آزاتیوپرین (Azathioprine) یکی از داروهای سرکوب کننده ایمنی است که معمولا همراه با داروهای دیگر، برای جلوگیری از رد عضو و کمک به کار کردن طبیعی کلیه در افرادی که پیوند کلیه انجام داده اند، استفاده می شود. این دارو درشکل آمپول آزاتیوپرین 50میلی گرم و قرص آزاتیوپرین 25، 50 و 100میلی گرم تهیه و دربازار ایران توضیع می شود. آزاتیوپرین برای افرادی که دارای بیماری کلیوی، بیماری کبد، سرطان، برخی اختلالات آنزیمی هستند، باید با احتیاط مصرف شود. درمواردی ممکن است افراد با مصرف این دارو دچار تهوع، استفراغ یا ریزش موی موقت شوند که امکان کاهش آنها درصورت استفاده دارو بعد از غذا وجود دارد. مصرف آزاتیوپرین درموارد نادر می تواند خطر ابتلا به انواع سرطان را به خصوص در افرادی که بعد از پیوند عضو از این دارو استفاده می کنند یا کودکانی که تحت درمان بیماری های روده هستند، بیشتر است. از این رو، مراجعه به پزشک و انجام تمامی آزمایش های تجویزی درطول مصرف ازاتیوپرین، ضرورت دارد.
موارد و نحوه مصرف آزاتیوپرین
آزاتیوپرین برای جلوگیری از رد عضو در افرادی که پیوند کلیه انجام داده اند، استفاده می شود. این دارو معمولا همراه با سایر داروها، برای کمک به کار کردن طبیعی کلیه جدید، مصرف می شود. این دارو همچنین، برای درمان آرتریت روماتوئید که در آن، سیستم دفاعی بدن (سیستم ایمنی) به مفاصل سالم حمله می کند، استفاده می شود. آزاتیوپرین (Azathioprine) متعلق به دسته داروهایی با عنوان
سرکوب کننده های ایمنی است که درصورت مصرف بعد از پیوند کلیه، با تضعیف سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا بدن شما، کلیه جدید را بپذیرد به گونه ای که گویی متعلق به شماست. این دارو همچنین با جلوگیری از آسیب بیشتر به مفاصل، به درمان آرتریت روماتوئی کمک می کند.
قرص آزاتیوپرین را معمولاً براساس تجویز پزشک، یک یا دو بار در روز مصرف می کنند. بیماران می توانند برای کاهش ناراحتی معده، با مشورت پزشک، این دارو را همراه غذا مصرف کنند.
تنظیم دوز بر اساس وضعیت پزشکی، وزن و پاسخ شما به درمان صورت می گیرد، لذا دوز خود را افزایش ندهید یا از این دارو بیشتر یا طولانی تر از زمان تجویز شده استفاده نکنید. این کار باعث بهبود سریعتر بیماری شما نمی شود، بلکه خطر عوارض جانبی جدی را افزایش می دهد.
برای کسب نتایج بهتر، از این دارو به طور منظم استفاده کنید. همچنین می توانید برای جلوگیری از فراموشی دوز مصرفی، آن را هر روز در زمان معینی مصرف کنید.
درصورتی که از این دارو برای درمان آرتریت استفاده می کنید، ممکن است تا 2 ماه طول بکشد تا علائم شما بهبود یابد. اگر وضعیت شما پس از 3 ماه درمان بهتر نشد، به پزشک خود اطلاع دهید.
موارد احتیاطی در مصرف داروی سرکوب کننده ایمنی آزاتیوپرین
قبل از مصرف آزاتیوپرین، اگر به آن یا مرکاپتوپورین حساسیت دارید یا اگر آلرژی دیگری دارید به پزشک یا داروساز اطلاع دهید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعالی باشد که می تواند باعث واکنش های آلرژیک یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با داروساز صحبت کنید.
قبل از استفاده از این دارو، تاریخچه پزشکی خود را به ویژه در موارد زیر، با پزشک یا داروساز درمیان بگذارید.
-
بیماری کلیوی
-
بیماری کبدی
-
سرطان
-
برخی اختلالات آنزیمی (کمبود TPMT، کمبود NUDT15)
مصرف این دارو ممکن است خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد. بنابراین زمان ماندن در آفتاب را محدود کنید، از اتاق های برنزه کننده و لامپ های آفتابی استفاده نکنید، هنگام بیرون رفتن از منزل از کرم ضد آفتاب استفاده کنید و لباس محافظ بپوشید. ممکن است پزشک به شما دستور دهد که در حین استفاده از این محصول از فتوتراپی اجتناب کنید. برای آگاهی از جزئیات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
آزاتیوپرین (Azathioprine) می تواند احتمال ابتلا به عفونت ها را افزایش دهد یا عفونت های فعلی را بدتر کند. لذا از تماس با افراد دارای عفونت های مسری(مانند آبله مرغان، سرخک، آنفولانزا) خودداری کنید و اگر در معرض عفونت قرار گرفتید با پزشک خود مشورت کنید.
قبل از انجام عمل جراحی، در مورد تمام محصولاتی که استفاده می کنید (از جمله داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.
قبل از انجام هر گونه ایمن سازی یا واکسیناسیون به متخصص مراقبت های بهداشتی خود بگویید که از آزاتیوپرین استفاده می کنید. از تماس با افرادی که اخیراً واکسن های حاوی میکروارگانیسم های زنده دریافت کرده اند (مانند واکسن آنفولانزا که از طریق بینی استنشاق می شود) خودداری کنید.
برای کاهش احتمال بریدگی، کبودی یا جراحت، در استفاده از اشیاء تیز مانند تیغ و ناخن گیر احتیاط کنید و از فعالیت هایی مانند ورزش هایی که در تماس با افراد یا اشیاء است (ورزش های تماسی)، خودداری کنید..
هشدار: آزاتیوپرین به ندرت می تواند خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان (مانند لنفوم، سرطان پوست) را افزایش دهد. این خطر در افرادی که از آزاتیوپرین پس از پیوند عضو استفاده می کنند و در کودکان یا جوانانی که برای برخی بیماری های روده تحت درمان هستند (مانند بیماری کرون، کولیت اولسراتیو) بیشتر است. بنابراین، تمام قرارهای پزشکی و آزمایشگاهی خود را رعایت کنید و در صورت بروز هر یک از علائم زیر فوراً به پزشک اطلاع دهید:
-
تغییرات غیرعادی پوست
-
تغییر در ظاهر یا اندازه خال ها
-
رشد یا ایجاد توده های غیر معمول
-
غدد لنفاوی متورم
-
شکم متورم
-
کاهش وزن غیرقابل توضیح
-
تعریق شبانه
این دارو همچنین، ممکن است عملکرد مغز استخوان را کاهش داده و منجر به کاهش تعداد گلبول‌های خونی مانند گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها شود. این اثر می تواند باعث کم خونی شود، توانایی بدن برای مبارزه با عفونت را کاهش دهد، یا باعث کبودی یا خونریزی آسان شود. لذا در صورت بروز هر یک از علائم زیر، فورا به پزشک مراجعه کنید.
-
خستگی غیرمعمول
-
رنگ پریدگی پوست
-
علائم عفونت (مانند گلودردی که از بین نمی‌رود، تب، لرز)
-
کبودی یا خونریزی آسان
عوارض جانبی در مصرف داروی آزاتیوپرین (Azathioprine)
به یاد داشته باشید که این دارو به این دلیل تجویز شده است که از نظر پزشک مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی بوده است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می کنند عوارض جانبی جدی ندارند و فقط ممکن است عوارضی از قبیل حالت تهوع ، استفراغ یا ریزش موی موقت را تجربه کنند که درصورت مصرف آن بعد از غذا ممکن است این عوارض کاهش پیدا کنند. اگر هر یک از این اثرات ماندگار یا بدتر شد، فوراً به پزشک یا داروساز اطلاع دهید.
در صورت داشتن هر گونه عارضه جانبی جدی، از جمله موارد زیر، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید یا مراجعه کنید.
-
اسهال
-
درد جدید یا شدید مفصل یا عضله
-
علائم بیماری کبدی (مانند تهوع یا استفراغ مداوم، درد معده یا شکم، ادرار تیره، زردی چشم یا پوست)
این دارو ممکن است خطر ابتلا به یک عفونت مغزی نادر اما بسیار جدی و احتمالاً کشنده به نام لوکوآنسفالوپاتی چند کانونی پیشرونده-PML را افزایش دهد. لذا در صورت بروز این عوارض فورا به پزشک مراجعه کنید.
-
کلافگی
-
از دست دادن هماهنگی یا تعادل
-
ضعف
-
تغییر ناگهانی در تفکر (مانند گیجی، مشکل در تمرکز، از دست دادن حافظه)
-
مشکل در صحبت کردن یا راه رفتن
-
تشنج
-
تغییرات بینایی
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم یک واکنش آلرژیک جدی، از جمله: بثورات پوستی، خارش یا تورم (مخصوصاً در صورت، زبان، گلو)، سرگیجه شدید، مشکلات تنفسی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
این مطلب تمامی عوارض جانبی احتمالی آزاتیوپرین را دربرنگرفته است. اگر با مصرف این دارو متوجه اثراتی شدید که در این مطلب عنوان نشده است، با پزشک یا داروساز تماس بگیرید.
فراموشی و مصرف بیش از حد آزاتیوپرین
اگر یک نوبت از مصرف دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اما اگر زمان مصرف نوبت بعدی فرا رسیده است، نوبت فراموش شده را نادیده بگیرید، دوز بعدی را در زمان منظم مصرف کنید و از دو برابر کردن آن برای جبران دوز از دست رفته بپرهیزید.
اگر فردی با مصرف بیش از حد آزاتیوپرین (Azathioprine) با علائمی مانند غش یا مشکل تنفسی مواجه شد، با 115 تماس بگیرید یا او را به نزدیکترین مرکز درمانی برسانید.
نکات مهم در مصرف آزاتیوپرین
این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شده است، لذا از مصرف آن در موارد مشابه یا توصیه به دیگران خودداری کنید.
ممکن است برای نظارت بر پیشرفت درمان یا بررسی عوارض جانبی دارو، نیاز به انجام تست‌های آزمایشگاهی یا پزشکی (مانند شمارش کامل خون، عملکرد کبد یا کلیه) به صورت دوره‌ای داشته باشید. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
علائم رد عضو مانند احساس بیماری، تب، درد در اطراف عضو پیوند شده و علائم شکست عضو پیوندی (کاهش میزان ادرار با پیوند کلیه) را بشناسید و در صورت بروز این علائم فوراً کمک پزشکی دریافت کنید.
نحوه نگهداری از آزاتیوپرین
دارو را در دمای اتاق به دور از نور و رطوبت نگهداری کنید. تمام داروها را از دسترس کودکان و حیوانات خانگی دور نگه دارید.
داروها را داخل توالت یا فاضلاب نریزید مگر اینکه چنین دستوری داده شده باشد. این محصول را زمانی که تاریخ مصرف آن تمام شده یا دیگر مورد نیاز شما نیست، به درستی دور بریزید.
تایید شده توسط داروبین
