اسپری دهانی بودزوناید+فورموترول

اسپری دهانی بودزوناید+فورموترول (Budesonide-Formoterol) از جمله داروهای گشاد کننده های برونش و داروهای ضد آسم بوده و ترکیبی از یک کورتیکواستروئید (بودزوناید) و بتا‌آگونیست‌های طولانی اثر(فورموترول) می باشد. این ترکیب دارویی با اثرات ضد التهابی و آرام سازی عضلات صاف برونش، نقش درمانی خود را ایفا می کند. این دارو به صورت اسپری استنشاقی با نسبت دوزهای به ترتیب 160/4.5 ، 200/12، 320/9،  400/12، 400/24، 80/4.5 میکروگرم تولید شده و برای درمان آسم و بیماری های انسدادی ریوی مزمن مورد استفاده قرار می گیرد. سردرد، تحریک گلو و دل‌پیچه از شایع ترین عوارض اسپری دهانی بودزوناید+فورموترول به شمار می روند. تجویز این دارو در افراد دارای حساسیت به بودزوناید، فورموترول یا آرفورموترول و همچنین بیمارانی با سابقه مشکلاتی نظیر عفونت فعلی یا گذشته، فشار خون بالا، مشکلات قلبی، پرکاری تیروئید،تشنج، پوکی استخوان، مشکلات چشمی، دیابت، بیماری کبدی و اتساع عروق با احتیاط فراوان صورت می گیرد. مهمترین تداخلات این دارو عبارتنداز: آلدسلوکین، آگونیست های بتا 2 (طولانی اثر)، بتابلاکرها (غیرانتخابی)، دسموپرسین، لوکساپین و میفپریستون.

موارد و نحوه مصرف اسپری دهانی بودزوناید+فورموترول

اسپری دهانی بودزوناید+فورموترول (Budesonide-Formoterol) برای کنترل و پیشگیری علائم آسم یا بیماری COPD (مانند خس‌خس‌سینه و تنگی نفس) استفاده می‌شود. این محصول حاوی دو داروی بودزوناید و فورموترول می‌باشد. بودزوناید یک کورتیکوستروئید است و باعث کاهش تحریک و تورم مجاری تنفسی می‌گردد. فورموترول به دسته دارویی بتا‌آگونیست‌های طولانی اثر تعلق دارد و با آرام کردن عضلات مجاری تنفسی باعث سهولت در تنفس شده و در نهایت از طریق کنترل علائم مشکلات تنفسی باعث صرفه جویی در وقت کار و تحصیل می‌گردد. در موارد نادر مصرف بتا آگونیست‌های طولانی اثر (مانند فورموترول) باعث افزایش خطر مشکلات تنفسی حاد (خطرآفرین برای جان انسان) ناشی از آسم می‌شود، اما ترکیب استنشاقی کورتیکوستروئیدها و بتا اگونیست‌های طولانی اثر مانند این محصول خطر ذکر شده را به همراه ندارد. 

لازم است قبل از مصرف این دارو روش صحیح استفاده از آن را بیاموزید و در صورت بروز حمله آسم از اسپری سریع الاثر تجویز شده (مانند سالبوتامول) استفاده کنید.

پیش از مصرف دارو و در هر بار خرید مجدد آن بروشور اطلاعات دارویی ارائه شده توسط شرکت سازنده را مطالعه کرده و روش صحیح استفاده از دارو را بیاموزید و اگر هر سوالی دارید از پزشک یا داروساز بپرسید. اگر اولین بار است که از این اسپری استفاده می‌کنید، یا بیش از ۷ روز است که از آن استفاده نکرده‌اید و یا دستگاه به زمین افتاده است برای آماده‌سازی آن از دستورالعمل دارو پیروی کنید و توجه داشته باشید که هنگام آماده‌سازی دستگاه آن را به سمت صورت اسپری نکنید تا دارو با چشم تماس پیدا نکند.

پیش از مصرف به مدت ۵ ثانیه اسپری را به خوبی تکان دهید و این دارو را به صورت دهانی، بر اساس تجویز پزشک، معمولا دو بار در روز (صبح و عصر، با فاصله ۱۲ ساعت) اسپری کنید. اگر لازم است که پشت سر هم دو بار اسپری کنید، بین هر پاف حداقل ۱ دقیقه صبر کنید. اگر همزمان از اسپری‌های دیگری هم استفاده می‌کنید میان مصرف هر دارو ۱ دقیقه صبر کنید و اسپری دهانی این دارو را آخر از همه مصرف کنید.

برای پیشگیری از خشکی دهان، گرفتگی صدا و عفونت قارچی دهانی غرغره کنید، دهانتان را با آب بشویید و آب مصرفی را بیرون ریخته و از بلعیدن آن خودداری کنید. توصیه می شود که اسپری را حداقل هفته‌ای یکبار با پارچه خشک تمیز کنید، ولی دستگاه را از هم باز نکنید.

میزان مصرف این اسپری به وضعیت بیماری و واکنش به درمان بستگی دارد و توصیه می شود به منظور دریافت بیشترین اثرگذاری دارو را به صورت منظم مصرف کنید. می توانید برای کمک به یادآوری هر روز آن را در زمان مشخص استفاده کنید. مصرف دارو را خودسرانه افزایش ندهید، نه تنها این کار باعث تسریع بهبود بیماری نمی‌شود، بلکه احتمال بروز عوارض جانبی را هم افزایش می‌دهد. همچنین همراه با این دارو از سایر بتاآگونیست‌های طولانی اثر استفاده نکنید.

اگر به صورت منظم از یک کورتیکوستروئید دیگر (مانند پردنیزون) به صورت خوراکی استفاده می‌کنید، بدون هماهنگی با پزشک مصرف آن را متوقف نکیند. توقف ناگهانی مصرف این دارو می‌تواند باعث تشدید برخی از بیماری‌ها (مانند آسم، آلرژی) شود. همچنین در صورت قطع مصرف ناگهانی ممکن است با علائم ترک مصرف (مانند ضعف، کاهش وزن، تهوع، درد ماهیچه، سردرد، خستگی، سرگیجه) روبرو شوید. برای کمک به پیشگیری از بروز علائم ترک، دوز مصرفی این دارو به صورت تدریجی کاهش می یابد. در صورت بروز علائم ترک فورا پزشک را مطلع کنید و همچنین بخش موارد احتیاطی را هم مطالعه نمائید.

اگر به صورت منظم (مثلا ۴ بار در روز) از اسپری سریع الاثر (مانند سالبوتامول) استفاده می‌کنید، مصرف منظم آن را متوقف کرده و فقط در حملات ناگهانی آسم یا تنگی نفس از آن استفاده کنید. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه با پزشک مشورت کنید.

جهت مشاهده تاثیرات کامل این اسپری دهانی حداقل به یک هفته زمان نیاز خواهید داشت، اگر بعد از این مدت علائمتان بهبود نداشت و یا تشدید شد پزشک را مطلع کنید.

بین اسپری های مصرف روزانه (داروی نگهدارنده) و اسپری های موارد اورژانسی(داروی سریع‌الاثر) تمایز قائل شوید و تحت شرایط زیر، در اسرع وقت با پزشک مشورت کنید:

• سرفه یا تنگی نفس جدید یا تشدید شونده
• خس‌خس سینه
• افزایش خلط
• تشدید نتایج دستگاه پیک فلومتر
• تنگی نفس در نیمه شب
• افزایش مصرف اسپری سریع‌الاثر (بیشتر از ۲ روز در هفته)
• عدم عملکرد صحیح اسپری سریع‌الاثر

همچنین توصیه می شود که تشخیص مشکلات حاد قابل درمان در منزل و موارد نیازمند مداخلات پزشکی را بیاموزید.

موارد احتیاطی در مصرف اسپری دهانی بودزوناید+فورموترول

پیش از مصرف این دارو در صورت حساسیت به بودزوناید، فورموترول یا آرفورموترول یا هر ماده دیگری، پزشک یا داروساز را در جریان بگذارید. ممکن است برخی از مواد سازنده این دارو باعث بروز حساسیت و یا سایر مشکلات شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه با داروساز صحبت کنید و پیش از مصرف دارو سابقه پزشکی خود را به ویژه در موارد زیر به اطلاع پزشک برسانید:

• عفونت فعلی یا گذشته (مانند سل، هرپس)
• فشار خون بالا
• مشکلات قلبی (مانند درد سینه، حمله قلبی، ضربان قلب نامظنم)
• پرکاری تیروئید
• تشنج
• پوکی استخوان
• مشکلات چشمی (مانند آب مروارید، گلوکوم)
• دیابت
• بیماری کبدی
• اتساع عروق
• نوعی تومور غده آدرنال (فئوکروموسیتوما)

فورموترول می تواند بر ریتم قلب تاثیر بگذارد (طولانی  شدن QT) و در موارد نادر باعث بروز ضربان قلب نامنظم و تند حاد (احتمالا خطرآفرین برای جان) و سایر علائم (مانند سرگیجه شدید، غش) ‌شود. این علائم نیاز به رسیدگی فوری پزشکی دارند. ابتلا به برخی از بیماری‌ها و مصرف سایر داروهای طولانی کننده QT، خطر بروز این شرایط را افزایش می دهند. بنابراین پیش از مصرف این دارو پزشک را از تمامی داروهای مصرفی و شرایط پزشکی نظیر موارد زیر مطلع نمائید:

• مشکلات قلبی (نارسایی قلبی، ضربان قلب کند، طولانی شدن QT در تست نوار قلب)
• سابقه خانوادگی برخی از مشکلات قلبی (طولانی شدن QT در تست نوار قلب، ایست قلبی)

کمبود پتاسیم یا منیزیم نیز خطر طولانی شدن QT را افزایش می‌دهد، این خطر در صورت مصرف برخی از داروها (مانند مدرها) و یا ابتلا به مشکلاتی نظیر تعریق، اسهال یا استفراغ شدید نیز افرایش می یابد. لذاّ در مورد مصرف ایمن این اسپری دهانی با پزشک مشورت کنید.

 این احتمال وجود دارد که بدن شما در اثر مصرف طولانی مدت از این اسپری دهانی، دچار ضعف عملکرد در مقابل عوامل عفونی شود. لذا از تماس با افراد مبتلا به بیماری‌های عفونی واگیردار (مانند آبله مرغان، سرخک، آنفولانزا) خودداری کرده و به منظور دریافت اطلاعات بیشتر و یا در صورتی که در معرض عوامل عفونی بوده‌اید با پزشک مشورت کنید

اگر طی ۱۲ ماه گذشته مصرف کورتیکوستروئید خوراکی (مانند قرص پردنیزون) را متوقف کرده و در عوض از این اسپری استفاده می‌کنید و یا برای مدت طولانی از دوزهای زیاد این دارو استفاده کرده‌اید؛ احتمال افزایش حساسیت به استرس فیزیکی وجود دارد. لذا پیش از انجام عمل جراحی و یا درمان اورژانسی و یا در صورت ابتلا به بیماری یا آسیب حاد، پزشک یا دندانپزشک را در جریان مصرف این دارو در حال حاضر و یا مصرف کورتیکوستروئید خوراکی طی ۱۲ ماه گذشته قرار دهید و اگر دچار خستگی غیرعادی یا شدید و کاهش وزن هستید، پزشک را مطلع کنید. به منظور آگاه کردن اطرافیان از مصرف کورتیکوستروید در حال حاضر یا در ۱۲ ماه گذشته، از کارت هشدار و یا گردنبند شناسه پزشکی استفاده کنید.

پیش از انجام عمل جراحی پزشک یا دندانپزشک را در جریان تمام داروهای مصرفی (شامل داروهای نسخه‌ای، ‌بدون نسخه و محصولات گیاهی)‌ قرار دهید.

مصرف طولانی مدت ایندارو می‌تواند رشد کودک را موقتا مختل کند، کنترل نامناسب آسم نیز می‌تواند موجب کاهش نرخ رشد شود. از این رو توصیه می شود به منظور اندازگیری قد کودک به صورت منظم به پزشک مراجعه کنید. همچنین ممکن است که سالمندان نسبت به عوارض جانبی این دارو، بخصوص طولانی شدن QT حساس‌تر باشند. از این رو توصیه می شود تجویز اسپری دهانی بودزوناید-فورموترول (Budesonide-Formoterol) در این دو رده سنی با احتیاط بیشتری انجام بگیرد.

 عوارض جانبی اسپری دهانی بودزوناید+فورموترول

برخی عوارض متداول این دارو عبارت‌اند از:

• سردرد
• تحریک گلو
• دلپیچه

اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز اطلاع دهید و به یاد داشته باشید که این دارو با سنجش نسبت مزایا به معایب تجویز شده است و بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می کنند عوارض جانبی جدی ندارند.

این احتمال وجود دارد که این دارو باعث افزایش فشار خون شود. لذا بهتر است که به صورت منظم فشار خونتان را اندازه بگیرید و در صورت بالا بودن به پزشک اطلاع دهید.

در موارد نادر افراد بعد از مصرف این دارو دچار آسم یا مشکلات تنفسی ناگهانی می‌شوند. در صورت بروز این مشکل از اسپری سریع‌الاثر استفاده کرده و فورا به پزشک مراجعه کنید.

در صورت بروز عوارض جانبی حاد زیر فورا پزشک را مطلع کنید:

• نقاط سفید روی زبان یا دهان
• علائم عفونت (گلو درد ممتد، تب)
• تغییرات خلقی -روانی (مانند عصبانیت)
• مشکلات خواب
• مشکلات بینایی (مانند تاری دید)
• افزایش تشنگی یا ادرار
• گرفتگی عضلات
• لرزش

در صورت بروز عوارض جانبی بسیار حاد زیر فورا به پزشک مراجعه کنید:

• درد سینه
• ضربان قلب نامنظم یا تند
• سرگیجه شدید
• غش
• تشنج

به ندرت ممکن است که مصرف این دارو باعث بروز حساسیت بسیار شدید شود، لذا در صورت بروز علائم حساسیت شدید فورا به پزشک مراجعه کنید:

• راش پوستی
• خارش یا تورم (بخصوص در صورت، زبان، گلو)
• سرگیجه شدید
• تنگی نفس

این مطلب تمامی عوارض جانبی احتمالی این اسپری دهانی را پوشش نمی دهد، لذا اگر متوجه عوارض جانبی دیگری شدید که در بالا ذکر نشده است، با پزشک خود تماس بگیرید.

فراموشی و مصرف بیش از حد اسپری دهانی بودزوناید+فورموترول

اگر یک نوبت از مصرف این دارو را فراموش کردید به محض یادآوری آنرا مصرف کنید. اما اگر زمان نوبت بعدی فرا رسیده، نوبت فراموش شده را نادیده بگیرید و مقدار نوبت بعدی را دو برابر نکنید.

اگر کسی با مصرف بیش از حد این دارو دچار بحرانهای پزشکی مانند غش، مشکل تنفسی و شرایط اورژانسی شد بلافاصله با مرکز 115 تماس بگیرید یا وی را به نزدیکترین مرکز درمانی انتقال دهید. سایر علائم اوردوز این دارو عبارت‌اند از:

• لرزش
• درد سینه
• ضربان قلب نامنظم یا تند
• تشنج

نکات مهم در مصرف اسپری دهانی بودزوناید و فورموترول

این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شده است، لذا از مصرف آن در موارد مشابه یا توصیه به دیگران اکیدا خودداری کنید.

لازم است که در طول مصرف این دارو برخی از تست‌ها (مانند عملکرد ریه، فشار خون، تراکم استخوان، تست چشم) انجام شود. در تمامی ملاقات های پزشکی و آزمایشگاهی‌، به طور منظم حضور داشته باشید.

روش استفاده از پیک فلومتر را بیاموزید، روزانه از آن استفاده کنید و تشدید آسم (مانند نتایج در محدوده زرد یا قرمز، افزایش استفاده از اسپری سریع‌الاثر) را فورا به پزشک اطلاع دهید.

از تماس با مواد حساسیت‌زا یا محرک مانند دود، دانه گرده، موی حیوانات، گرد و غبار یا کپک خودداری کنید. این مواد می توانند موجب تشدید مشکلات تنفسی شوند. اغلب افراد مبتلا به آسم یا بیماری ریوی مزمن باید سالانه واکسن آنفولانزا دریافت کنند.

مصرف طولانی مدت این اسپری خطر بروز پوکی استخوان را در بزرگسالان افزایش می دهد. در مورد خطرات و درمان‌های پوکی استخوان با پزشک صحبت کنید. تغییرات سبک زندگی موثر در کاهش خطر پوکی استخوان عبارت‌اند از:

• ورزش‌های مقاومتی
• مصرف کلسیم و ویتامین دی کافی
• عدم استعمال دخانیات و مصرف الکل

به منظور پیشگیری از بروز پوکی استخوان در بزرگسالی، کودکان را تشویق کنید که ورزش کنند و رژیم غذایی  سالم (حاوی کلسیم) داشته باشند.

شرایط نگهداری از اسپری دهانی بودزوناید+ فورموترول

اسپری دهانی بودزوناید-فورموترول (Budesonide-Formoterol) را در دمای اتاق و به دور از نور، حرارت و رطوبت نگهدارید. دارو را به صورت ایستاده و به شیوه ای که سری آن در پایین باشد، نگهداری کنید. به قوطی دارو ضربه نزنید و در نزدیکی شعله از آن استفاده نکنید.

همه داروها را دور از دسترس اطفال و حیوانات خانگی نگه دارید. تا زمان اتمام مصرف دارو آن را در فویل بسته‌بندی نگه دارید و پس از اتمام دارو و یا ۳ ماه بعد از خارج کردن آن از فویل باقی مانده دارو را دور بریزید.

هیچ دارویی را در فاضلاب تخلیه نکنید، اگر دوره مصرف داروی شما تمام شده و یا تاریخ مصرف آن به پایان رسید، باقیمانده دارو را به درستی دور بریزید.