QT را افزایش دهد. بنابراین، برای جلوگیری از بروز این خطرات، بهتر است پیش از مصرف سیتالوپرام، تمام داروهای مصرفی را به پزشک نشان داده و ایشان را از شرایط سلامتی خود آگاه کنیم. ازجمله شرایطی که باید پزشک از آن اگاهی داشته باشد، عبارت است از:

• مشکلات قلبی (نارسایی قلبی، ضربان قلب کند، طولانی شدن QT در تست نوار قلب)
• سابقه خانوادگی برخی از مشکلات قلبی (طولانی شدن QT در تست نوار قلب، ایست قلبی)

علاوه بر موارد ذکر شده، کمبود پتاسیم یا منیزیم نیز خطر طولانی شدن QT را افزایش می‌دهد. این خطر در صورت مصرف برخی از داروها (مانند مدرها) یا ابتلا به مشکلاتی نظیر تعریق، اسهال یا استفراغ شدید نیز افرایش می یابد. لذا در مورد مصرف ایمن سیتالوپرام با پزشک مشورت کنید.

گاهی بیماران با مصرف سیتالوپرام 40، سرگیجه یا خواب آلودگی را تجربه می کنند که این اثرات شباهت زیادی به عوارض مصرف الکل یا ماری جوانا (حشیش) دارند. به همین دلیل، توصیه می شود که در هنگام مصرف قرص سیتالوپرام 20، تا زمانی که از رفع آثار سوء دارو در بدن خود مطمئن نشدید، از انجام کارهایی مانند رانندگی یا کار با ماشین های سنگین که نیاز به هوشیاری دارند، خودداری کنید. همچنین، از مصرف نوشیدنی های الکلی و مواد مخدر بپرهیزید.

در هنگام مصرف سیتالوپرام، اگر نیاز به انجام عمل جراحی یا اقدامات دندان پزشکی داشتید، قبل از اقدام، درمورد مصرف این دارو به پزشک خود بگویید. این موضوع به خصوص در جراحی های آب مروارید یا آب سیاه چشم، بیشتر باید رعایت شود.

برخی از عوارض سیتالوپرام 40، به ویژه خواب آلودگی، سرگیجه، سبکی سر و طولانی شدن QT، در سالمندان نمود بیشتری دارد، همچنین ممکن است سالمندان در صورت استفاده از قرص های مدر (ادرار آور)، بیشتر در معرض ابتلا به نوعی عدم تعادل نمک (هیپوناترمی) قرار داشته باشند که این موضوع منجر به از دست دادن هماهنگی و افزایش خطر سقوط در سالمندان می شود. از این رو، در تجویز سیتالوپرام به سالمندان باید احتیاط شود.

همچنین، کودکان نیز ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو، به ویژه کاهش اشتها و کاهش وزن، حساسیت بیشتری داشته باشند. توصیه می شود در حین درمان با سیتالوپرام وزن و قد کودکان کنترل شود.

عوارض جانبی سیتالوپرام (Citalopram)

به یاد داشته باشید که هر دارویی، علاوه بر فوایدی که دارد، ممکن است موجب بروز عوارضی نیز شود. اما، پزشکان با علم به عوارض داروها، تشخیص می دهند که فواید مصرف یک دارو برای بیمار، از عوارض احتمالی آن بیشتر است. این درحالی است که بسیاری از بیمارانی که از این دارو استفاده می کنند، عوارض خاصی را تجربه نکرده اند.

سیتالوپرام ممکن است بیماران را دچار عوارض شایع زیر کند که درصورت ادامه یا تشدید آنها باید به پزشک مراجعه کرد: برخی از این عوارض عبارتند از:

• حالت تهوع
• خشکی دهان
•  از دست دادن اشتها
• خستگی
•  خواب آلودگی
• تعریق
•  تاری دید

عوارض جدی قرص سیتالوپرام :

• لرزش
•  کاهش علاقه به رابطه جنسی
• تغییر در توانایی جنسی
•  کبودی یا خونریزی آسان

عوارض شدید داروی سیتالوپرام (Citalopram):

• غش
•  ضربان قلب سریع یا نامنظم
• مدفوع سیاه
•  استفراغ مشابه تفاله قهوه
•  تشنج
•  درد، تورم یا قرمزی چشم
• گشاد شدن مردمک چشم
• تغییرات بینایی (مانند دیدن رنگین کمان در اطراف چراغ ها در شب)

سیتالوپرام می تواند باعث افزایش سطح سروتونین شده و در موارد نادر، منجر به بیماری بسیار جدی سندرم یا سمیت سروتونین شود. احتمال وقوع این سندرم در صورت استفاده از سایر داروهای افزاینده سروتونین، بیشتر می شود. بنابراین، حتما پزشک را درمورد محصولات و داروهای مصرفی خود آگاه کنید و درصورت بروز علائم زیر در هنگام مصرف سیتالوپرام، فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• ضربان قلب سریع
•  توهم
•  از دست دادن هماهنگی
•  سرگیجه شدید
•  حالت تهوع، استفراغ یا اسهال شدید
• انقباض عضلات
•  تب بی دلیل
• تحریک یا بی قراری غیرمعمول

از دیگر عوارض قرص سیتالوپرام که احتمال وقوع آن کم است، نعوظ دردناک یا طولانی مدت 4 ساعت یا بیشتر در مردان است. درصورت بروز این مشکل، فورا مصرف سیتالوپرام متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید. عدم پیگیری و درمان این مشکل می تواند مشکلات دائمی و جبران ناپذیری ایجاد کند.

هرچند که احتمال ایجاد واکنش آلرژیک به سیتالوپرام بسیار کم است، اما، درصورت مشاهده علائمی ازجمله بثورات پوستی، خارش یا تورم (به ویژه در صورت، زبان، گلو)، سرگیجه شدید، مشکل تنفسی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

در این مطلب سعی شده است که تمام عوارض سیتالوپرام 40 را بازگو کنیم. اما، ممکن است برخی با مصرف این دارو دچار عوارضی غیر از موارد ذکر شده شوند که در این صورت باید فورا به پزشک مراجعه کنند.

فراموشی و مصرف بیش از حد سیتالوپرام

زمانی که فراموش کردید سیتالوپرام را در زمان خود مصرف کنید، در هنگام یادآوری، اگر نزدیک به زمان مصرف نوبت بعد نبود، دوز فراموش شده را مصرف کنید. اما، اگر زمان مصرف دوز بعدی نزدیک بود، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و مصرف آن را طبق روال عادی ادامه دهید. از دوبرابر کردن میزان دوز مصرفی جدا خودداری کنید.

اگر شخصی با مصرف بیش از حد تجویز شده سیتالوپرام دچار بحران هایی مانند غش، مشکل تنفسی و شرایط اورژانسی شد، بلافاصله او را به نزدیکترین مرکز درمانی انتقال دهید.

شرایط نگهداری از قرص سیتالوپرام (Citalopram)

سیتالوپرام دارای برندهای مختلفی نظیر سیتاکسا (سبحان دارو)، سیتالوپرام امین و سیتالوپرام راموفارمین و... است که نحوه نگهداری از هرکدام از آنها متفاوت است. بنابراین، بعد از خرید برند مورد مورد نظر، راهنمای موجود در بسته بندی دارو را مطالعه کنید و اگر سوالی داشتید، از پزشک یا مسئول داروخانه بپرسید.

در حالت کلی، تمامی داروها را باید از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه داشت و از قرار دادن آنها در زیر نور خورشید، گرما و رطوبت خودداری کرد. همچنین، بعد از اتمام دوره مصرف دارو یا تاریخ مصرف آن، آن را به درستی دور بریزید و اگر پزشک یا تولیدکننده دارو توصیه نکرده است، آنها را داخل سینک یا فاضلاب نریزید.