علائم اختلال اضطراب اجتماعی

اضطراب اجتماعی چیست؟

جمع هراسی یا اضطراب اجتماعی زمانی است که در آن فرد با حضور در جمع که گاهی حتی دو نفر یا بیشتر است دچار اضطراب و نگرانی میشود. این تعریف بسیار مهم است که در آن بر روی کلمه همیشگی یا دائمی تاکید کنیم زیرا گاهی حضور در یک جمع خاص به ما فشار روانی وارد میکند اما به معنای اختلال اضطراب اجتماعی نیست. ابن موضوع را درک کنید که اکثر افراد در مقطعی از زندگی خود دچار هراس از حضور در جمع و انجام دادن کار گروهی میشوند پس اگر خود یا عزیزانتان دچار این اختلال وسواس گونه هستید، نگران نباشید و سعی کنید با گرفتن مشاوره های گوناگون ضمن ریشه یابی این اختلال به درمان آن بپردازید.

اضطراب اجتماعی یک عامل مختل کننده روزمره افراد است. در این شرایط فرد ممکن است هفته ها از خانه بیرون نرود، شغل خود را براحتی از دست دهد و حتی در زندگی زناشویی نیز مشکلات بسیاری را تجربه کند. بنابراین مهم است که ابتدا تشخیص این اختلال بدرستی انجام شود و در مرحله بعد مراحل درمان اختلال اضطراب اجتماعی سریعا آغاز شود.

علت اصلی ایجاد اضطراب اجتماعی در فرد ترس از قضاوت شدن است. این موضوع در بسیاری از موارد دیده شده است که فرد با ترس از قضاوت شدن در مورد دیدگاه، حالات و ظاهر خود از جمع جدا شده و تمایلی به حضور در جمع را ندارد. این نکته مهم است که بدانیم زنان 40 درصد بیش از مردان دچار هراس اجتماعی میوند. معیار های جامعه و توجه بیش از حد به این معیارها میتواند فرد را چنان دچار ترس کند که از حضور و وقت گذراندن حتی با خانواده خود اجتناب کند.

علائم متفاوتی در فرد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی دیده میشود که برخی از مهمترین آنها شامل:

• سرخ شدن
• تعریق زیاد
• لرزش
• تپش قلب
• احساس دل آشوب
• لکنت زبان

داروبین: اختلال اضطراب اجتماعی باید همیشگی بوده و با حضور در جمع های متفاوت اتفاق بی افتد. صرف خجالت کشیدن از بعضی از افراد نشان دهنده وجود این اختلال نیست.

چگونه میتوان فردی را که دچار اختلال اضطراب اجتماعی است را راضی به حضور در مطب روانشناس نمود؟ به عنوان یک تجربه شخصی، زمانی که ما نمیخواهیم به روانشناس مراجعه کنیم دلایل متفاوتی را برای توجیه موضوع ذکر میکنیم. مثلا میگوییم که چرا یک فرد غریبه باید از رازهای درونی من باخبر باشد یا گاهی تخصص روانشناسی را زیر سوال میبریم. از همین جهت اغلب افراد شروع به خود درمانی میکنند و سعی دارند تا با پنهان کردن موضوع و با مواجه شدن با شرایط سخت خود را تطبیق پذیر نشان دهند. در صورتی که حضور در یک جلسه مشاوره دقیقا مانند مراجعه به پزشک برای سرماخوردگی است و طبیعتا همانطور که پزشک با تخصص بالا یا متوسط وجود دارد مشاور خوب و بد نیز وجود خواهد داشت. اما داروبین میداند که مراجعه حضوری برای برخی از ما چقدر میتواند دشوار باشد. پس به خود وقت کافی دهید. ابتدا میتوانید مشاوره را بصورت تلفنی و بعد از مدتی آنرا بصورت آنلاین برگذار کنید مطمئن باشید بعد از گذشت مدتی از این نوع مشاوره و با ایجاد حس اطمینان بین شما و مشاور، جلسه مشاور حضوری را میتوانید براحتی برگذار کرده و البته همین موضوع را به عنوان دستاورد جهت درمان اختلال اضطراب اجتماعی در نظر بگیرید.

انواع اضطراب اجتماعی

بصورت کلی دو نوع اضطراب اجتماعی داریم:

• اضطراب اجتماعی فراگیر
• اضطراب اجتماعی خاص

همه ما ترس از حضور در جمع را تجربه کرده ایم. حضور در یک جمع خاص و مثلا سخنرانی کردن برای افراد میتواند برای ما بسیار دشوار باشد. حتی گاهی قدرت تکلم بصورت کامل از ما گرفته میشود و اساسا حتی یک کلمه نیز نمیتوانیم حرف بزنیم. این نمونه بسیار واضحی از اضظراب اجتماعی خاص است. در واقع اضراب اجتماعی خاص به معنی تجربه کردن اضطراب در شرایط ویژه و با حضور در یک جمع خاص است.

اما نوع دیگری نیز از اضراب اجتماعی وجود دارد که در آن فرد با حضور در هر نوع از جماعتی میتواند علائم اضطراب را نشان دهد. برای این نوع از افراد حضور در جمع ها منوط به خاص بودن جمع نیست. افراد دچار اختلال اضطراب فراگیر در هر جمعی اعم از:

• خانواده
• دوستان
• مدرسه یا دانشگاه
• مترو
• سر کار 
• میهمانی

و حتی حضور در خیابان های پر تردد نیز دچار هراس اجتماعی میشوند. این نوع از اضطراب میتواند برای فرد بسیار آزار دهنده باشد و زندگی فرد را بطور کامل تحت تاثیر قرار دهد.

در سالهای گذشته اضطراب اجتماعی به واسطه بیماری کورونا افزایش زیادی یافت. مردم از حضور در فروشکاه ها برای خرید مواد غذایی دچار وحشت میشدند. زمانی که کورنا ار بین فرد این ترس در بعضی از افراد از بین رفت اما تعدادی از افراد همچنان این ترس و وحشت را با خود حمل میکنند. ترسیدن از کورونا یک اتفاق بسیار توجیه پذیر است. این بدین معنی است که گاهی ترسیدن به هیچ عنوان نشانه اختلال نیست اما اگر فردی همچنان با حضور در فروشگاه یا رستوران دچار وحشت میشود ممکن است دچار اختلال اضطراب اجتماعی شده باشد.

علائم اضطراب اجتماعی در نوجوانان

 اختلال اضطراب اجتماعی در نوجوانان یک موضوع مهم است. این اختلال با ترس از روبرو شدن با دیگران یا انجام فعالیت‌ها در حضور آن‌ها مرتبط است. نوجوانان مبتلا به این اختلال ممکن است از مسائل زیر رنج ببرند:

• لرزش دست‌ها
• لرزش صدایشان
• ترس از آشکار شدن توانایی
• بیان ضعیفشان
• نگرانی از تعاملات اجتماعی

در موقعیت‌هایی مانند مدرسه، جمع‌ها و تعامل با همسالان رنج می‌برند. این اختلال معمولاً در دوره نوجوانی شروع می‌شود و نیاز به تشخیص و درمان مناسب دارد. 

• انتظارات زیاد: والدین ممکن است با افزایش رقابت در عملکرد مدرسه و دیگر رفتارها، به طور ناآگاهانه فشار بیاورند تا فرزندان خود در زمینه‌های انتخابی بهتر عمل کنند.
• تأثیرات رسانه‌های اجتماعی: مصرف فراوان رسانه‌های اجتماعی می‌تواند نقشی در ایجاد اضطراب اجتماعی داشته باشد.
• موقعیت‌های ترسناک و تهدیدآمیز: تجربه موقعیت‌هایی که برای نوجوانان ترسناک و تهدیدآمیز هستند، می‌تواند این اختلال را تشدید کند.
• افسردگی: افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی از قضاوت منفی دیگران می‌ترسند و این می‌تواند احساس شرمساری، خجالت کشیدن و حتی افسردگی را در آن‌ها ایجاد کند.
• تأثیرات دوران کودکی: تجربه ترس و ناامنی در دوران کودکی می‌تواند به ایجاد اختلال اضطراب اجتماعی در نوجوانان منجر شود.
• وضعیت جنسیت یا بلوغ: تغییرات هورمونی و تجربه بلوغ نیز می‌تواند نقشی در ایجاد این اختلال داشته باشد.

• ریشه‌یابی مشکلات: با یک روانشناس مشورت کنید تا مشکلات نوجوان را شناسایی کنید. بررسی عادات روزانه، وضعیت درسی، الگوی خواب و رفتار نوجوان می‌تواند مفید باشد.
• آموزش مهارت‌های مقابله: نوجوان را به مهارت‌های مقابله‌ای مثل مدیریت استرس و تمرین‌های تنفسی آموزش دهید.
• تشویق به فعالیت‌های داوطلبانه: نوجوان را تشویق کنید تا در فعالیت‌های داوطلبانه شرکت کند و با دیگران ارتباط برقرار کند.
• مراقبت از سلامت جسمانی: به نوجوان خود توجه کنید تا به سلامت جسمانی‌اش اهمیت بدهد. ورزش، تغذیه مناسب و خواب کافی می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند.
• توجه به نقاط قوت:  به نوجوان خود اطلاع دهید که نقاط قوت و توانایی‌هایش را تشویق کنید.

درمان اضطراب اجتماعی

• روان‌درمانی: تراپی‌های مبتنی بر شناخت (CBT) و تراپی رفتاری-شناختی (CBT) موثر هستند.
• داروها: مصرف داروهای ضد اضطراب مانند SSRI و بنزودیازپین‌ها می‌تواند کمک کند.
• منابع خودیاری: تمرین‌های تنفسی، تکنیک‌های مدیریت استرس و تمرین‌های تخیلی می‌توانند مفید باشند.
• تکنیک‌های مدیریت اجتماعی: مثلاً تمرین در موقعیت‌های اجتماعی کم‌تر آشنا.
• تغییر سبک زندگی: با توجه به اینکه قضاوت عامل مهمی در اضطراب اجتماعی است یکی از روشهای بسیار مفید در کاهش این هراس، تغذیه سالم و ورزش کردن است. این دو عامل میتوانند اعتماد به نفس فرد را بالا برده و درنتیجه استرس در مواجهه با اجتماع کاهش یابد.

چه زمانی دچار اضطراب اجتماعی میشویم

اختلال اضطراب اجتماعی در افراد مختلف، به صورت متفاوتی تجربه می شود. برخی از شرایطی که معمولا مردم در آن دچار اختلال اضطراب اجتماعی می شوند، عبارت است از:

• صحبت کردن با غریبه ها
• صحبت کردن در جمع
• بودن در رابطه­ عاشقانه
• برقراری ارتباط چشمی
• وارد جمع شدن
• استفاده از دستشویی های عمومی
• مهمانی رفتن
• غذا خوردن در مقابل دیگران
• مدرسه یا سرکار رفتن
• سر صحبت را باز کردن

نحوه مواجهه با شرایط فوق، برای افرادی که دچار اضطراب اجتماعی هستند، متفاوت است. به عنوان مثال، سخنرانی کردن برای برخی افراد می تواند آسان باشد اما، میهمانی رفتن ممکن است کابوسی برای فرد باشد. حتی ممکن است فرد در صحبت با دیگران راحت باشد اما، هنگام وارد شدن به یک کلاس شلوغ، احساس خوبی نداشته باشند.

به طورکلی، همه­ی افراد مبتلا به این اختلال برای وحشت داشتن از شرایط خاص دلالیل مختلفی دارند. اما در حالت کلی، این ترس شدید از موارد زیر ناشی می­شود:

•  قضاوت شدن توسط اطرافیان در موقعیت­های اجتماعی
•  خجالت زده شدن یا احساس حقارت که منجر به از خجالت سرخ شدن، عرق کردن یا لرزش بدن می شود.
•  ناخوداگاه به دیگران توهین کردن
•  در مرکز توجه قرار گرفتن

​علائم اختلال اضطراب اجتماعی

تجربه اظطراب اجتماعی ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد، اما اگر اضطراب اجتماعی داشته باشید و در وضعیت استرس زا نیز هستید، ممکن است علائم فیزیکی زیر را داشته باشید:

• تپش قلب
• درد عضلانی
• ضعف و سرگیجه
• مشکلات معده و اسهال
• مشکلات تنفسی
• احساس جدا شدن روح از بدن

علائم بالا ممکن است پیش از هر موقعیتی ظاهر شود یا اینکه اضطرابتان تا هفته ها ادامه پیدا کند.

علت اختلال اضطراب اجتماعی

درحالت کلی، مورد خاصی که بتوان آن را علت اختلال اضطرابی دانست، وجود ندارد. به نظر می رسد که این اختلال به ژنتیک افراد مربوط می شود. درصورتیکه یکی از اعضای خانواده به این اختلال مواجه باشد، احتمال ابتلای دیگر اعضا نیز وجود دارد. همچنین، این اختلال ممکن است به بیش فعال بودن بخش آمیگدال مغز که پاسخ ترس را کنترل می کند، نیز مرتبط باشد.
اختلال اضطراب اجتماعی معمولاً در حدود 13 سالگی آغاز می­شود و می توان آن را به سابقه­ی مورد سوء استفاده، قلدری یا اذیت قرار گرفتن وی ربط داد. همچنین، احتمال بروز اختلال اضطراب اجتماعی در بزرگسالانی که در کودکی خجالتی بودند یا والدین کنترل­کننده یا سلطه­جو داشتند نیز وجود دارد. علاوه براین، ابتلا به بیماری که بر ظاهر یا صدا تأثیر بگذارد نیز ممکن است منجر به بروز اضطراب اجتماعی شود.

نحوه تاثیر اضطراب اجتماعی بر زندگی

اختلال اضطراب اجتماعی مانع از ادامه­ی زندگی عادی می شود. افراد مبتلا، از حضور در شرایطی که اکثر مردم 'عادی' تلقی می کنند، اجتناب می­کنند. حتی ممکن است از این­که دیگران چگونه به راحتی این شرایط را کنترل می کنند نیز متعجب شوند.
هنگامی که این افراد از همه یا اکثر موقعیت های اجتماعی دوری می کنند، روابط شخصیشان تحت تأثیر قرار می گیرد. همچنین می تواند منجر به موارد زیر شود:

• اعتماد به نفس پایین
•  افکار منفی
• افسردگی
•  حساسیت به انتقاد
• مهارت های اجتماعی ضعیف که بهبود نمی­یایند