آنچه در این مطلب می خوانیم:
آزمایش تراکم استخوان تنها روش مطمئن برای تشخیص ابتلای افراد به پوکی استخوان است. در این روش، میزان تراکم و استحکام استخوان ها مورد بررسی قرار گرفته و از نتایج آن، ابتلا یا عدم ابتلای افراد به استئوپروزیس مشخص می شود. یکی از روش های پرکاربرد در تست سنجش استخوان، اسکن دگزا به معنی بررسی میزان جذب اشعه ایکس با انرژی مضاعف است.
نتایج اسکن (DXA یا DEXA)، وضعیت سلامت استخوان ها و میزان خطر شکستگی ناشی از پوکی استخوان را تعیین می کند. تمرکز این اسکن، بر دو ناحیه اصلی بدن، یعنی استخوان های لگن و ستون فقرات است. درصورتیکه این دو ناحیه قابل سنجش نباشند، می توان روی استخوان مچ دست، اسکن DXA انجام داد. بررسی تراکم استخوان در این نواحی از استخوان ها، به پزشکان در تشخیص ابتلا به پوکی استخوان کمک می کند.
نحوه انجام اسکن دگزا DXA در سنجش پوکی استخوان
تست پوکی استخوان معمولا 10 تا 20 دقیقه طول می‌کشد. اسکن DEXA بدون درد است و میزان تابش اشعه در آن پایین است. برخلاف برخی از انواع روش‌های تصویر برداری، مانند ام آر آی یا سی تی اسکن، در اسکن دگزا لازم نیست در داخل یک تونل یا حلقه بسته دراز بکشید. در عوض، روی یک میز دراز کشیده و باید در حالی که اسکنر روی شما در حال حرکت است، ثابت بمانید. پس از پایان تست، می‌توانید بلافاصله به خانه بازگردید.
اسکنر DXA، دستگاهی است که دو پرتو اشعه ایکس تولید می‌کند که یکی از این پرتوها پر انرژی و دیگری کم انرژی است. این دستگاه، میزان عبور هر یک از اشعه‌های ایکس از استخوان را براساس ضخامت استخوان می‌سنجد. بر اساس تفاوت میان میزان عبور دو اشعه از استخوان، می‌توان وضعیت استحکام استخوان‌ها و ابتلا به پوکی استخوان را سنجید.
نتایج اسکن دگزا در تست تراکم استخوان
نتایج اسکن DEXA، بر اساس نمره T مشخص می‌شود. نمره T، نشان دهنده میزان تراکم استخوان های فرد، در مقایسه با تراکم استخوان یک فرد 30 ساله سالم است. نتایج این ازمایش می تواند کم تر یا بیشتر از میزان متعادل تراکم استخوان در افراد 30 ساله سالم باشد.
ازانجایی که در سن 30 سالگی، وضعیت استخوان ها در قویترین حالت خود قرار دارند، این سن را معیاری برای سنجش تراکم استخوان قرار داده اند. هرچه امتیاز فرد از میزان تعیین شده کمتر باشد، استخوان های وی ضعیف تر هستند.
- نمره T 0 تا -1 یا بالتر از صفر، نشان دهنده تراکم طبیعی استخوان است.
- نمره T بین (۱- تا -۲٫۵): به معنی کاهش تراکم استخوان یا استئوپنی
- نمره T کمتر از -2.5: به معنی پوکی استخوان یا استئوپروز
نتایج تست DEXA را می‌توان براساس نمره Z نیز بیان کرد. نمره Z، مقایسه تراکم استخوان فرد، با فرد سالم همسن اوست.
باتوجه به اینکه احتمال ابتلای زنان به مشکلات استخوان و ستون فقرات ازجمله استئوپنی، استئوپروز و استئومالاسی بیشتر است، معمولا پزشکان توصیه می کنند زنان بالای 65 سال و زنانی که احتمال شکستگی استخوان در آنها بیشتر است، از اسکن دگزا برای سنجش تراکم استخوان خود استفاده کنند. بنابراین، بهتر است، درمورد لزوم انجام این آزمایش با پزشک متخصص صحبت کنید.
